Enerji Günlüğü - (HABER/ANALİZ - Mustafa SALİH) Rus uçağının Türkiye tarafından düşürülmesi, Türkiye’nin Rusya’dan doğalgaz alımını da tartışmaya açtı. (Rusya Türkiye’ye gaz ihracatını durdurur mu) sorusu gündeme geldi.
Aslında Rusya Enerji Bakanlığı'ndan, bu sorulara cevap niteliğinde bir açıklama geldi. Rusya Enerji Bakanlığı, Türkiye’ye yapılan doğalgaz sevkiyatının kesilmesinin mümkün olmadığını açıkladı.
Rusya Enerji Bakan Yardımcısı Anatoliy Yanovskiy, Rus uçağının düşürülmesi nedeniyle Türkiye’ye doğalgaz sevkiyatının kesilmediğini ifade etti.
TASS Haber Ajansı'na konuşan Yanovskiy, “Sevkiyat, sözleşmedeki yükümlülüklere uygun şekilde devam ediyor. Aksi, mümkün değil” ifadelerini kullandı.
Rusya sıcağı sıcağına neden bu açıklamayı yapma zorunluluğunu hisseti. Çünkü Türkiye’de herkes Putin’in Ukrayna’da yaptığı gibi Rusya’nın en güçlü silahını, doğalgazı bir tehdit unsuru olarak kullanıp kullanmayacağını merak ediyordu.
Rusya, Türkiye ile yaşamakta olduğu siyasi krizde doğalgaz silahını kullanmaz. Çünkü Türkiye, Almanya’dan sonra Rus Gazprom’un ikinci büyük müşterisi konumunda.
Eylül 2015 verilerine göre, Türkiye ithal ettiği 31 milyar metreküp doğalgazın yüzde 54.51’ini yani yaklaşık 20 milyar metreküpünü Rusya’dan alıyor.
Bu da şu anlama geliyor. Gazprom’un 209 dolar olarak açıklamış olduğu Eylül 2015 fiyatıyla Türkiye, ithal ettiği doğalgaz karşılığında Rusya’ya 4 milyar dolar ödeme yapıyor.
Bu rakam, Gazprom’un 2015 yılının ikinci çeyreğinde açıklamış olduğu 18.7 milyar dolarlık ihracat gelirinin 4’te birine karşılık geliyor.
Tüm bunlar gösteriyor ki, Türkiye ne kadar Rus doğalgazına bağımlıysa, Rusya da gaz ticareti açısından bir o kadar Türkiye’ye bağımlı durumda.
Ancak tüm bunlara rağmen Rusya'nın elinde Türkiye'ye karşı kullanabileceği başka kozlar da var. Rusya’nın doğalgazda Türkiye’ye karşı masaya sürebileceği ilk koz, Ankara'nın beş altı aydan bu yana almaya uğraştığı fiyat indirimleri...
Gelinen bu noktada Gazprom, yani Moskova, daha önce açıklamış olduğu ancak Türkiye’nin yeterli bulmadığı doğalgaz fiyatında yapacağı yüzde 10.25'lik (Ankara yüzde 15’te ısrarlı) indirimi uygulamaktan vazgeçebilir.
Rusya'nın bunun dışında uygulayabileceği bir başka yaptırım ise kış aylarında aşırı soğukların bastırmasıyla Türkiye’den gelecek ek doğalgaz talebine olumsuz cevap vermek... Veya teknik arızaları gerekçe göstererek 3-4 günlük kesintilerle Türkiye’ye gözdağı verebilir.
Mevcut sevkıyatta kısıntı ya da ilave gaz talebinin karşılanmaması uygulamaları, Türkiye'deki konut tüketicisini fazla etkilemez. Ancak Türkiye’nin elektrik üretimi ve sanayisi bundan olumsuz etkilenir. En iyimser tahminle, elektrik kesintisi olmasa bile maliyetler yukarı zıplar. Gaz kısıntısı bazı stratejik sanayi kollarında üretim kayıplarına yol açar.
Sonuç itibariyle, Rusya şu aşamada Türkiye’ye karşı doğalgazı kesme kozunu masaya sürmez. Moskova'nın bu konudaki tavrı, Türkiye’nin yaşanan krizi ne tadar tırmandırabileceğiyle bağlantılıdır.
Mustafa SALİH
...