Türkiye, 7 Haziran 2015 Pazar günü genel seçimlere doğru yaklaşırken siyasi partiler seçim beyannamelerini hazırlayıp kamuoyu ile paylaştı.

Enerji sektörünü yakından takip eden biri olarak 4 partinin seçim beyannamelerindeki enerjiyle ilgili söylediklerini merak ederek inceledim.

Çok genel olarak ilk başta dikkatimi çeken noktalara değineceğim.

Öncelikle, AKP ve CHP seçim beyannamelerinde enerji konusuna geniş yer ayırmış. AKP, özellikle iktidar oldukları yıllarda yaptıklarını anlatıp, yapmayı hedeflediklerini de bununla bağlantılı olarak tek tek somut şekilde sıralamış. 

CHP ise bekleneceği üzere mevcut enerji politikalarının eleştirisi üzerinden somuta çok fazla inmeden hedeflerini sıralamış.

MHP çok genel hatlarla kısaca enerjiye yer verirken, HDP enerjide çevre ve insan öğelerini ön plana çıkarmış.

AKP, petrol, doğalgaz, kömür gibi geleneksel enerji kaynaklarının keşif ve üretim çalışmalarını artırıp geliştirmeyi genel hedef olarak belirliyor.

CHP ise enerji yatırımlarına ilişkin ÇED süreçlerine özel vurgular yaparak bu kaynakları kademeli olarak azaltmayı esas almış.

MHP bu konuda yalnızca altın, toryum, bor ve benzeri kıymetli madenlerin işlenerek satılması konusuna değinmiş.

HDP ise sadece madenlerde işçi sağlığı ve güvenliği önlemleri konusuna değinmiş.

Dört siyasi partinin hemfikir olduğu nokta ise ülkenin enerji güvenliğini sağlama ve yerel kaynakları kullanma konusu olmuş. Burada AKP birincil enerji üretiminde yerli kaynakların payını 2013’teki yüzde 28 seviyesinden yüzde 35 seviyesine yükseltme hedefiyle konuyu somutlaştıran tek parti olmuş.

NÜKLEER ENERJİ YAKLAŞIMI

Çokça tartışılan nükleer enerji ile ilgili AKP ve MHP tam bir nükleer yanlısı hedef koyarken, HDP net olarak nükleer enerjiye karşı olduğunu belirtmiş. CHP ise bu konuda kelimenin tam anlamıyla ortada kalmış.

AKP, başlatmış olduğu Akkuyu ve Sinop nükleer santral yatırımlarını hız kesmeden devam edip sonlandıracağını belirtmiş.

MHP sadece 7 cümlede sistemsiz olarak ifade ettiği enerji hedeflerinin ikisini nükleere ayırmış. Hem de nükleer enerji üretim teknolojisine sahip olmanın öncelikli hedefi olduğunu vurgulayarak. Bir de hedefine, enerji arz güvenliğinin sağlanması için nükleer santraller kurmayı da eklemiş.

HDP, nükleere ve radyoaktiviteye dayalı üretim ve yeniden dönüşüm yapılanmasına, tarım alanlarının, meraların, ormanların, kıyıların nükleer atık sahası olmasına izin vermeyeceğini açıkça ifade etmiş.

CHP, nükleer teknolojiye, kategorik olarak karşı olmadığını belirterek, mevcut nükleer enerji teknolojilerine dayalı sorunlarını giderememiş riskli santrallerin kısa vadede ülkemizde kurulmasına izin vermeyeceğini belirterek, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) anlaşmasını yerel ve uluslararası hukuk ilkeleri çerçevesinde yeniden gözden geçirerek, hukuk çerçevesinde mümkün olursa, iptal edeceğini ifade etmiş.

YENİLENEBİLİR ENERJİ YAKLAŞIMI

AK Parti Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını mümkün olan en üst düzeyde değerlendirmeyi öngören rekabetçi bir enerji sistemi hedeflediğini genel perspektif olarak sunmasına rağmen, petrol, doğalgaz, kömür, madencilik, nükleer enerji hedeflerindeki ayrıntılara HES’ler dışında yenilenebilir enerji için girmemiş.

Jeotermal gibi yerli kaynakların potansiyelinin tespitine yönelik arama faaliyetlerini azami düzeye çıkarmak; Güneş, rüzgar, jeo-termal gibi yenilenebilir enerji alanında envanteri yenileyip, kapasite geliştirecek çalışmaları hızlandırmak gibi genel ifadeler kullanmış.

CHP de aynı şekilde, genel ifadelerin dışında su kaynaklarının ölçüsüzce kullanılması nedeniyle eleştirilen HES projelerine ÇED ölçütleri ve eko-sistem hassasiyeti gözeteceği vurgusunu eklemiş.

Nükleer enerjiyi öncelikli hedefi olarak belirleyen MHP nedense yenilenebilir kaynaklardan sadece biyoyakıt ve jeotermal enerjiyi dillendirmiş. Biyoyakıt üretimine önem verme ve jeotermal kaynakların turizm ve tarım sektörleri ile konut ve işyerinde kullanımını sağlama hedefini belirtmiş.

HDP, yenilenebilir enerjiye öncelik vereceği genel yaklaşımı dışında hiçbir ayrıntıya girmemiş.

ÖZELLEŞTİRME

AKP, 2010 yılında başlatılan elektrik üretim varlıklarının özelleştirilmesine devam edeceğini vurgularken, CHP, kamu kuruluşlarının şaibeli özelleştirilmelerine son verip, güçlendirilerek etkinleştirmek ve özel sektörün uluslararası standartlara uygun olarak ve Kamu İhale Kanunu çerçevesinde, hakça rekabet edebileceği bir yapı kurmaya dikkat çekiyor.

HDP, Özelleştirme, taşeronlaştırma ve rödovans uygulamasına son vereceğini net bir şekilde ifade ediyor.

MHP`nin bu konuda herhangi bir ifadesi bulunmuyor.

MADENCİLİK

Soma maden faciası sonrası çok tartışılan madenlerdeki çalışma koşullarına ilişkin AKP güvenliğin güçlendirilmesi doğrultusunda yenilediği kanunların uygulanması sözü verirken, CHP kömür işletmeciliğinde taşeronlaşmayı sonlandırarak kamuyu etkin kılacak, sektörü siyasi etkilerden arındıracağı Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) eliyle yeniden yapılandırmayı öne çıkarıyor.

HDP, madenlerde işçi sağlığı ve güvenliği önlemleri alınana kadar üretimi durdurmayı ve güvenli üretim koşulları sağlanana kadar, ücretlerin işveren tarafından ödenmesini garanti altına almayı vaat ediyor. Yine, madencilik alanındaki yasa ve mevzuatı sendikaların, odaların, üniversitelerin görüşleri alınarak yeniden düzenlemeyi de ekliyor.

SEÇİM KLASİĞİ VAATLER

Her seçim döneminde olduğu gibi Akaryakıt ve elektrik fiyatları indirme ve maaşların artırılması eksenli popülist hedef ve vaatler bu seçim döneminde de dikkat çekiyor.

Bu çerçevede en dikkat çeken vaatler şöyle:

CHP, Elektrik yoksulluğu çeken yurttaşların asgari tüketimlerini kamu güvencesi altına alarak, 4 kişilik yoksul bir aile için aylık 230 kw/saat elektriği ücretsiz sağlamayı, yüksek kükürtlü ve ısıl değeri düşük kömür dağıtımı yerine, altyapı bulunan her yerde yoksul ailelere ücretsiz doğal gaz temin etmeyi, çiftçinin üretim amaçlı olarak kullanacağı mazotun litresini 1,5 TL’ye düşürmeyi vaadediyor.

HDP, Temel Güvence Paketi ile her eve, her ay 10 m3 su,180kW/h elektriği ücretsiz vermeyi, ısınma desteği sağlamayı vaadediyor.

MHP, çiftçilerin mazot, gübre ve diğer ağır girdilerindeki maliyetlerini düşürmek ile gübre ve mazota verilen destekleri artırmayı vaadediyor.

BAZI ÖNEMLİ KONULAR PEK RAĞBET GÖRMEMİŞ

Bütün bunların dışında bence aslında çok çok önemli olan ama sadece bir siyasi partinin değindiği konular var. Bunların başında yaşam kaynağı su geliyor. Bir insan hakkı olan temiz ve bedava suya erişim hakkının kanayan yarası olan su kullanım hakkına değinen tek parti HDP olmuş ve mevcut anlaşmaları iptal edeceğini açıklamış.

Kaya gazı gibi tüm dünyada aynı oranda hem umut yaratan hem de tepki çeken bir enerji kaynağına ise sadece AKP değinmiş. Bu konuda kapsamlı araştırma faaliyetlerinin yürütülmesini sağlamayı hedef olarak koymuş. Oysa çevre duyarlılığını öne çıkaran HDP bu çalışmaların insan sağlığına, çevreye ve su kaynaklarına etkisini dile getirip bununla ilgili bir perspektif sunabilirdi.

Sabiha KÖTEK