MEHMET DAYIOĞLU
Türkiye elektrik sektörünün ana gündem başlıkları arasında üst sıralarda yer alan depolama konusu, yeni bir alan olması nedeniyle heyecanlı ama bir yandan da sıkıntılı yanlarıyla öne çıkıyor. Depolamalı elektrik üretim lisanslarının veriliş şekli tartışıladursun, verilmiş lisansların bugüne kadar yatırıma dönüşmemiş olması da sektörü bir başka açıdan sıkıştırıyor. Depolamalı üretim tesisi ön lisansı verilen projelere yapılan tahsisler nedeniyle, mevcut şebekede yeterli bağlantı kalmamasının yol açtığı sıkıntılardan söz ediyoruz. GlobalEnco Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya, Enerji Günlüğü’nün sorularını cevaplarken bu sıkıntıya da işaret etti.
Sektörün gündeminde neler var?
Günümüzde en önemli konu başlıklarından biri enerji depolama. Depolama projelerine yaklaşık 34.000 MW'lık bir şebeke bağlantı kapasitesi tahsis edildi. Ama bugüne kadar hayata geçmiş, inşaatına başlamış bir proje yok. Bunların çoğu da tamamen yasal mevzuattan kaynaklı.
Sizin faaliyetleriniz bunların neresinde?
Bizim ST diye bir şirketimiz daha var, enerji depolama ile ilgili üretim de yapıyor. GlobalEnco Enerji olarak da altyapı ve üstyapı projelerine, yani enerji nakil hatlarına, trafo merkezlerine, ayrıca rüzgar ve güneş santrallerinin temelinden fiber donanımına kadar hizmetler veriyoruz. Tabii bütün piyasanın en temelinde yer aldığımız için haliyle her tarafına hakimiz şu anda.
Lisanslandırılmış depolama projeleri hangi aşamada?
Bizim de ülkemize kazandırmak istediğimiz en güzel projeler açıkçası depolama projeleri. Mevzuat bir an önce şekillenip bunların artık çok kısa zamanda uygun finansman modelleri ile hayata geçmesi lazım.
Tıkanma nerede?
Şu anda sektör paydaşlarının en önemli sorunu, mevzuat netleşmediği için finansman modellerinin netleştirilemiyor. Yasal izinler noktasında yavaş da olsa adımlar atılıyor ama maalesef bunlar istediğimiz noktaya getirilemedi. Sağ olsun Bakanlık ve EPDK gerçekten hızlandırmak için elinden gelen gayreti gösteriyor. Artık çok hızlı bir şekilde, gerekli izinlerin bir an önce halledilmesi, finans modelleriyle, kredi paketleriyle beraber bu yatırımların hayata geçirilmesi lazım.
Depolamalı projeler dışındaki yatırımlar?
Şu anda bütün bağlantı kapasiteleri depolamalı üretim projelerine ayrıldığı için öz tüketim dediğimiz alanda kapasite bulunmuyor. Depolama projelerinin ne kadarı yapılacak, ne kadarı yapılmayacak bir an önce netleştirilip, kalan kapasitenin öz tüketim tarafına ayrılması lazım. Bu şu anda sektörün en ciddi problemi.
Neden?
Tüm dünyada enerji projelerine çok ciddi bir yatırım var. Biz böyle bir ortamda Türk yatırımcının parasının Türkiye’de kalmasını istiyoruz. Fakat son zamanlarda içerideki projeler yatırıma dönmediğinden, hayata geçmediğinden dolayı Türk yatırımcılarımız da yabancı yatırımcılar da İtalya’da, Romanya’da ve Amerika’da şu anda güneş enerjisi projeleri geliştiriyor. Her bir alanda nereden baksanız 100-150 milyon dolarlık proje geliştiriliyor.
GlobalEnco'nun da var mı böyle projeler?
Biz de şu anda İtalya’da 10 MW’lık proje geliştiriyoruz. Artık Türkiye’deki projeler bir an önce netleşmeli, kimler hangi alanda yatırım yapabilecek, görüp, önüne bakıp bu yatırımları hayata geçirmeli. Tabii ki hepimizin en büyük sorunu karbon salımı. Karbon salımı ile beraber artık 2030-2050 hedefleriyle beraber herkes bu hedefleri önüne koymalı. Türkiye’de yurt dışında ve ne kadarlık bir yatırım, ne kadarlık bir sürede hayata geçecek bunların hepsinin yakın zamanda plana alınması lazım.
Peki şebeke bağlantı kapasitesi nasıl arttırılabilir?
Aslında bu konudaki en temel problem de bizim enerji altyapısı. Yeni gelecek projelerle beraber enerji altyapısının da geliştirilmesi lazım. Bu projelerle beraber Türkiye enerji depolama ile ilgili dünyada çok önemli bir yere gelebilir. Şu anda bizim gibi 4-5 tane şirket bu alanda girişimde bulundu. Biz şu anda ithal eden konumunda olduğumuz depolama konusunda ihracatçı bir noktaya çok hızlı bir şekilde gelebiliriz. Çünkü bu çok yeni bir konu. Bütün dünyada artık jeneratörlerin yerini enerji depolama sistemleri alıyor. Bunun için de yerli ekipman üretiminin teşviki ve elektrik satış bedelinde ilave yerli katkı payı desteği gibi alanlarda Türk yatırımcının desteklenip, ihracata yönelik adımlar atılması lazım. Şu anda hepimizin derdi bu, ülkemize döviz getirisini sağlamak. Şu anda hidrojeni falan konuşuyoruz ama bunlar bir tık daha ileriye yönelik olan projeler. Depolama ve üretim noktasında özellikle çok yakın zamanda hayata geçirebileceğimiz ve gerçekten ihracatını hızlı bir şekilde yapabileceğimiz ve büyük rakamlara gidebileceğimiz projeler. Bundan kaynaklı, herkesin, tüm paydaşların gerekli desteği gösterip en yakın zamanda bu projeleri hayata geçirmek için işbirliği halinde olması gerektiğini düşünüyorum.
Enerji Günlüğü