Enerji Günlüğü - Kredi notu artışı Türkiye'de enerji yatırımlarının finansmanında maliyetleri aşağı çekse de, sektörün asıl ihtiyacının, maliyet bazlı fiyatlandırma olduğu vurgulanıyor.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch'in kredi notunu BBB seviyesine yükselterek, Türkiye'yi "yatırım yapılabilir ülkeler" statüsüne yükseltmesi, piyasalarda heyecan yarattı, ekonomi aktörlerine büyük bir moral verdi.
Enerji sektörü aktörleri de kredi notu artışının, enerji projelerinin finansman imkanlarını genişleteceği, maliyetleri düşüreceğinde hemfikir. Peki sektör için bu not artışı herşeyi çözecek mi? Sektör temsilcilerinin söylediklerine bakılırsa, bu soruya "evet" cevabı vermek zor.
Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı Önder Karaduman'a göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın da sık sık vurguladığı gibi, Türkiye ekonomisinden daha hızlı büyümesi gerektiği için enerji sektörünün çok kritik başka önlemlere de ihtiyacı var.

DOĞRUDAN YATIRIMLAR ARTACAK
Kredi notu artışının kuşkusuz genelde Türkiye ekonomisine özelde de enerji sektörüne olumlu yansımaları olacağının altını çizen Karaduman, "Öncelikle bu artış, yüksek kredi faiz oranlarının düşmesine yardımcı olacaktır. Enerji yatırımları büyük ölçüde yabancı kredi olanakları ile finanse edildiği için, kredi maliyetlerinin düşmesi yatırım iklimini iyileştirecek ve yatırımları belli bir ölçüde teşvik edecektir" dedi.

ÖNCEDEN KREDİ ALANLARA AVANTAJ
Kredi notunun yatırım yapılabilir seviyeye çıkmasının küresel sermayenin Türkiye'de doğrudan sermaye yatırımlarına yönelmesini destekleyeceğini anlatan Karadıman, şunları söyledi:
"Bu da genel ekonomide ve enerji sektöründe orta ve uzun vadede büyüme oranlarının yükselmesine katkı sağlayacaktır. Not artışı ile birlikte döviz kurlarında yaşanacak olası bir düşüş de, dövizle borçlanmış olan birçok yatırımcı için avantajlı bir durum oluşturacaktır."

NOT YETMEZ, MALİYET BAZLI FİYAT ŞART
EÜD Başkanı Önder Karaduman, bu not artışının olumlu etkilerinin enerji sektöründe tam anlamıyla yansıyabilmesi ve yabancı yatırımcıların sektöre güven duyarak büyük ölçekli yatırımlara yönelmeleri için atılması gereken birçok adım olduğuna dikkat çekti. "Bunlardan en önemlisi, maliyet bazlı bir fiyat mekanizmasının oluşmasıdır" diyen Karaduman şunları ekledi:
"Serbest piyasada oluşan fiyatlar maliyetleri yansıtmadığı sürece, yatırımlar için uygun şartlarda finansman bulmak da, gerçekleşen yatırımlardan makul ölçülerde kar elde etmek de mümkün değildir. Bu şartlarda, ülke ekonomisinde olumlu gelişmeler de olsa, yabancı yatırımcıların topyekun enerji sektörüne yönelmelerini beklemek hayalcilik olur. Enerji sektöründe yatırım iklimini canlandırmak için, öncelikle maliyet bazlı fiyatlandırma devreye girmeli, fiyatları aşağı yönlü baskılayan kamu santralleri bir an önce özelleştirilmeli ve geçiş dönemi sözleşmeleri sona erdirilmelidir."

STRATEJİK KONUM NOTTAN ÖNEMLİ
Rüzgar Enerjisi Santralleri Yatırımcıları Derneği (RESYAD) Başkanı Selahattin Baysal ise kredi notu artışlarının uzun dönemli yatırımlara bugünden yarına değil, dolaylı ve çok uzun vadede etki edebileceğini ifade etti. Geçmişte bankacı-yatırımcı görüşmelerinde, not düşüşünün önemli bir faktör olmadığını gözleme fırsatı bulduğunu anlatan Baysal şu görüşleri dile getirdi: "Bundan daha önemli olan bir şey var ki, o da Türkiye'nin stratejik konumunun, büyüklüğünün ve taşıdığı önemin anlaşılması. Bu, finansmanda, kredi notundan çok daha etkili. Etrafımızda Bulgaristan, Romanya vs. gibi ülkeler var. Avrupa Birliği'ne girseler de büyük enerji yatırımcılarının iştahını kabartmıyor. Rusya Federasyonu nükleeri, gazı, petrolü ile kendi kendine yetiyor. Kazakistan iflasın eşiğinde. Ermenistan, Gürcistan'ın durumu ortada. İran, Afganistan, Pakistan ve tüm Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri de karışık. Türkiye ise okyanusun ortasında bir ada gibi görünüyor. Kredi notunun yükselmesinde bunun etkisi var mıdır bilmiyorum ama, bu durumun enerjinin finansmanını kolaylaştıran önemli bir faktör olduğu kesin..."

ANAHTAR, ELEKTRİKTE FİYATLANDIRMA MODELİ
RESYAD Selahattin Baysal da, Türkiye'de enerji yatırımlarının önünü açacak daha önemli bir faktörün, maliyet bazlı fiyatlandırma olduğunu belirterek, EÜD Başkanı Önder Karaduman'la aynı noktada buluşuyor. Baysal şunları söylüyor:
"Şimdi devlet HES ve RES için 7.3 dolar/cent sabit fiyat belirledi. Güneş için 13.3 dolar/cent. Ama bunlar cazip değil. Nedenini şöyle anlatalım; Yatağan Termik Santrali için geçmişte 75 milyon dolar kredi almışız Hazine faizleriyle beraber bunu geri ödemiş. Peki Yatağan'ın elektrik üretim maliyetinin içinde bu bedel dikkate alınıyor mu? Hayır... Atatürk Santralı, 2-3 milyar dolar yatırım gideri koysun bakalım maliyetine.... O zaman kWh başına kaç para maliyet çıkıyor? Bunlar dikkate alınmadan belirlenen sabit fiyat, yatırımcıları cezbetmiyor. Dolayısıyla finansörleri ikna etmeye de yetmekten uzak... Peki Ne yapmak lazım? YEK alım garantili fiyatların makul serbest piyasa düzeyine getirilmesi gerekiyor. Bunun için de santrallerin özelleşmesi lazım."