Enerji Gazetecileri ve Medya Derneği (EGAD) üyeleri olarak hafta başında Ankara`da Elektrik Dağıtıcıları Derneği (ELDER) ile buluştuk. ELDER Başkanı Nihat Özdemir ve EGAD Başkanı İsmail Altunsoy ile ELDER ve EGAD üye ve yöneticilerinin katıldığı toplantıda, TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik de yer aldı.

 

ELDER Başkanı Nihat Özdemir, Başkan Yardımcısı Ceyhan Saldanlı ve TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik, dağıtım sektöründe gelinen son durumu ve bundan sonrasına ilişkin takvimi anlattılar. Nihat Özdemir, dağıtım bölgelerini devralan şirketlerin önümüzdeki dönemde ciddi şebeke yatırımları yapacağının altını çizdi. Bu yatırımlardan amaç, şebekelerin hem yenilenmesi hem de akıllandırılması... Bu yolla hem sistemin daha kolay yönetilmesi hem de vatandaşa elektriği daha "akıllıca" tüketip, faturalarını düşürme imkanı sağlama...

 

Peki akıllı sayaçlar gerçekten faturaları düşürüyor mu?

Cevap hem "evet", hem de "hayır".

Diyeceksiniz ki, nasıl oluyor bu?

 

Önce akllı sayaçlardan söz edelim. Hatta ondan da önce, ödediğimiz elektrik faturalarının nasıl hesaplandığına değinelim. Aslında Türkiye`de elektrik fiyatları günün her saatinde aynı değil. Bu açıdan gün üçe bölünmüş durumda. 06:00-17:00 arasında ayrı, 17:00-22:00 arasında ayrı, 22:00-06:00 arasında ayrı fiyatlama var.

 

En pahalı fiyat, puant saatler denilen, elektrik tüketim talebinin en yüksek olduğu 17:00-22:00 saatleri arasında geçerli. 22:00-06:00 saatleri arası ise elektriğin en ucuz olduğu zaman dilimi...

İşte şimdi az önceki "akıllı sayaçlar gerçekten faturaları düşürür mü?" sorusuna neden "hem evet, hem hayır" cevabını yapıştırdığımıza dönebiliriz.

 

Önce TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik`in, o toplantıda anlattığı, kendi başından geçen bir elektrik faturası hikayesini aktaralım. Çünkü bu hikaye ve devamında gelen açıklamalar, akıllı sayaçlarla ilgili bir ders niteliğinde.

Keklik üç aşağı beş yukarı şunları söyledi: "1.5 yıl önce yeni bir eve taşındım. Elektrik faturası geldi. Ben faturadaki hangi unsurun ne anlama geldiğini biliyorum. Oturdum hesap yaptım. Baktım ki üç zamanlı tarifeye göre faturalandırılmış. Başkent Elektrik`i aradım, (üç zamanlı tarife istemiyorum, tek tarife istiyorum) dedim. Çünkü benim evimde hiç kimse hangi cihazı hangi saatte kullanacağına dikkat etmiyor. Ondan ötürü de ben gerçekten fazla ödüyorum. Beni tek tarifeye geçirdiler. Faturam 80 liradan 60 liraya düştü."

 

Haşim Keklik`in konuşmasının tam bu kısmında ELDER Başkanı Nihat Özdemir devreye girip sordu: "Hanımefendi daha fazla dikkat etseydi nereye düşerdi?"

Keklik`in cevabı şu oldu: "Çok daha aşağıya, örneğin 40-45 liraya düşebiliyor. Yani buna dikkat edilmesi lazım. Yüzde 30`a varan bir fark ortaya çıkabiliyor, dikkatli kullanıldığı zaman."

Ardından Nihat Özdemir söz aldı ve sanayide üç zamanlı elektrik tarifesi kullanılarak ne kadarlık tasarrufu sağlanabileceðini anlattı: "Bizim çimento fabrikalarında saat 17:00`de bütün değirmenler duruyor, gece 10`a kadar. Çünkü puant saatler bunlar ve kWh başına fiyat 24 kuruş. 22:00`den 06:00`ya kadar 8 kuruşa kullanıyorum. Yani akıllı sayaç bilinçli şekilde kullanıldığında sanayici için elektrik faturaları ciddi şekilde aşağıya düşüyor, yüzde 30 fark ediyor."

 

Nihat Özdemir ve Haşim Keklik`in anlattıklarından anlıyoruz ki, akıllı sayaç, üç zamanlı tarifeye geçilerek bilinçli kullanılırsa tüketiciye yüzde 30`a varan avantajlar sağlayabiliyor. Aksi takdirde "akıllı sayaç", "üç zamanlı tarife" ve "bilinçsiz tüketim" üçlüsü yan yana geldiðinde tüketicinin faturası düşmek bir yana, ciddi şekilde artabiliyor. Tıpkı TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik`in evindeki elektrik faturası örneğinde olduğu gibi...

 

Demek ki neymiş? Akıllı sayacınız varsa, üç zamanlı tarifeye geçip, elektrik kullanımımızı 22:00-06:00 saatleri arasında yoğunlaştırabiliyorsanız, faturanızı ciddi şekilde düþürebilirsiniz. Dikkat etmezseniz de, tek tarifede ödeyeceğinizin üzerinde bir faturayla karşılaşmanız pekala mümkün...

Şimdi sıkı durun, bir uzman değerlendirmesi daha geliyor... Keklik ve Özdemir arasında geçen bu diyalog sırasında, ELDER`in eski başkanı, şimdiki başkan yardımcısı, AYDEM Yönetim Kurulu Başkanı Ceyhan Saldanlı da ilginç şeyler söyledi. Kulak verelim: "Diyelim ki tüketici `Ben tek zamanlı tarifeden öderim` diyor. Elektriğin maliyeti saatlere göre değişiyor. Eğer o tüketici, elektriğin çoğunu puant saatlerde, yani fiyatın yüksek olduğu saatlerde çekiyorsa, bunun zararı diğer tüketicilere de yansır. Yeni sayaç kullanan bir tüketici ise elektriği gerçek maliyeti üzerinden kullanıyor. Bu da hem kendisi hem de diğer tüketiciler için faydalı."

 

Biraz karışık mı geldi? Haklısınız... Ama dedik ya, uzman değerlendirmesi bu...

O halde aklımız erdiğince açmaya çalışalım.

 

Önce ne olması gerektiğini söyleyelim, sonra nedenini anlatalım, mesele daha iyi anlaşılır.

Akıllı sayaç kullanımı, üç zamanlı tarife uygulaması ve akıllı dağıtım şebekesinin kurulması, piyasa mantığı içinde tüketiciler arasındaki adaleti sağlamak için şart. Bu iş öyle abonelerin isteğine ve zamana bırakılamayacak kadar önemli. Yani "kullandığın kadar ve kullandığın fiyattan ödeme" imkanı sunmanın, adaleti sağlamanın yolu buradan geçiyor.

 

Çünkü üç zamanlı tarife kullanan bazı aboneler yüzde 30`a varan avantajlar yakalarken, tek tarife kullanan bazı aboneler de elektriği en pahalı saatlerde tükettiği halde, daha düşük fiyat ödemiş oluyor. Bu arada, akıllı sayaç ve üç zamanlı tarife ile elektrik faturasını düşürdüğünü zanneden ama aslında TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik gibi bilinçli abone olmadığı için zarara uğrayan tüketiciler başka bir konu tabii...

 

Bu arada şunu da ekleyelim. Kurulacak elektrik borsasında derinlik ve ürün çeşitliliği için de akıllı şebekeye ihtiyaç olacak... Akıllı sayaçlar da akıllı şebekenin olmazsa olmazı.

 

Demek ki dağıtım şirketlerinin elini çabuk tutması, tutmuyorlarsa da EPDK ve hükümet tarafından bu konuda hızlı davranmaya zorlanması gerekiyor...
 

TEK TARİFE VE ÜÇ ZAMANLI TARİFE İLE KWH BAŞINA ELEKTRİK FİYATLARI
	Tek Zamanlı		Gündüz	Puant	Gece
	00:00-24:00		06:00-17:00	17:00-22:00	22:00-06:00
	kr/kWh		kr/kWh	kr/kWh	kr/kWh
Mesken		28,39	26,73	42,07	15,67
Sanayi
Orta Gerilim		22,73	22,61	36,85	12,34
Alçak Gerilim		24,63	24,51	38,75	14,24