Batı`nın petrol ambargosu altındaki İran, doğalgazını, uluslararası boru hatlarıyla dünyaya açma peşinde. Uluslararası diyoruz, çünkü böylesi hatları yapıp işletmeyi kabul edecek bir konsorsiyumun oluşması halinde, petrolden farklı olarak, doğalgazda batının muhtemel bir ambargo tehdidinden daha az etkilenmeyi umuyor.
Evet, Tahran kaynaklı bazı haberlerle bölgedeki başka gelişmeleri ve diğer oyuncuların pozisyonlarını bir araya getirdiğimizde böylesi bir sonuca ulaşabiliyoruz.
Nasıl mı? İşte şöyle:
İran, ülkede üretilen doğalgazın Irak, Suriye ve Lübnan üzerinden Akdeniz`e çıkarılarak buradan Avrupa`ya ihracını öngörüyor. Tahran kaynaklı haberlerde, Türkiye`nin İran gazını kendi topraklarından geçirerek Kuzey Avrupa`ya ihraç etmeyi kabul ettiği iddialarına da yer veriliyor. Ancak İran`ın Türkiye`yi by pass edecek bir boru hattıyla Akdeniz`e ulaşma hedefi ile bu yöndeki haberler birbiriyle çelişiyor. Çünkü İran`ın güneyindeki Asulaye`deki gazın Irak, Suriye ve Lübnan üzerinden taşınması projesi, gerçcekleşmesi halinde, Ankara`nın Ortadoğu`daki enerji oyununda, özellikle lojistik kısmında elini zayıflatmaya aday.
Türkiye bir yandan Azeri gazını, bir yandan da Azerbaycan üzerinden Türkmenistan gazını kendi topraklarına ve oradan da Avrupa`y taşımaya aday. Ancak Azerbaycan`la Türkmenistan arasındaki çıkar farklılığı nedeniyle, Türkmen gazının Bakü ile değil, Tahran`la anlaşılarak dünya pazarlarına ulaştırılması da bir seçenek olarak duruyor. Azerbaycan ve Türkmenistan, doğal kaynaklarının miktarı ve bu kaynakların dünya pazarlarına ulaştırılması konusunda çıkar çatıması içinde. Türkmenler, Azerilere göre çok daha büyük gaz kaynaklarına sahip. Ayrıca bu gazın çıkarılma maliyeti de Azerbaycan`a göre düşük. Azerbaycan ise daha az kaynağa sahip olsa bile Türkiye ile komşuluğu sayesinde Avrupa`ya daha yakın. Azeriler ayrıca Gürcistan üzerinden de Karadeniz`e açılarak, oradan dünya pazarlarına kendi gazını ulaştırma seçeneğine sahip.
Özetle, İran, Azerbaycan ve Irak (hatta Irak`taki Kürt yönetimi) başta olmak üzere, bölgedeki doğalgaz kaynağı sahiplerinin her biri Ortadoğu`daki enerji oyununda, kendi çapında öne çıkmaya çalışıyor. Türkiye ise, Avrupa`ya geçiş güzergahında yer aldığı için tüm bu oyuncuların çıkarlarının kesiştiği bir coğrafya... İran`ın Irak, Suriye ve Lübnan üzerinden Akdeniz`e açılma hedefi de bölgedeki siyasi ve askeri karmaşa nedeniyle kısa sürede hayata geçirilebilecek bir proje olmaktan, en azından şimdilik uzak...