Avrupa Dış Eylem Servisi’nin, 12 Temmuz’da resmi Twitter hesabından paylaştığı bir mesaja göre, Avrupa Birliği Mozambik’te bir askeri misyon oluşturma kararı aldı. Amaç Cabo Delgado bölgesindeki cihadist teröristlerle mücadele... Bu çerçevede Cabo Delgado’da sivillerin can güvenliğini sağlamak için Mozambik kolluk kuvvetleri eğitilip desteklenecek.
Ancak aslında bu sadece görünüşteki neden. Esas nedene gelirsek… Söz konusu misyonun oluşturulmasının perde arkasında, bölgedeki zengin mineral ve hidrokarbon kaynaklarının olduğunu söylemek mümkün.
Avrupa Birliği’nin Mozambik’te oluşturacağı askeri misyonun başında, bölgenin eski sömürgeci gücü konumundaki Portekiz’den bir kumandanın bulunması planlanıyor, ki bu da oldukça manidar.
Peki Mozambik’in Cabo Delgado bölgesinde ne olmuştu? Eski Portekiz sömürgesi Mozambik, 25 Haziran 1975’te bağımsızlığını kazanmıştı. Ancak bağımsızlık sonrasında görev alan yeni siyasi elitler ülkede bulunan çok sayıdaki etnik ve dini gruplar arasında çatışmalara, hatta iç savaş ve terörizme yol açacak birçok siyasi karara imza atmıştır. Bilhassa ülkenin kuzey bölgelerine bağımsızlık sonrası devlet inşasında yeterince önem verilmemesi bir süre sonra bu alanlarda marjinalleşme ve radikalleşmenin önünü açtı. Cabo Delgado bölgesi de bu marjinalleşmeden nasibini almıştır.
Cabo Delgado, zengin mineral ve hidrokarbon yataklarına sahip olmasına rağmen ağır bir işsizlik ve yoksulluk sorunu ile karşı karşıya. Bu sorunlarla boğuşan yaş ortalaması oldukça düşük durumdaki Cabo Delgado sakinleri hükümet tarafından dışlandıklarını hissediyor. Ve bu bölgedeki gerilimin ana nedeni durumunda. Ayrıca bağımsızlık sonrası dönemde boyut ve şekil değiştirerek neokolonyal politikalar olarak karşımıza çıkan ülkeyi sömürmeye devam eden eski kolonyal politikalar da Mozambik’te bir türlü istikrarın sağlanamamasına yol açıyor.
Kaosun süreklilik arz ettiği böylesi bir ortamda yaşam alanı bulan cihadist terör grupları da Cabo Delgado’daki yaşanan krizin ana aktörlerinden birisi olarak karşımıza çıkıyor. Hükümet tarafından uzun yıllar göz ardı edilerek, yoksulluk ve işsizlikle mücadeleye maruz bırakılan genç kesim ise bu terör grupları tarafından kolaylıkla ikna edilerek terörist eylemlere dahil edilebiliyor.
Somali’de ki El Şebab’tan farklı olan, DAEŞ ile bağlantısı olduğu iddia edilen Mozambik’teki El Şebab terör örgütü, önemli doğal gaz sahalarına açılan bir kapı konumundaki Palma başta olmak üzere Cabo Delgado’da 2017 yılından itibaren çok sayıda terör eylemine imza atmış durumda.
Bu terör olayları sonucunda yaklaşık 3000 kişi yaşamını yitirirken yüzbinlerce Mozambikli ise evlerini terk etmek zorunda bırakılmıştı. Diğer yandan Mozambik hükümeti ile Palma’daki doğal gaz rezervlerine yönelik anlaşması bulunan Fransız TOTAL şirketi, doğal gaz projelerine yapılan terörist saldırılar sonucu buradaki çalışmalarını askıya almak zorunda kalmıştı.
Ülkenin kuzeyinde cereyan eden terörist saldırılarla tek başına mücadele edemeyen Maputo Hükümeti, bölgesel ve uluslararası desteklere ihtiyaç duyuyor. Cabo Delgado’daki cihadist teröristlerle mücadele için Güney Afrika’dan ve Rusya’daki Wagner Grup gibi özel askeri şirketlerin askerlerinin bölgede konuşlandırıldığı biliniyor. Ancak şiddeti giderek artan saldırılar sonrasında Mozambik’in daha kapsamlı bir terörle mücadele stratejisine sahip olması elzem hale gelmiş durumda. Bu noktada başta Mozambik’teki enerji kaynaklarını önemseyen Avrupalı devletler olmak üzere birçok uluslararası aktör Cabo Delgado Krizine ve Hükümetin kararlarına müdahil olmaya çalışıyor. Avrupa Birliği’nin bu son girişimi de haliyle bu çerçevede Mozambik halkının can güvenliğinin sağlanmasından ziyade kendilerinin enerji çıkarlarını güvence altına almaya yöneliktir.