Enerji Günlüğü - ABD Dışişleri eski Müsteşar Yardımcısı (Avrupa & Avrasya) ve ABD’nin eski Azerbaycan Büyükelçisi Matthew J. Bryza, Enerji Günlüğü’ne konuştu. Aynı zamanda Ballard Partners Bölge Direktörlüğü koltuğunda da oturan Bryza, dünyada sadece hükümetlerin yenilenebilir kaynakları teşvik eden akıllıca politikaları sayesinde değil, aynı zamanda ekonomik nedenler sayesinde kömür tüketiminin giderek azaldığını belirtti.

2020’den bu yana kömür yakan bir termik santral inşa etmektense güneş enerjisi santrali inşa etmenin çok daha ucuz olduğunu ifade eden Bryza, “Bu arada dünyanın bazı bölgelerinde yenilenebilir enerji santralleri geliştirmek, mevcut kömür santrallerinin faaliyetlerini sürdürmesinden daha ucuz. İşte yenilenebilirlerin verimliliği bu noktaya ulaştı” dedi. 

“KÖMÜRÜN PAYINI AZALTMAK MANTIKLI”

Kazakistan’da elektrik üretiminin yüzde 70 oranında kömür yakıtlı santrallere dayandığını kaydeden Matthew W. Bryza “Önümüzdeki 10 yıl içinde bu oranı yüzde 40’a indirmek için çalışıyorlar. Kömür bir süre elektrik üretmek için gerekliydi ama ömrünün sonuna geliyor. Limak Enerji CEO’su Birol Ergüven de söyledi, mantıklı olan, büyük enerji şirketlerinin portföyünde kömürün payını minimuma indirmek. Tamamen ekonomik sebeplerle” diye konuştu. 

“DEVLETLER ÖZEL SEKTÖRE GÜVENMELİ” 

Matthew J. Bryza, Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden boru hatlarıyla Avrupa’ya taşıma projesini nasıl değerlendirdiği yönündeki soruya ““Eğer Türkiye kabul ederse neden olmasın? Bunun olmasını pek çok insan bekliyor” dedi. Kendisinin bazı özel sektör enerji şirketlerinin yönetiminde bulunduğunu anlatan Bryza, “Bunların arasında Bulgaristan’da bir doğalgaz tesisi de var. İş dünyası olarak Azerbaycan gazını Avrupa’ya getirme meselesinde özel sektörün de yer alması konusunda çok istekliyiz. Çünkü daha birkaç ay önce gördük ki iki ülke arasında anlaşma yapılıyor, hükümetlerden biri düşünce yapılan anlaşmalar da düşüyor. İşte Türkiye ve Bulgaristan’a ABD’den LNG getirmek için yapılan anlaşma bunun örneği. 

Bu nedenle iş dünyasına daha fazla güvenmeliyiz” dedi. 

“AZERBAYCAN GAZI ŞİMDİ AVRUPA’YI KURTARMAZ”

Azerbaycan doğalgazının aslında şu anda Avrupa pazarında çok da fazla bir etki yaratmayacağını savunan Matthew J. Bryza, bu görüşünü şöyle gerekçelendirdi: 

“Geçen yıl Rusya Avrupa’ya 155 milyar metreküp doğalgaz göndermiş, Azerbaycan planıyla bir yılda gelecek miktar 1,5 milyar metreküp, yani ancak yüzde 1’i kadar. Ama 2026-2027 döneminde yeni açılacak kuyularla birlikte Azerbaycan’dan Avrupa’ya gelecek gaz miktarı da artacak inşallah.” 

TÜRKİYE’NİN KENDİ DOĞALGAZI ÇIKINCA... 

Türkiye’nin gaz taşıma konusunda bölgede kritik bir pozisyonda olduğunu ifade eden Matthew J. Bryza, ABD’nin Rusya harici ülkelerin doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması konusuna sıcak baktığını vurguladı. Türkiye’nin Karadeniz’deki kuyularının önümüzüdeki yıl faaliyete geçmesiyle piyasaya yeni gaz girişi sağlanacağına dikkat çeken Bryza, bunun Avrupa’ya, özellikle Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna’ya fayda sağlayabileceğini vurguladı. 

TÜRKİYE’NİN GAZ İHTİYACI YÜKSEK

Bu arada yıllık yaklaşık 60 milyar metreküp gaz kullanımıyla Türkiye’nin kendisinin de büyük bir doğalgaz tüketicisi olduğuna işaret eden Bryza, “Ben 1998’de enerji işinde çalışmaya başladığımda bu rakam sadece 15 milyar metreküptü. Yaklaşık 20 yılda yüzde 400’lük artış anlamına geliyor. Yani sizin de büyük miktarda doğalgaza ihtiyacınız var” ifadesini kullandı. 

DOĞU AKDENİZ’DE TÜRKİYE’Yİ İZOLE ETME ÇABALARI

Enerji Günlüğü Matthew J. Bryza’ya, Doğu Akdeniz’deki doğalgaz kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik görüşlerini de sordu. Bölgede gerilimin azaldığını kadeden Bryza, “Kurulması planlanan İsrail, kısmen Mısır, Güney Kıbrıs ve Girit’ten geçecek boru hattı ile Türkiye bölgede izole edilmeye çalışılıyor. Neyse ki Biden yönetimi, hiçbir ekonomik anlam ifade etmeyen bu projeyi desteklememe kararı aldı” dedi. 

YUNANİSTAN VE TÜRKİYE ENERJİDE ANLAŞMALI 

Türkiye’nin Doğu Akdeniz konusunda sesini duyuramadığını öne süren Bryza, şöyle konuştu: 

“Avrupa, birlik halinde Güney Kıbrıs’ın tarafını tutuyor, Ege meselesinde de böyle. Yunanistan anakaradan çok uzakta sahip olduğu Meis Adası’na dayanarak münhasır ekonomik bölge iddiasında bulunuyor. Bence bu konuda iki ülke, Birleşmiş Milletler’in koyduğu kuralları tekrar okuyup, anlayıp bir anlaşmaya varmalı. Bu konuda Türkiye (Hadi masaya oturalım, tartışalım) diyor, Yunanistan ise (Hayır, siz uluslararası yasaları çiğniyorsunuz) diyor. Bu durum değişmeli.” 

Mehmet DAYIOĞLU - Enerji Günlüğü