Enerji Günlüğü - IEA Başkanı Fatih Birol, 2020 yılında karbondioksit emisyon düşüşünün son on yıldaki emisyon artışlarını bir kalemde sileceğini ancak bu düşüşün nedeni kötü olduğu için sevinemediğini söyledi. 

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol ‘Sürdürülebilir Enerji & Yeni Gerçeklik’’ konulu IICEC webinarında yaptığı değerlendirmede, İklim değişikliğinin en büyük nedeni olan karbondioksit emisyonlarında bu yıl içerisinde büyük bir düşüş gördüklerini belirtti. Bu düşüşün son on yıldaki emisyon artışlarını bir kalemde sileceğini ifade eden Birol, “Ama ben bu düşüşe sevinmiyorum. Bunu bir müjde olarak görmüyorum. Nedeni de şu: bu düşüşün nedeni doğru enerji politikaları, doğru çevre politikaları değil, ekonomilerin çökmesi, yüzbinlerce insanın hayata veda etmesi. Yani bu düşüşün ana nedenleri kötü şeyler, iyi şeyler değil” dedi. 

2020 ENERJİ TALEBİ DÜŞÜŞÜ 2009’DAKİNİN 7 KAT FAZLASI

Covid-19 salgınının dünya enerji sektörüne şimdiye kadar hiç yaşamadığı bir şok yaşattığını belirten Birol, “2020 yılı içersinde dünya enerji talebinde çok büyük bir düşüş bekliyoruz ekonomik sorunlardan dolayı. Bu düşüş o kadar büyük bir düşüş ki 2009 yılındaki finansal kriz sonrası enerji talebi düşüşünden yedi misli daha büyük. Bu, enerji sektöründe yaşadığımız şokun derecesini iyice idrak edebilmemiz için önemli. 2009 yılına göre yedi misli daha büyük bir sorunla karşı karşıyayız” ifadesini kullandı.  

EN BÜYÜK DARBEYİ PETROL ALDI

Enerjinin tüm alanlarının bu süreçten etkilendiğini ancak en büyük darbeyi petrol sektörünün aldığını belirten Birol, bunun nedenini petrol talebindeki düşüşün hem diğer yakıtlarda olduğu gibi ekonomideki çöküşten etkilenmesi, hem de dünyanın bir çok yerinde bazı ülkelerde insanlar evlerinde kaldıkları için ulaştırma ve arabalar, otobüsleri kullanamamaları olarak kaydetti. Öngördükleri gibi Kara Nisan’dan sonra bir toparlanma başladığını belirten Birol, “Dünya petrol talebinin yüzde 60’ı tamamıyla ulaştırma sektöründen geliyor. Bu nedenle dünya petrol talebinde büyük bir düşüş gördük… Petrol piyasası son derece önemli. Sadece enerji piyasası açısından değil, dünya finans piyasaları için de son derece önemli. Dünya petrol piyasalarındaki kırılganlık, dünya finans dengelerinde çatırdamaya yol açabilecek bir seviyeye geldi” ifadesini kullandı.

Birol ayrıca Dünya enerji yatırımlarında 2020 yılında yüzde 20 yani 400 milyar dolarlık bir düşüş yaşandığını ve burada da en büyük darbeyi petrol sektörünün aldığını ifade etti. 

ENERJİ VERİMLİLİĞİ İŞ BULMA KURUMU GİBİ

Birol, hükümetlerin büyük hacimli ekonomik kurtarma paketleri hazırladıklarını ve dünya genelinde şimdiye kadar 9 trilyon dolar seviyesinde olan bu paketlerin yıl sonuna kadar 20 trilyona dolara ulaşacağını düşündüklerini söyledi. Birol, “Bu ekonomi paketleri içersine hangi enerji politikaları konulmalı, hangilerine öncelik verilmeli, hangilerine teşvik verilmeli? Bu önemli. Onun için 40 kadar hükümet bize başvurdu, IEA enerji sektörü açısından bir Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma Paketi hazırlasın dedi. Biz de IMF ile birlikte bir çalışma yaptık. Çalışmada hangi enerji politikalarına öncelik verilmeli ki ekonomik büyüme hızlansın, iş bulunsun, bir istihdam olanakları yaratılsın ve dünyanın enerji geleceği temiz ve güvenli olsun. Bu üç amaca ulaşmak; ekonomik büyüme, istihdam, temiz ve güvenilir enerji" dedi.

Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma Paketi'nde üç yıla odaklandıklarını vurgulayan Birol şöyle devam etti:

"Bütün enerji politikalarına, obsiyonlarına baktık. Birçoklarından yararlanılabilir ama üç tanesi önemli. En önemlisi enerji verimliliği, Çünkü enerji verimliliğiyle ilgili yapılan çalışmalar emek yoğun çalışmalar. Yani enerji verimliliği iş bulma kurumu gibi. İstihdam yaratıyor. Evlerin renove edilmesi, çalışmalar yapılması, verimliliğin arttırılması. İkincisi yenilenebilir enerjinin hızlanması, hem güneş hem de rüzgarda. Üçüncüsü de pek fazla sözü edilmeyen ama bence son derece önemli olan elektrik şebekelerinin modernizasyonu, rehabilitasyonu ve geliştirilmesi. Bu üç önemli konu, verimlilik, yenilenebilir enerji ve elektrik şebekelerinin rehabilite edilmesi ve modernize edilmesi en önemli konular olarak gözüküyor. Bunlar hem ekonomik büyüme, hem istihdam hem de iyi bir gelecek için bize yardımcı oluyor."  

ÖNÜMÜZDEKİ ALTI AYDA BELİRSİZLİK VE SORU İŞARETLERİ

Önümüzdeki 6 ayda 2 global belirsizlik ve bir soru işareti gördüğünü söyleyen Birol, bunları şöyle açıkladı:

“Birinci belirsizlik acaba ikinci bir Covid dalgası gelecek mi? Çünkü ikinci bir dalga gelirse bu bütün herkesin planına bir daha bakmasını gerektirecek. İkincisi, acaba dünya ekonomisindeki toparlanma nasıl bir seyir izleyecek? Acaba U şeklinde mi bir toparlanma olacak, V şeklinde mi W şeklinde mi? Üçüncü önemli olan global etkisi olacak olay Kasım ayındaki ABD’deki seçimler. Bu seçimlerin sonucu da dünya ekonomisine ve politikasına ciddi anlamda etki yapacak.”

Birol, küresel enerji sektöründe son 6 ayda 3 milyondan fazla insanın işsiz kaldığını ve önümüzdeki 6 ayda 3,5 milyon insanın daha işsiz kalma riski ile karşı karşıya olduğunun da altını çizdi. 

FİNANSAL AÇIDAN GÜÇLÜ ENERJİ ŞİRKETLERİ ZAYIFLARI YUTABİLİR

Şu anda dünyadaki enerji endüstrisinin karşı karşıya olduğu sorunlara da değinen Birol, çoğunun yeterli finansman imkanları olmadığı için yatırım yapma kapasitelerinin son derece sınırlı olduğunu ve bunun da ileride arz talep dengesine ciddi olarak bir damga vurabileceğine dikkat çekti. İkinci meselenin ise bir çok şirketin ciddi anlamda işten çıkartmalar yapmak zorunda kalması olduğunu belirten Birol, işler düzeldiğinde o insanları tekrar işe almanın son derece çetrefilli bir durum olacağını kaydetti. Üçüncü sorun olarak da finansal gücü olan enerji şirketlerin Covid nedeniyle zor durumdaki şirketleri yutabileceklerini ifade etti.

Sabiha KÖTEK - Enerji Günlüğü