Enerji Günlüğü - Madencilik sektörü, güvenlik gerekçesiyle devlete geçen, uranyum, toryum, radyum, taşkömürü ve linyit kaynaklarını da içeren 4. Grup maden sahalarının ihale edilerek ekonomiye kazandırılmasını istiyor.
Madencilik sektörü temsilcileri, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması bakımından stratejik öneme sahip olan madencilik alanında yeni sahaların faaliyete açılmayışının sektörün gelişmesini engellediğini savunuyor. DÜNYA’dan Sibel SANCAKLI'nın haberine göre, sektördeki oyuncular asıl sıkıntının güvenlik nedeniyle devlete geçmiş 4. Grup maden sahalarında yaşandığına işaret ediyor. Bu grupta sodyum, potasyum, lityum, iyot, bor tuzları gibi 100’e yakın endüstriyel hammadde ile linyit, taşkömürü, uranyum, toryum, radyum gibi enerji hammaddeleri de yer alıyor. Altın, gümüş, platin, bakır, demir, krom, titan ve alüminyum gibi metalik madenler de bu grup kapsamında bulunuyor.
TMD: ÜÇ YILDIR RUHSAT VERİLMİYOR
Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Atılgan Sökmen, 4. Grup madencilikte alan ruhsatı almakta büyük sıkıntılar yaşandığını belirterek “İzinler hala Başbakanlık uhdesinde. Orman Bakanlığı kendi izinlerini veriyor ayrıca. Sahalarda süre bitiyor, çalışılan bir yerde süre uzatılmıyor. Ruhsat konusunda güvenlik endişeleri söyleniyor. 4. Grup ihale edilmiyor. Asıl sorun bu. 4. Grup’un ihale edilmeyişi madenciliğin gelişmesini engelliyor. Her yerde söylüyoruz. Hükümete, bakanlara iletiyoruz. Sektör toplantılarında gündeme getiriyoruz. Üç yıldır verilmiyor. Ruhsatlar iki şekilde alınıyor. Birincisi boş alan ruhsatı. Ancak boş alan çok az. Asıl önemli olan devlete geçmiş ruhsatların ihalesi, bunlar yapılmıyor” dedi.
İMİB: EKONOMİYE KAZANDIRLIMALI
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkan adayı ve Çevik Grup CEO’su Mustafa Selçuk Çevik de genel olarak madenlerde ihale açılmadığını ve bunun nedenin ise güvenlik endişeleri olabileceğini ifade ederken “Ancak bu sahaların ekonomiye kazandırılması lazım, hepsi değer” diyor. İhale açılmama nedenini tam bilemediklerini ifade eden Mustafa Selçuk Çevik “Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün de (MİGEM) işletilmeyen sahaları hemen ihaleye açması gerekir. Hepsi değer. Bu ihracata da katkı sağlayacak. İhaleler uzun zaman yapılmadı. 15 Temmuz gibi bir sıkıntı ortaya çıktı. Güvenlik endişeleri var. Yanlış ellere geçmemesi lazım. Ancak bu sıkıntının giderilmesi lazım. Bunlar yüzde 100 yerli kaynak” değerlendirmesinde bulundu.
ÖNCEDEN RUHSAT YOKSA SORUN DA YOK
Madencilikte arama ruhsatı alınması planlanan saha daha önceden ruhsatlandırılmamışsa başvuru yapmak yeterli. Ancak saha daha önceden ruhsatlandırılmış, çalışma yapılmadan ruhsat iptal edilmiş ise MİGEM bu sahaları ihaleye çıkarıyor. Sektörde beklenti yaratan da bu tip ruhsatlar için ihale açılmaması…
İHALESİZ SAHA VERİLMESİNDE GÖRÜŞLER FARKLI
TMD Başkanı Atılgan Sökmen, bazı sahaların, istemesi halinde Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) gibi kurumlara ihalesiz verilebilmesini “Buluculuk hakkı alınıyor, özel sektöre ihale ediliyordu. Şimdi ihale etmeden kamu şirketlerine verilebiliyor” sözleriyle eleştiriyor. Mustafa Selçuk Çevik ise uygulamanın doğru olduğu belirterek “Bu kurumlar arama yapıyor, rezerv tespit ediyor. Değerini anladıktan sonra ihale oluyor, önemli risk üstleniyor” ifadeleri ile Sökmen’e katılmıyor.
VERİMSİZ SAHALAR HAREKET GETİRMEZ
Yeni düzenlemenin 100 bin kadar sahayı ilgilendirdiği ve sektöre hareket getireceği düşünülmüştü ancak madenciler o görüşte değil. TMD Başkanı Atılgan Sökmen, “Bu alanlara bir yatırımcı alıp bakmış, bir şey var mıdır? Terk etmiş. Bu alanların geçmişi var. Bunlar verimli yerler değil. Bazılarına talipli çıkabilir ama bu madencilik sektöründe önemli bir hareket getirmez” dedi. İMİB Başkanı Aydın Dinçer de iki kez ihaleden alıcı bulamamış sahaların tekrar ihaleye çıkarılmasının gereksiz bürokratik işlemlerle zaman kaybı olacağını, ihalesiz yöntemle tekrar aramaya açılmasının sağlanacağını söylüyor. İMİB Başkan Adayı Mustafa Selçuk Çevik de “Madenci almış bakmış, ekonomik değeri olan bir rezerv tespiti yapılamamış, değeri yok. Bazılarında belki bir değer olabilir” diyor. Çanakkale Madenciler Derneği (ÇMD) Başkanı Mehmet Naci Tülek de “İhalesiz verilmesinin olumlu olduğunu düşünüyorum. İki kez ihaleye çıkmış. Rezervli olması durumunda zaten alıcısını bulur, ikinciye gerek kalmaz” dedi.
HER SEKTÖRÜN OSB’Sİ VAR MADENCİNİN YOK
ÇMD Başkanı Mehmet Naci Tülek, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) avantajlarından yararlanamayan tek sektörün madencilik olduğunu belirterek şunları kaydetti; “Madencinin yer seçme imkânı yok. Maden neredeyse işletme orada. Yollardan ve enerji nakil hatlarından uzak yerler. Bu maliyete katlanıyorlar. Diğer sektörlerin OSB’si oluyor. Oralara sağlanan imkânlardan madenciler faydalanamıyor. İktisadi işletmeler süresiz faaliyet gösterirlerken, madencilik işletmelerinin ömrü rezervle sınırlı.”
YABANCI İLGİSİ DE AZALDI
16 Haziran 2012 tarihli Başbakanlık Genelgesi’ne de değinen Tülek, şöyle konuştu: “Madenlere yabancı ilgisini azalttı, alınamayan izinler madenciliği zor yapılan bir iş haline getirdi. Orman izinlerindeki gecikmeler, Gayri Sıhhi Müessese ruhsatlarındaki gecikmeler, Bakanlıkların çeşitli kurumlarından alınan izinlerdeki gecikmeler yabancı ve yerli firma ya da kişilerin neredeyse madencilik işlerinden vazgeçmesine sebep oluyor.”