Enerji Günlüğü - EPDK, petrol piyasasında 2023 yılında mevzuata aykırı durumlar için uygulanacak para cezalarını %123 oranında arttırdı. 

5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununun 19. Maddesi Uyarınca 2023 Yılında Uygulanacak İdari Para Cezaları Hakkında Tebliğ, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlandı. Tebliğde düzenlenen idari para cezaları, 01 Ocak 2023’ten itibaren için geçerli olmak üzere, %123 oranında artırılarak yeniden belirlendi. Geçen yıl Petrol Piyasasına ilişkin para cezalarında uygulanan zam oranı %36,2 olmuştu.

Buna göre, mevzuata aykırı durumlar için 2023 yılında EPDK tarafından uygulanacak cezalar aşağıdaki gibi güncellenerek tespit edildi. 

GENEL KURALLARA AYKIRILIKLAR

Aşağıdaki hallerde, sorumlulara 8.121.937 TL ile 40.609.697 TL arasında idari para cezası verilecek. 

• Lisans almaksızın lisansa tabi faaliyet yapmak.
• Ulusal marker ekleme yükümlülüğüne aykırı davranmak.
• Kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker ile lisans kapsamı dışında sabit veya seyyar tank, düzenek ve ekipman bulundurmama yükümlülüğüne aykırı davranmak. 
• Tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünleri akaryakıta katmak veya istasyonda bulundurmak. 

Yukarıdaki hükümleri ihlal edenler eğer bayilik lisansı sahipleri ise belirtilen para cezalarının yarısı uygulanacak. 

Ulusal marker ekleme işlemlerine nezaret etmek üzere yetki verilen bağımsız gözetim firmalarının yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde ise belirlenen idari para cezasının dörtte biri uygulanacak.

Denetim sistemini usulüne uygun olarak kurmak ve uygulamak üzere yetkilendirilen tüzel kişilerin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde de belirlenen idari para cezasının onda biri uygulanacak.

İHRAKIYE TESLİM LİSANSI SAHİPLERİ RAFİNERİCİLER VE DAĞITICILARIN AYKIRILIKLARI

Aşağıdaki hallerde ise 5.076.207 TL ile 25.381.059 TL arasında idari para cezaları uygulanacak.

• İthalat, dağıtım ve ihrakiye teslim kısıtlamalarına ve kurallarına aykırı davranmak. 
• Rafineri lisansı sahiplerinin işleme, depolama, taşıma ve dağıtımla ilgili yükümlülükleri ile ihrakiye teslim şirketi, bayi, lisanslı depocu ve rafinerici yükümlülükleri ve iletim, işleme, lisanslı depolama işlemleri ve solvent konularında dağıtıcı lisansı sahiplerinin yükümlülüklerine aykırı davranmak. 
• Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt sağlamak. 
• Rafinerilere verilmeyen ürünlerin ihraç edilmesi halinde fiili üretim ve ihracata ait aylık bilgileri EPDK'ya bildirmemek.
• Dağıtıcı bayi ilişkilerini düzenleyen hükümlere aykırı davranmak. 
• Rafinerici dağıtıcı ilişkilerini düzenleyen hükümlere aykırı davranmak.
• Piyasa fiyatlarının oluşumu ve rekabet kuralları gereği EPDK tarafından yapılan uygulamaları dolaylı veya dolaysız olarak engellemek veya engellemeye teşebbüs etmek. 

ÜÇÜNCÜ TARAFA KARŞI İHLALLER VE KÖTÜ NİYET

Aşağıdaki hallerde de 2.233.531 TL ile 11.167.664 TL arasında idari para cezaları uygulanacak:

• Kötü niyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuracak işlemlerden kaçınmamak, bunların oluşumunun engellenmesi için gereken tedbirleri almamak ve istenmeyen durumları zamanında gidermemek.
• Bayilik faaliyetinde bulunanlar hariç olmak üzere: sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi.
• Bayilik faaliyetinde bulunanlar hariç olmak üzere: Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmamak; çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almamak; kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar etmemek ve tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri EPDK’ya bildirmemek; faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmemek; EPDK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bildirimleri yapmamak; EPDK tarafından istendiğinde, gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermemek; tutanakları imzalamakla görevli olanların tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmemek; esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce EPDK’ya bildirmemek; piyasa faaliyetlerinde, EPDK’nın belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamak; iletim ve depolamada kapasite kısıtları dışında kendilerinden yapılan talepleri ayrım gözetmeksizin karşılamamak; eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanımamak, farklı şartlar öne sürmek. 
• İletim ve depolama tesislerine erişimi, dolaylı veya dolaysız olarak engellemek.
• Dağıtıcıların kalorifer yakıtı, fuel-oil ve motorinde yıllık tüketimi 5000 tonun altında olmayacak şekilde EPDK tarafından belirlenecek olan yıllık tüketim miktarının altındaki kullanıcılara kendi işlettikleri akaryakıt bayileri üzerinden satış yapmaları. 

Serbest kullanıcı lisansı sahiplerince yukarıdaki hükümlerin ihlali halindeyse, 203.046 TL’den az olmamak ve 406.095 TL’yi geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde beşi oranında idari para cezası uygulanacak.

BAYİLERDE TESPİT EDİLEN AYKIRILIKLAR

Aşağıdaki hallerde, sorumlulara 507.618 TL ile 2.538.102 TL arasında idari para cezası verilecek:

• Lisans almaksızın bayilik faaliyeti yapılması.
• Bayilik lisansı ve yeterli donanımı olan akaryakıt istasyonları dışında fabrika, şantiye, nakliye filosu işletmeleri ve benzeri kendi ihtiyaçları için depolama imkânı ve kendi araçlarına akaryakıt ikmal kapasitesi olan yerler hariç, araçlara akaryakıt ikmali yapmak.
• Bayisi olduğu dağıtıcı haricinde diğer dağıtıcı ve onların bayilerinden akaryakıt ikmali yapmak.
• Bayilik lisansı sahiplerince lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi.
• Bayilik lisansı sahipleri için: Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmamak; çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almamak; kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar etmemek ve tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri EPDK’ya bildirmemek; faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmemek; EPDK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bildirimleri yapmamak; EPDK tarafından istendiğinde, gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermemek; tutanakları imzalamakla görevli olanların tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmemek; esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce EPDK’ya bildirmemek; piyasa faaliyetlerinde, EPDK’nın belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamak; iletim ve depolamada kapasite kısıtları dışında kendilerinden yapılan talepleri ayrım gözetmeksizin karşılamamak; eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanımamak, farklı şartlar öne sürmek.
• Bayilik lisansı sahipleri için: Petrol piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engellemek, bozmak veya kısıtlamak amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemler ile piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması.

Ulusal petrol stoku tutma yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, tespit tarihinde eksik tutulan her bir ton ürün için kesilecek para cezası ise 1.009 TL olarak belirlendi. 

Kurum tarafından yapılan düzenlemeler uyarınca biodizel, etanol ve benzeri harmanlama yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp ürüne kesilecek cezalar da 1.009 TL olarak uygulanacak. 

Bunların dışında kalan ancak Kanunun getirdiği yükümlülüklere, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, EPDK kararlarına uymayanlara EPDK tarafından 446.702 TL’den az olmamak ve 2.233.531 TL’yi geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu petrol piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde sekizi oranında idari para cezası uygulanacak.