Enerji Günlüğü - Akaryakıt dağıtım şirketleri bir yandan EPDK’dan "fiyatları indirin" uyarısı alırken bir yandan da kârlılıklardaki düşüş nedeniyle istasyonların kapanması ile baş etmeye çalışıyor.
DÜNYA'dan Özlem Ermiş'in haberine göre, kurlardaki artışı endişe ile izleyen sektörlerden biri akaryakıt. Sektör, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu’nun (EPDK) kârlılık oranlarını etkileyecek son uygulama değişikliği hazırlıklarından büyük endişe duyuyor. Dolardaki artışın fiyatları baskılaması, bu uygulamalara hız katabilir düşüncesi de endişeleri artırıyor.
FİYAT İNDİRİN BASKISI
EPDK sektör şirketlerine geçtiğimiz günlerde “Bu fiyatlar yüksek, indirin” diyen bir uyarı yazısı gönderdi. Sektördeki şirketler bu uyarının tedirginliğini yaşarken bir yandan da kar marjlarındaki düşüş nedeniyle istasyonların kapanmaya başlamasının da sıkıntısını yaşıyor.
BENCHMARK DARBESİ
Sektör geçtiğimiz dönemde en önemli darbeyi, tavan fiyat uygulamaları ve fiyat seviyesinde belirlenen benchmark ülkelerin değiştirilmesi ile aldı. Fiyat seviyesinde benchmark Akdeniz çanağı ülkelerken, bu ülkelerden İspanya ve Yunanistan çıkarıldı, İngiltere ve Almanya eklendi. Burada sektörün en büyük itirazı Batı Avrupa ile Türkiye arasında piyasa ve maliyet yapılarındaki farklılıktı. Zira bu ülkelerde taşımacılık, yüksek kredi kartı maliyetleri, pompa elemanı, kaçakçılıkla mücadele gibi maliyeti artıran bileşkeler bizdeki kadar yer almıyor. Ancak düzenleme yapıldı ve değişiklik gerçekleştirildi.
SÖZLEŞMELER KİLİT
Şimdi ise yeni bir kurul kararı için çalışma yapılıyor. Sektörün görüşüne sunulan taslak ile kar oranları yeniden hesaplanacak. Oysa sektör şirketleri kâr marjlarının bugünkü halinden bile memnun olmadığı için istasyonlarını kapatan yatırımcılar olduğunu, neredeyse ‘yatırımı bankaya koyduğunuzda elde edilen faiz gelirinin’ bile kârlılıkların üzerinde gerçekleştiğini vurguluyor. EPDK’nın nisan ayında yayınladığı ‘Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Kurul Kararı Taslağı’na göre bayi marjı en az yüzde 55 olacak, elektronik sistemlerle yapılan satışlarda indirimler dağıtıcıya ait olacak.
PROMOSYON YASAKLARI
Bunun yanı sıra akaryakıt sektöründe “finansal promosyonlar” yasaklanıyor. Sektör bundan kredi kartları ile yapılan promosyonların kastedildiğini düşünüyor. Örneğin 3 kez 100 TL akaryakıt alışverişi yapınca, 30 TL puan kazanılan kampanyalar bundan önceki yasak kapsamı dışında tutulmuştu. 2015, bayi sözleşme yenileme yılı. Türkiye’deki akaryakıt bayilerinin büyük çoğunluğu bu yıl dağıtım şirketleri ile olan sözleşmeleri yenileyecek. Ancak, bu taslağın kesinleşip kesinleşmediği belli olana kadar kimse sözleşme yapmıyor. Zira karar, kar oranlarını ciddi biçimde etkileyecek. Bu durumda binlerce bayinin sözleşmesi son iki aya sıkışmış durumda.
SEKTÖRE DANIŞILMIYOR
Sektörün en önemli eleştirilerinden biri de, hiç danışılmadan bir gecede çıkarılan yönetmeliklerle yönetiliyor olmak. Mayıs ayında Enerji Bakanı Taner Yıldız başkanlığında ilk toplantısını yapan ve sektörün tüm paydaşlarını bir masada bir araya getiren platform, bir daha toplanamamış. Sektör temsilcileri, “Elbette fiyatları düşürelim ama maliyetleri düşürecek bir şeyler yaparsak bu mümkün olabilir” diyor.
MALİYET DÜŞÜRECEK ÖNLEMLER
Maliyeti düşürebilecek önlemler arasında ise her bir ithalat kaleminde gümrükte verilmesi gereken teminat mektuplarına çözüm, ulusal stok tutma maliyeti ve otomasyon sistemi masraflarının azaltılması gösteriliyor.
10 NUMARA YERİNE JET YAKITI
Sektörün en önemli sıkıntılarından 10 numara yağa ilişkin alınan önlemler, her ne kadar tamamen bitirilemese de ise işe yaramış görünüyor. Ancak vergiler yüksek olunca kaçakçılık için yeni çareler aranıp bulunuyor. Bu kaçakçılık yöntemlerinden biri ise jet yakıtı. Şimdilerde ‘yurtdışına jet yakıtı satacağım’ ya da ‘gemilerim var onlar için akaryakıt ithal ediyorum’ diye ithalat yapılıp gelen yakıtın iç pazara verildiği belirtiliyor.