Enerji Günlüğü - EÜAŞ Genel Müdürü izzet Alagöz, pompaj depolamalı hidroelektrik santrali yatırımına hazırlandıklarını belirterek, portföylerindeki 7 HES’in buna uygun olduğunu söyledi.
Türkiye elektrik sektörü liberalizasyon çalışmalarıyla görünüm değiştirse de, 22 bin MW’lik kurulu gücüyle bu alandaki en büyük oyuncu rolü halen kamu devi Elektrik Üretim AŞ’ye (EÜAŞ) ait. Genel Müdürü İzzet Alagöz’e, şirketin Türkiye elektrik üretim sektörü içindeki konumunu, yaptığı çalışmaları ve sektörü üzerinde etkili olabilecek bazı ar-ge çalışmalarına dair gelişmeleri sorduk.
EÜAŞ’ın elektrik sektördeki rolü, konumu nedir?
Elektrik üretim AŞ olarak 22 bin 473 megavatlık (MW) kurulu gücümüz var. Bunun yüzde 70’i hidroelektrik santrallerden, yüzde 30’luk kısmı da termik santraller ve doğalgaz santralleri. Çok küçük, eser miktarda dediğimiz, sektörün içerisinde olmak adına iki de rüzgar santralimiz var. Bunlardan biri Çeşme Alaçatı’daki lisans süresi bitince devraldığımız santral, diğeri de Bozcada’daki.
Rüzgarda neler planlıyorsunuz?
Bizim rüzgâr ile ilgili Aselsan ile yürüttüğümüz yerli rüzgar türbini üretim projemiz var. Yani orada da ekipman üreticisi rolündeyiz. Aselsan ile birlikte ürün geliştiriyoruz. İşin elektronik kontrol kısmını EÜAŞ, yer mekan kısımlarını Aselsan üstleniyor. Türkiye’nin rüzgar ekipmanlarındaki yerli üretim oranını yükseltmekle ilgili bir hizmeti vermeye çalışıyoruz.
Elinizdeki mevcut iki RES bu çalışmalar için laboratuvar mı?
Aslında tüm santraller bizim için birer laboratuvar. Biz sadece elektrik üretip satan bir şirket gibi kenarda oturamayız. Biz sektörün bazen ağabeyliğini, bazen babalığını yapmak zorundayız. Kamu, sektörün önde gideni, öncüsü olmak zorunda. Dolayısıyla tüm santrallerimizi ve tüm sektörü bir Ar-Ge merkezi, Ar-Ge faaliyet alanı olarak görüyoruz.
Neler yapıyorsunuz bu çerçevede?
Öncelikle dünyadaki bütün gelişmeleri takip ediyoruz, inceliyoruz. Ülkemizde de ürün geliştirmek zorundayız. Bu çerçevede tüm santrallerimizde verimlilik bazlı iyileştirme, teknoloji bazlı iyileştirme konusunda bizzat kendi mühendislerimizle ürün geliştirmeye çalışmaları yapıyoruz. Kendi kullanacağımız teknolojik ürünleri de geliştiriyoruz.
Elektrik talebinin ne kadarını siz üretiyorsunuz?
Kurulu gücümüz toplamın yüzde 20-22’sine tekabül etmekle beraber, üretimdeki payımız su gelirlerinin, yani hidroelektrik santrallerdeki üretimin artması azalmasıyla değişiyor. Bu yıl ne yazık ki çok kurak bir yıl yaşıyoruz. Buna rağmen Türkiye’nin elektrik üretiminin yüzde 15’ini biz gerçekleştirdik.
Gelecek yıl EÜAŞ’ın ne kadarlık bir kurulu gücü özelleşecek?
Bizim kamuya ait elektrik santrallerini işletme gibi bir görevimiz var. Devletimiz bir karar alırsa biz buna uyarız. Şu anda bize verilen görev kamu adına bize teslim edilen santrallerin emre amadeliğini arttırmak, verimliliğini yüksek tutmak, mümkün olduğunca ucuza enerji elde ederek piyasaya arz etmek. Ama hangi tesisleri kamulaştıralım, hangi tesisleri özelleştirelim bu konu siyaset yapıcıların konusu.
EÜAŞ’ın gündeminde hiç sıfırdan yatırım yok mu?
Var, önümüzdeki yıl içerisinde çok büyük projelerimiz var. Yakın zamanda İstanbul çevresinin enerji ihtiyacı ile ilgili bir doğalgaz yatırımı planlıyoruz. Aynı zamanda depolamalı, pompaj depolamalı hidroelektrik santrallerinde de yatırım planlıyoruz. Şu an teknik altyapısının ve şartnamelerin hazırlığıyla meşgulüz.
Hangi HES’ler bunlar?
Türkiye genelinde bir çalışma yapıldı ve bazı HES’ler belirlendi. İsim vermeyi çok doğru bulmuyorum. Şu anda yedi tane hidroelektrik santralimizin pompaj depolamalı HES yapılmasına uygun olduğuna dair elimizde raporlar var. Ve biz de bunları bir bir ülkemizin hizmetine sokmak için gerekli yatırımları yapacağız.
Pompajlı HES nasıl oluyor?
Pompaj HES’in mevcut suyunu belli bir depolama sistemiyle devir daim etmek. Varolan suyu elektrik fiyatının çok uygun olduğu saatlerde yukarıya pompalayarak yüksek bir irtifa kazandırarak elektriğe çok ihtiyaç duyulan saatlerde, yani prime-time’da bu sudan elektrik elde ederek şebekeyi besliyorsunuz.
Enerji teknolojileri geliştirme ve ekipman üretimine dair neler söylersiniz?
EÜAŞ Genel Müdürü İzzet Alagöz, enerji alanındaki teknoloji geliştirme ve ekipman üretimi konularının önemi sorumuza “Biz Türkiye’de enerji üretim teknolojilerinde yok isek enerji piyasasının seyircisi oluruz. Dolayısıyla bu noktada üzerimize düşenleri yapmak için bir gayret içerisindeyiz. Sizler de bizim çalışmalarımızı duyuruyorsunuz, çok teşekkür ederiz, sağolun” karşılığını verdi.
EÜAŞ küçük ölçekli nükleer reaktörlere dair neler yapıyor?
Bakanlık tarafından nükleer santral kurmakla görevlendirilmiş bir şirketiz. Dünyada küçük ve orta ölçekli nükleer reaktörler ticari olarak henüz çok zenginleşmedi, yaygınlaşmadı. Dolayısıyla bizim de yurtdışında ve yurt içerisinde ürün geliştirme noktasında çalıştığımız partnerlerimiz var. EÜAŞ olarak biz de şu anda Ar-Ge çalışmalarını yapmaya başladık.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü
