Ukrayna krizi enerjide dengelerin ne kadar hassas ve kaygan olabileceğini dünyaya bir kez daha hatırlattı. Bir kez daha ülkeler güvenilir, sağlam ve sürdürülebilir enerji kaynakları yaratmanın ve enerji çeşitliliğinin ne kadar önemli olduğunu anladılar.

Bu nedenle Devlet yetkilileri son birkaç günde yaptıkları bütün açıklamalarda enerji çeşitliliğine özel bir vurgu yapıyorlar.

Çok zengin doğal kaynaklara sahip olmayan ve yenilenebilir enerji anlamında da dikkate değer bir pay yaratamamış olan Türkiye için de bu durum son derece önemli. Öylesine önemli ki yıllardır kemikleşmiş politik sorunlar bile bu sayede çözümlenebilir.

Daha önce İran’a yaptırımların kaldırılmasının Türkiye’ye olası etkilerini ele almış ve değişen koşullar ve dengeler nedeniyle Türkiye’nin kemikleşmiş sorunlarından biri olan Ermenistan ile ilişkilerde bir çözüm yaratabileceğini belirtmiştik.

Aynı şekilde Kürt petrolünün Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden diğer ülkelere aktarımının Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana süregelen nefret ve kin söylemini yok ettiğine, diplomaside sıcak kapılar açtığına adım adım tanık olduk. Bölgesel Kürt yönetimi ile Irak Merkezi Yönetimi arasındaki anlaşmazlıkta da Türkiye’nin ne kadar hassas ve dengeleri gözeten bir tutum sergilediği de ortada.

Türkiye’nin bir diğer kemikleşmiş siyasi sorunu Kıbrıs dabenzer bir gelişme ile karşı karşıya. Güney Kıbrıs ve İsrail kara sularında bulunan doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktarılması seçeneği Kıbrıs sorununu çözümleyebilir. Çünkü diğer bir alternatif olan Güney Kıbrıs’ın Vasiliko sahilinde bir LNG tesisi kurmaya göre çok daha ucuz ve uzun vadede son derece avantajları olan bir seçenek.

Aynı şekilde, İsrail de doğalgazını müşterilerine ulaştırmak için çeşitli yollar üzerinde duruyor ve Türkiye üzerinden boru hattı ile ulaştırmak da bunlar arasında. Hatta İsrail kara sularındaki Leviathan sahasından petrol ve doğalgaz çıkaran ortaklar Noble Energy ve Delek İsrail gazının Avrupa’ya Türkiye üzerinden nakli için yapılması düşünülen boru hattının inşası için Türk firmaları Çalık, Turcas, Enka ve Zorlu ile görüşmeler yürütüyor.

Kıbrıs sorununun çözümlenmesi halinde bütün tarafların karlı çıkacağı kesin. Ekonomik krizin vurduğu Güney Kıbrıs açık deniz doğalgaz rezervlerinden elde edeceği söylenen 400 milyar dolara yakın gelirini rahat ve güven içinde elde edecek. Çünkü LNG Santrali kurma seçeneği çok pahalı ve ek rezervler bulunmadan, mevcut rezerv düzeyinde kurulması çok anlamlı değil. Üstelik LNG santrali kurma alternatifi Avrupa pazarlarındaki dalgalanmalar karşısında alternatif pazarlara yönelme esnekliği sağlamasına rağmen, Orta Doğu ve Afrika’dan gelen LNG ile doğrudan rekabet ile karşı karşıya kalacak.

Öte yandan İsrail daha güvenli olacağından, doğalgazını Kıbrıs’a aktarmaya daha istekli davranacaktır.Bunun dışında bölgede faaliyet yürüten Total, Eni, Kogas gibi büyük enerji şirketleri de bu durumdan son derece karlı çıkacaklar.

Türkiye ise, yıllardır birçok alanda ayak bağı olan bir sorundan kurtulduğu gibi, nihayet jeopolitik konumunun avantajlarını somut olarak yaşamaya başlayabilir.

Türkiye bir yandan kısa vadede enerji ihtiyacını karşılamada çeşitlilik, fiyat uygunluğu, sağlam ve sürdürülebilir kaynaklar bulmak için çabalarını yoğunlaştırırken, uzun vadede bütün bunları garantiye alacak ve daha da ötesine geçerek önemli bir enerji merkezi olmasını sağlayacak siyasi adımlar atmak zorunda. Bu adımlar İran ile, Irak ile olduğu kadar Kıbrıs ile de atılmalı.

Deyim yerindeyse Türkiye bu dönemde öyle kararlar almalı ki, bir yandan enerji ihtiyacını tam ve ekonomik olarak karşılarken, diğer yandan uzun vadeli kritik projeleri ürkütmemeli.