MEHMET KARA
Enerji Dönüşümü ve Yenilenebilir Enerji Stratejisi Belgesi ile Türkiye’nin elektrik üretimine ilişkin hedefleri de güncellenmiş oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 2035 yılında Türkiye’nin yenilenebilir kaynaklara dayalı kurulu güç hedefini 120 bin MW olarak açıkladı.
Ancak yatırımlardaki mevcut hız ile karşılaştırıldığında yeni belirlenen hedefler kafalarda bazı soru işaretleri doğurdu. Yine de en kötü hedef, hedefsizlikten iyidir denilebilir. Ayrıca hedef ille de 12’den vurulmak için açıklanmaz, gidilecek yolu ana hatlarıyla belirlemek için kerteriz alınır diyerek sektörün önde gelen simalarından birine mikrofon uzattık.
Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Başkanı Alper Kalaycı, rüzgâr enerjisi yatırımları konusundaki son gelişmelerle, geleceğe yönelik hedefleri Enerji Günlüğü’ne değerlendirdi.
2024 yılında tamamlamaya az kaldı, ne kadarlık rüzgâr santrali devreye alınır?
Bu yıl 700 MW’nin üzerinde RES devreye almış olacağımızı tahmin ediyorum. Geçen seneye göre bir artış gösteriyor ama son 10 yıla bakarsak ortalamanın altında bir değer bu.
Neydi son yıl ortalaması ve şimdi yıllık kurulum ne olmalı?
Son 10 yılda her yıl yaklaşık 1000 MW’lik rüzgâr santrali devreye alındı. Aslında bizim normalde her yıl en az 1500 MW yeni RES kuruyor olmamız lazım. Bir de hedef için hangi tarih ve neyi referans aldığımız önemli.
Bu söyledikleriniz hükümetin, enerji yönetiminin hedefi mi yoksa sektördeki aktörlerin hedefi mi?
Aslında bu ulusal enerji planındaki 2035 senesi rakamına göre verilen, hesaplanan hedefler. Orada 24.6 gigavat (GW) karasal, 5 GW denizüstü olmak üzere toplam 29.6 GW kapasite hedefimiz vardı.
Geçtiğimiz haftalarda yeni açıklanan enerji strateji belgesinde hedefler güncellendi galiba?
Evet, doğrudur. Daha önce rüzgâr ve güneş için toplam yaklaşık 84 GW gibi bir hedefimiz vardı, o yaklaşık 50 artışta 120 GW’ye yükseltildi.
Bu hızla o hedefe ulaşmak biraz zor gibi gözüküyor, siz 2025 yılından umutlu musunuz?
Açık söylemek gerekirse 2025 yılından bu yıla göre bir tık daha umutluyum. Çünkü şu an devam eden YEKA projelerinin montajları var. Bir kısım mevcut santralleri genişletme projeleri var. Ama şunu söylemem gerekir, bizim hedefe ulaşmak için 2024 yılındaki hızımızı üçe belki dörde katlamamız lazım.
Dörde katlamak 3000 MW demek, 2025’te öyle mi olacak?
2025’te o hıza erişemeyecektik zaten. Aslında sektörün beklentisi, hedef yıllık 5 GW. Tabii bu 5 GW’lik hedefe hemen birkaç yıl içerisinde ulaşamayabiliriz ama tüm üretim ve montaj firmalarının kapasitelerini doldurabilmek için aslında yılda 5 GW’lik kurulum kapasitemizin olması lazım Türkiye’de.
Fazla iddialı bir hedef değil mi bu?
Bence değil. Yani Türkiye’de bunu yapacak altyapı var, üretim şirketleri, EPC firmaları var. Mühendislik altyapısı var, rüzgârlı yerimiz var.
Proje stoku da var diyorsunuz...
Proje stoku kendi çapında var ama daha gelecek YEKA’lar (yenilenebilir kaynak alanı lisansları) vesaire de gelecek. Ama bağlantı izinlerinde sıkıntımız var. Bağlantı kapasitesi sıkıntıla
rımız var elbette ama zaten her şey aynı anda olamayabiliyor.
Bağlantı sıkıntısını aşma görevi TEİAŞ’a mı düşüyor?
Aslında TEİAŞ’a (Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi) görev düşüyor orada. Zaten yeni açıklanan 2035 hedefleri çerçevesinde yeni yapılacak hatlar ve trafo merkezleriyle ilgili de ön bilgi verdi Enerji Bakanımız. Sadece bunların biraz hızlı devre alınabiliyor olması gerekiyor günün sonunda. Aslında çok yüksek potansiyelimiz var ama bunu nereye bağlayacağız? Yani şebeke altyapısının güçlendirilmesi, yeni trafo merkezlerin kurulması gerekiyor. Bu altyapı geç kaldığı sürece biz daha az bağlantı kapasitesi alabiliyoruz, bu bizi yavaşlatıyor.
Bu altyapı hazır olsa 5 GW’lik hedef tutturulabilir mi?
5000 MW çok güzel sayı bence ve yapılır. Türkiye’de 5000 MW’lik montajı yapacak, vinç altyapımız, mühendislik gücümüz, kurulumu yapacak, temelini atacak, yollarını yapacak, trafik işini yapabilecek, kanadını üretecek altyapımız var.
Finansman?
Evet, ben finansman da var diyorum. Günün sonunda projeniz güzelse, düzgünse ve yatırımcı olarak da nasıl diyelim, belli bir kategoride olan bir firma iseniz o finansmanı buluyorsunuz. Şu an bence Türkiye’de bütün şartları taşıyıp da sadece finansman bulamadığı için yapılmamış proje olduğunu sanmıyorum. Ekonominin çok basit bir kuralı var, arz talep dengesi meselesi.
Fazla kurulu güç devreye gidip elektrik fiyatlarını düşürdüğünde kredileri geri ödemekte sıkıntı çekilmez mi?
Yok çekilmez. Ben tekrar şunu altını çizerek söyleyeyim. Velev ki çok santral devreye aldık velev ki elektrik arz fazlamız oldu, o zaman doğalgaz santrallerini devreden çıkaralım, kömür santrallerini kapatalım veya onların kapasitelerini düşürelim. Tekrar altını çizerek söylüyorum, ben Türkiye’de her şeyi hazır olup da finans bulamadığı için yapılamayan bir proje bilmiyorum.
Peki eklemek istedikleriniz var mı?
Teşekkür ediyorum sohbet için. Sizinle muhabbet her zaman keyifli Mehmet Bey.
Biz teşekkür ederiz... Evet enerji Sanayicileri ve İş insanları Derneği Başkanı Alper Kalaycı ile birlikteydik. Kendisi her zaman olduğu gibi uzman bir bilgi kaynağı olarak bütün sorularımıza cevap verdi, kendisine teşekkür ediyoruz.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü