Enerji Günlüğü - Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp kaçak hedeflerinin revize edilmesiyle, özelleştirme ihalelerinin sakatlandığını ileri sürdü. EMO'ya göre kayıp kaçak bedellerini yurttaşlara yüklemek için de yasal kılıf hazırlanmaya çalışılıyor.

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası'ndan yapılan açıklamada, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeye başlanan, yeni bir Torba Yasa Teklifi ile ilgili değerlendirmeler yer aldı. Açıklamada söz konusu tasarı ile kayıp ve kaçak oranı yüksek bölgeler için Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) diğer bölgelerden farklı düzenlemeler yapabilmesinin mümkün hale getirilmek istendiği belirtilerek bunun "ucu açık, keyfi bir düzenleme" olduğu ileri sürüldü.

"YASAMA YETKİSİ EPDK'YA DEVREDİLİYOR"

EPDK'ya "muğlak ve geniş" yetki verilmesinin, yasama yetkisinin de devri anlamına geldiğine işaret edilen EMO açıklamasında şu ifadeler yer aldı:

"Yani AKP'ye yakın ya da elektrik kesintileri gibi yollarla AKP ile siyasal-ekonomik pazarlıkları da kapsayan havuç-sopa ilişkisi yürüten belli bazı dağıtım şirketlerine özel düzenleme yapılmak istenmektedir" denildi.

"EPDK YETKİSİZLİĞİNİ İTİRAF EDİYOR"

Öngörülen düzenlemeyle, kayıp ve kaçak gerçekleşmeleri dikkate alınarak kayıp ve kaçak hedef oranlarının yeniden belirlenmesinin söz konusu olacağına değinilen EMO açıklamasında, tasarıyla buna yasal bir dayanak oluşturulmak istendiği ileri sürüldü. Açıklamada "Bu durumda (Bugüne kadar yapılan kayıp ve kaçak hedef oranlarının değişiklikleri hangi yasal mevzuata dayandırılmıştır) sorusu ortaya çıkmaktadır. Bu yasa teklifi, bugüne kadar EPDK'nın kayıp ve kaçak hedef oranlarını revize ederken, yasal dayanağı olmayan keyfi bir süreç işletildiğinin göstergesidir" denildi.

ÖZELLEŞTİRME İHALELERİ SAKATLANDI

Hedef kayıp ve kaçak oranlarının değiştirilmesinin, özelleştirme ihalelerinin koşullarının sonradan değiştirilmesi anlamına geleceğine dikkat çekilirken "Yani ihalelerdeki şeffaflığı yok eden, ihaleyi sakatlayan bir uygulama yapılmaktadır" görüşüne yer verildi.

EMO açıklamasında, elektrik faturalarında içeriden bilgi sızdırmaya dayalı manipülasyon yapıldığı iddiasına da yer verilirken, şöyle denildi:

"Ocak ayında bazı elektrik dağıtım bölgelerinde çok sayıda yurttaşın şikayetine neden olan elektrik tüketimlerinin mevcut uygulamadaki 1 aylık süre aşılarak 2015 yılına sarkıtılarak faturalandırılması ve kullanıcıların yüksek tutarlarla mağdur edilmesinin altında da bu yasal düzenleme arayışının yattığı anlaşılmaktadır. Borsada "insider trading" denilen içerden bilgi sızdırma suçu enerji alanında işlenmektedir. Nitekim EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz'ın (Bu tür manipülasyonlar bekliyorduk) açıklaması da bunu göstermektedir. Yani şirketler böyle bir düzenleme yapılacağı bilgisini alarak, faturaları 2015 yılına sarkıtarak baz alınacak 2014 yılı kayıp ve kaçak oranlarını yüksek göstermek üzere muhasebe oyununa başvurmuşlardır."

EPDK Başkanı'nın "Bu tür manipülatif girişimleri bekliyorduk. Hazırlıydık. 12 değil, 11 aya böleriz" formülünün de muhasebe oyununu ortadan kaldırmaya yetmeyeceğini savunan EMO, açıklamasında "Çünkü 2014 sonu ve 2015 başında yurttaşlara 2 aylık fatura kesilmesine dayanan muhasebe oyunu yalnızca tek taraflı değil çift yönlü şirketlerin kasasına çalışabilecek işleyişe sahip görünmektedir" görüşüne yer verdi.

FATURAYI SARKITMA OYUNU İDDİASI

EMO açıklamasında, 2014 yılı kayıp ve kaçak hedeflerini tutturamayan şirketlerin, Aralık ayına ait kayıp ve kaçak miktarını 2015 yılına sarkıtarak, kasalarından çıkacak kayıp ve kaçak cezasından kurtmaya çalıştıkları iddiası da yer aldı. Açıklamada "Kaldı ki tüm bu manipülatif girişimlere karşı önlemler alınsa dahi bu muhasebe oyunlarına göz mü yumulacaktır? Yurttaşların mağduriyeti nasıl giderilecektir?" denildi.

MUHASEBE OYUNLARINDAN ŞALTER İNDİRMEYE...

EMO, enerji sektörünün, özelleştirmeler ve piyasalaştırma süreciyle şirketlerin muhasebe oyunlarından, manipülasyonlara, spekülasyonlara, şalter indirmelere, elektrik kesmelere kadar uzanan "orman kanunlarının geçerli olduğu bir alan" haline getirildiği bunun faturasının da halka kesildiği ileri sürüldü. Kâr elde etme üzerinden kurulan mantıkla, kayıp ve kaçakla mücadeleden de uzaklaşıldığı, şirketlerin karlılığının asıl hedef olduğu ifade edilirken, "Sözde özelleştirme sürecinde iddia edilen hedeflenen kayıp ve kaçak oranını tutturamayan şirketlerin aradaki farkı ceza olarak kendi kasasından ödemek zorunda kalmasına dayalı ceza yöntemi sürekli hedeflerin revize edilmesiyle ortadan kaldırılmış, şirketlerin cezası yurttaşlara yöneltilmiştir" denildi.

CEZA KULLANICIYA YIKILAMAZ

EMO'nun açıklamasında, Hükümet tarafından 28 Ocak tarihinde Meclis'e gönderilen yeni bir yasa tasarısıyla da Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun yurttaşlardan alınmasını hukuksuz bulduğu kayıp ve kaçak bedellerinin "maliyet unsuru" olarak faturalara yansıtılmasının yasallaştırılmak istendiği hatırlatıldı. Ayrıca EPDK'nın hedef oranlarının tespiti ve değiştirilmesi ile oluşacak maliyetin faturalara yansıtılması konusunda yetkilendirilmesinin de söz konusu olduğu kaydedilerek "Tasarıya göre, yargı kararıyla kayıp ve kaçak bedellerini geri alan tüketicilere yapılan ödemeler de mahkeme masrafları dahil olmak üzere yeniden tüm yurttaşlara yansıtılacak. Yurttaşların yargı yoluyla haklarını aramasının önü ise tüketici mahkemelerinin yetkisinin (EPDK düzenleyici işlemlerine uygunluk) kriteriyle sınırlandırılarak kapatılmak isteniyor. Ancak idari kararların da yargı denetimine tabi olduğu unutulmamalıdır. Öncelikle kamu elindeyken kayıp ve kaçağın kullanıcılardan tahsil edilmesi kararı (vergi salma) gibi siyasi bir karar olarak kabul edilebilir. Ancak serbest piyasada hırsızlığın bedelinin dürüst yurttaşlardan tahsilatı ya da (malını koruyamayan basiretsiz tüccarların cezası) kullanıcıya kesilemez" denildi.

SANAL MALİYETLER YARATILIYOR

EMO, yeni tasarıyla enerji kullanıcılarına yeni yükler de getirildiği ifade edilirken, "Sanki perakende satış hizmet maliyetinin dışındaymış gibi (faturalama ve müşteri hizmetleri maliyeti) eklenmektedir. Mevcut Tarifeler Yönetmeliği'nde perakende satış hizmeti (Perakende satış lisansına sahip şirketler tarafından, elektrik enerjisi ve/veya kapasite satımı dışında, tüketicilere sağlanan faturalama ve tahsilat gibi diğer hizmetleri) olarak tanımlanmaktadır. Yaratılan sanal maliyetlerle, farklı isimler altında, mükerrer tahsilatlarla elektrik kullanıcılarından dağıtım şirketlerine yeni kaynak aktarımı sağlanmak istenmektedir" ifadeleri kullanıldı.

ELEKTRİK PİYASASINDA KAOS İDDİASI

Elektrik piyasası hakkında yargı ve EPDK kararları ile kanun tasarı ve tekliflerinin havada uçuştuğu, enerji alanında yurttaşlardan, dağıtım şirketlerine, yargıdan, hükümete varıncaya kadar her kesim için bir kaos ortamı yaşandığının altını çizen EMO; dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçak oyunlarına bir an önce son verilmesi gerektiği vurgulandı.

EMO'nun açıklaması "İktidarın yurttaşların mağduriyeti pahasına dağıtım şirketlerine el ayak olmasını protesto ediyor ve bu adaletsiz girişimlere karşı her türlü mücadeleyi sürdüreceğimizi ilan ediyoruz" ifadeleriyle noktalanıyor.