HASAN YİĞİT
Geçen yazımızda, güneş enerjisi yatırımlarını hızlandıracak yeni adımları aktarmıştım. Bunlar özetle, çatı üstü GES’ler için saatlik yerine aylık mahsuplaşma, sistem kullanım bedelinin sıfırlanması ve prosedürün sadeleştirilmesiydi.
Şimdi ben yeni hükümetin güneş enerjisi için yeni bir proje ve yeni bir uygulamayı hayata geçirmesini arzu ederim, beklerim. Peki nedir bu? Bildiğimiz lisanslı YEKA lisans ihalelerinin benzerinin, lisanssız GES yatırımları için de yapılması. Buna kısaca Lisanssız Üretim Yönetmeliği (LÜY) ile YEKA’nın birleştirilmesinden oluşan LÜY-YEKA modeli diyebiliriz.
Peki böylesi bir model nasıl hayata geçirilir ve neler kazandırır?
Bir örnekle anlatmaya çalışalım. Mesela Karaman Ayrancı’daki yenilenebilir kaynak alanını, LÜY-YEKA’sı olarak ilan edebiliriz. Burada, yılda 2 milyon kilovatsaat (kWh) ve üzerinde elektrik tüketen kuruluşlara Türkiye’nin neresinde olursa olsun kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek büyüklükte bir lisanssız tesis kurma hakkı tanınmış olur.
Dağıtım bölgesi sınırı koyulmaması halinde İstanbul’dan, Ankara’dan, İzmit’den, Antalya’dan, kısaca Türkiye’nin her bölgesinden aylık mahsuplaşma sistemi ile sanayici, işletmeci, özel hastane sahibi v.s. YEGM veya ETKB’ye bağlı başka bir kurum kontrolü altında kendi elektriğini üretebilecek. Buradaki ihale sistemi 600 MW’lik GES ihalesindeki gibi trafo bağlantı bedeli üzerinden yapılabilinir.
Ayrıca halkımızda maalesef “negatif algı”ya sahip kooperatifleşme imkanı da getirilebilir. Burada medyaya ve Ticaret İl Müdürlüklerine büyük görev düşüyor.
Enerji alanında kooperatifleşmeyi doğru ve bağımsız anlatmak gerekiyor. Kooperatifleşmek işi hiçbir zaman kolay değildir. Hukuki sorumlulukları da beraberinde getiriyor. Enerji kooperatifi kurmak isteyenler için tavsiyem, üyeler arasında muhasebeci ve hukukçuların da yer almasıdır.
Ayrıca mevzuatı, düzenlemeleri iyi bilen bir danışmanın da kooperatifin içinde bulunmasında fayda var. Kooperatif ve lisanssız elektrik üretim mevzuatları çoğuna gauss algoritmasından daha zor gelse bile bazıları için bunları yorumlamak, ileriyi görmek kolay olabilir.
Güneş enerjisini tabana yaymak istiyorsak, enerji kooperatifleri en doğru ve hızlı modellerden biri sayılır. Son kooperatif mevzuatındaki değişikler ile bu sistemin yol haritası belirlenmiş denilebilir.
Bu sefer son sözüm medya mensuplarına. Hazırlayacağınız güneş enerjisi haberlerinde, kişilerin beyanlarında yer verdiği rakamları önce bir inceleyin. Yoksa vatandaşı umutlandırıp, sonra gerçek rakamlarla karşılaştıklarında umutsuzluğa kapılmalarına, tepki göstermelerine yol açıyorsunuz.
Sektörde dürüstçe ve doğru bilgilere dayalı şekilde müşterilere giden kurulum şirketleri, yanlış bilgilerle büyük kazançlar vaadedenler yüzünden zor duruma düşürüyorsunuz.
İşte bilerek ya da bilmeyerek sektöre zarar veren bu tür haberlerden bir örnek. Geçenlerde yerel gazetelerden birindeki haberde, bir danışmanın “GES projesine müracaat ettiği takdirde en fazla iki yılda kendini amorti edip kooperatif üyelerine büyük çapta ekonomik katkı sağlayacaktır” ifadesi yer alıyordu.
Bir santralin iki yıl gibi kısa bir sürede kendini geri döndürmesi kulaklara hoş gelse bile, medya mensubunun bunu sorgulaması beklenir. Başka bir uzmandan doğrulatmak çok da zor olmasa gerek diyorum.
Hepimiz farklı fikre sahip olabiliriz ama tüm sektör paydaşlarını doğru bilgiye dayalı, sağlıklı bir büyüme için çaba harcamaya çağırıyorum.
Hasan YİĞİT - ANTALYA