Enerji Günlüğü - Yılbaşından itibaren Şırnak'ta oturanların elektrik faturaları yüzde 81 artacak. Bu artış Mardin'de yüzde 76, Hakkari'de yüzde 74 olacak.
Habertürk Gazetesi'nden Hacer Gemici, mevcut elektrik piyasası mevzuatında herhangi bir değişiklik yapılmazsa, Güneydoğu ve Doğu illeri başta olmak üzere Türkiye'nin kimi bölgelerinde oturan vatandaşlar, yılbaşında elektrik faturalarında yüzde 80'e varan oranlarda zamla karşılaşacak. İşte o haber:
Mevcut Elektrik Piyasası Kanunu değişmezse 1 Ocak 2013 tarihinde kayıp ve kaçak oran yüzde 81 olan Şırkan, yüzde 76 olan Mardin, yüzde 74 olan Hakkari'deki vatandaşlar 'şok' rakamlarla karşılaşabilirler.
Biraz bilmece gibi oldu ama aslında durum çok net.
Elektrik Piyasası Kanunu'nun Geçici 9. maddesinde diyor ki, "31 Aralık 2012 tarihinde sona erecek geçiş döneminde tüketiciler, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen korunacak şekilde fiyat eşitleme mekanizması uygulanıyor."
Kanun maddesinden de anlaşıldığı gibi ulusal tarife denilen bu sistem 31 Aralık 2012'de sona erecek. Yani yaklaşık 1.5 ay sonra 'ulusal tarife' olmayacak.
Eğer yeni düzenleme gelmezse (ki bakanlık böyle bir riski almayacaktır diye dünüyorum) ortaya nasıl bir tablo çıkar anlatmakta iki madde ile anlatmakta yarar var!
1- Ulusal tarifenin 31 Aralık'ta sona erecek olması bir anda ortaya yasal bir boşluk doğurur. Bilindiği gibi Milli Savunma Bakanlığı dahil olmak üzere bir çok kişi ve kurum elektrikte kayıp ve kaçağı karşı dava açıyor. Ege illerinde yaşayan biri yargıya giderek, "Ben Doğu ve Güneydoğu illerindeki yüzde 70-80'lik kayıp va kaçağı finanse etmek zorunda değilim" derse yargının 'Yasada ulusal tarife var" demesi mümkün olmayacak.
2- Ulusal tarife yoksa, bölgesel tarife mi olacak? Bu da aslında yoruma açık bir durum. Özelleştirme süreci elektrik dağıtımında devam ediyor. Bazı bölgeler de bir süredir özel sektörüne elinde. Dağıtım şirketi ulusal tarife artık yok diyerek bölgesindeki kayıp ve kaçak oranın tamamının faturaya yansıtabilir. Bu da ne demek? Başta söylediğim gibi Şırkan, Mardın, Hakkari gibi kayıp kaçağın zireve yaptığı illerde elektrik faturalarının artması anlamına gelir.
Peki ne olur?
Bildiğim kadarıyla Enerji Bakanlığı'nda Elektrik Piyasası Kanunu'da 'radikal değişiklikler' öngördüğü söylenen bir yasa çalışması var. Benim kanımca söz konusu yasada bu konu ile ilgili bir madde olacak. Ancak doğrusu bugünkü ortamda 'bölgesel tarifeye' geçiş siyasilerin tercih edebileceği bir yol gibi görünmüyor.
- Bütçe görüşmeleri nedeniyle Meclis'in yaşadığı yoğunluk düşünüldüğünde son gün yapılacak bir madde ile 31 Aralık 2012 tarihi uzatılabilir. Yüksek olasılıkla da bu plan devreye sokulacaktır. Çünkü şu an için en kolay yöntem bu.
- Bir diğer seçenek ise yeni Tüketici Yasası'na konulması planlanan formül. Kayıp ve kaçak oranın faturalardan çıkarılması. Böyle bir durumda Türk halkı kayıp ve kaçağı elektrik faturasının içinde ödemeyecektir. Bu rakamı finanse edecek Hazine, dönüp dolaşıp faturayı bize 'vergi veya zam' olarak çıkaracaktır.
İŞTE O MADDE
GEÇİCİ MADDE 9- (1) (Ek:10/5/2006-5496/6.md.) (Değişik:9/7/2008-5784/7.md.) 31/12/2012 tarihinde sona erecek geçiş döneminde düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen koruyacak şekilde tesis edilmiş ve uygulamaya ilişkin hususları tebliğle düzenlenmiş olan fiyat eşitleme mekanizması uygulanır. Tüm kamu ve özel dağıtım şirketleri fiyat eşitleme mekanizması içerisinde yer alır.
(2) Geçiş dönemi süresince ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınır ve ulusal tarifede çapraz sübvansiyon uygulanır. Ulusal tarife Kurumca hazırlanır ve Kurul onayıyla yürürlüğe girer. Kurul onaylı çapraz sübvansiyon ancak Bakanlar Kurulu kararı ile değiştirilebilir.
(3) Geçiş dönemi süresince tüm hesaplar ilgili mevzuata göre ayrıştırılarak tutulur.