Enerji Günlüğü - ÖZEL RÖPORTAJ / SHELL ECO-MARATHON İTÜ EKİBİ FACILIS ELECTRIC
Gizem ÇINAR / Aslı DEDE
1985 yılından bu yana her yıl farklı ülkelerden 16-25 yaş arası binlerce genç, “en az enerjiyle en uzun mesafeyi kat edecek araçlar” tasarlayıp üretiyor. Ve üniversite ya da lise öğrencilerinden oluşan bu ekipler, geliştirdikleri araçlarla kendi aralarında yarışıyor.
İnsanoğlunun artan enerji ihtiyacına yönelik sürdürülebilir çözümler geliştirme tutkunu öğrencileri bir araya getiren bu etkinlikler, gençlere yaratıcılık, ekip ruhu, teoriyi pratiğe dökme, hayata hazırlık gibi faydalar sağlıyor.
Prototip veya Şehir Konsepti kategorisinde üretilen araçlarda petrol, dizel, etanol, CNG (sıkıştırılmış doğal gaz), GTL yakıtı (doğal gazdan elde edilmiş yakıt), hidrojen yakıt/pili ve elektrik olmak üzere 7 farklı enerji kaynağı kullanılabiliyor.
Shell Eco-marathon yarışmalarında 2005 yılından bu yana Türkiye’den lise ve üniversite öğrencileri de sahne alıyor. O tarihten bu yana Shell Eco-marathon etkinliklerinde Türkiye’den 120’nin üzerinde takım ve 1500’e yakın öğrenci yer aldı.
Yarışma son iki yıldır Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği ortaklığıyla Türkiye’de de düzenleniyor. 7-9 Ekim 2016’da düzenlenen Shell Eco-marathon Türkiye’yi kazanan başarılı takımlar Avrupa çapında düzenlenen Shell Eco-marathon Londra’da Türkiye’yi temsil edecekler.
Enerji Günlüğü ekibi olarak, bu yıl Mayıs ayında Londra’da düzenlenecek Shell Eco-marathon Avrupa yarışmasında Türkiye’yi temsil etmeye hak kazanan takımları tanıma serüvenimiz İstanbul İstanbul Teknik Üniversitesi’nde faaliyet gösteren Facilis Electric ile devam ediyor.
Aktif olarak 15-20 öğrencinin çalıştığı Facilis Electric ekibiyle yeni atölyelerinde sohbet ettik. Takımın nasıl kurulduğundan başladık. Sorumuza Takım Kaptanı Emin Çağatay Nakilcioğlu cevap verdi:
“Takım, 2011 Eylül ayında farklı bir araç projesi ile kurulmuş. Bu ilk proje hakkında biz çok bilgi sahibi değiliz, çünkü kurucu takımdan hiç kimse kalmadı.”
Aslında geçmişi bilmek, geleceğe yürürken büyük avantaj. Ama ne yapalım, madem kuruluş hikayesi konusında bilgilerimiz sınırlı, o halde bugüne gelelim ve üyelerin bu takımdan nasıl haberdar olduğunu öğrenelim. Kaptan Emin Çağatay Nakilcioğlu “Ekibe katılmak isteyenler için başvuru formları, afişler ve duyurular hazırlıyoruz. Bu sayede gelip bizimle tanışan arkadaşlarla, gönüllülük esasına dayalı şekilde çalışmaya başlıyoruz. Sonrasında görev dağılımı yaparak alt ekiplere ayrılıyoruz. Takımımızda teknik ekiple birlikte organizasyon ve tanıtım alanlarında çalışan teknik olmayan bir ekip de var.”
SEN ÖZVERİDE BULUN, EĞLENCE ARKADAN GELİR
İTÜ Facilis Electrik Ekibi üyelerinin, Shell Eco-marathon yarışması sürecinde neler öğrendiklerini duymak istiyoruz. Erdem Çalışkan bize üç madde sıralıyor ve bir de gerekçe sunuyor: “En önemlisi, birlik beraberlik. Takımda ayrılıklar olduğunda hiçbir şekilde ilerleme kaydedilemez diye düşünüyorum. İkincisi özveri, üçüncüsü ise eğlenmek…”
Mert Bakanoğulları ise bu sürecin kendisine kattıklarını “Teknik birçok şey biliyorken bunu pratik bilgi ile harmanladım. Birlikteliği öğrendim. Zorluklara hep beraber göğüs geriyoruz” diye özetlemeyi tercih ediyor. Emre Uzun da “Benim burada öğrendiğim en önemli şey planlı hareket etmenin gerekliliği oldu. Çünkü bunun eksikliğinde çok hatalar yaptık ama artık sistemli ve planlı çalışıyoruz” derken İzzet Can Bekar’ın ifade ettikleri şöyle:
“Karşılaştığımız sorunlara pratik çözümler üretmeyi öğrendim ben. Diğer yandan takım olmanın ve grupça hareket edip sonuca ulaşmanın yani istişarenin önemini öğrendim!”
HER ŞEYE RAĞMEN GÜLÜMSEMEK...
Kaptan Emin Çağatay Nakilcioğlu’nun “Ben bir yıl boyunca çalıştığımız üç günlük yarış sonunda aldığımız sonuç ne olursa güldüğümüzü gördüm. Yarış sonunda farkına vardığımız elimizden geleni yaptığımız hissi bize yetiyor” ifadeleri ise ekibin genel yaklaşımına ışık tutuyor: Elinden gelenin en iyisini yap, gerisini oluruna bırak!
Zekeriya Ender Eğe, sabrın önemini vurguluyor: “Öncelikle ben bu süreçte sabretmeyi öğrendim. Sabrın da zorla değil keyif alarak çalışıldığında ortaya çıktığını gördüm. Sabırlı bir çalışmanın sonunda elde edilemeyecek bir başarı olmadığını düşünüyorum.”
MEDYA SPONSORU: SCARLETT
Peki İTÜ ekibinin atölyesi nasıl oluştu? Finansmanı kim ya da kimler sağladı? Ekibe kulak verelim:
“Önceki atölyemiz kazan dairesinde küçük bir alandı. Okula gelen müfettişler, o alanda çalışma yapılamayacağına karar verdi. Böylece okulumuz bize bu atölyeyi tahsis etti. En büyük sponsorumuz şu anda Elginkan Vakfı. Medya sponsorluğumuzu Scarlett Medya üstlendi. Seneye bu atölyeyi üç katına çıkmış bulabilirsiniz. Sponsorluk konusunda iyi çalışıyoruz ve güzel gelişmeler var.”
İLK İKİ AY PLANLAMAYLA GEÇTİ
Peki İTÜ Facilis Electric Ekibi’nin Londra’daki yarışlara hazırlık süreci nasıl gelişiyor? Kaptan Emin Çağatay Nakilcioğlu, yaz tatili sonrasında ilk toplantılarını Eylül 2016’da gerçekleştirdiklerini belirtiyor ve ekliyor: “Yarış için neler yapılabileceğimizi konuştuk. İlk iki ay planlama ağırlıklı geçiyor. Ekim ayında Shell Eco-marathon Türkiye yarışı olduğu için yeni şeyler yapmak için beklememiz gerekti. Asıl sürecimiz Ekim ayındaki Türkiye yarışından sonra başladı. Şubat ayı sonunda üretim bitmiş oldu. Geri kalan dönemde ise aracı test etmek için sık sık test sürüşü yapacağız. Süreç Eylül-Şubat ayları arasında planlama ve tasarımla geçiyor. Sonra üretim yapılıyor.”
YÜKSEK MESAFE İÇİN OPTİMİZASYON DERSİ
İTÜ Facilis Electric Ekibinin aracı Macaw benzinle çalışıyor. Son olarak 1 litre benzinle 300 km yol kat etti. Bu yılki hedefleri ise daha yüksek: 1 litre benzinle 450-500 km arası mesafeye ulaşmak. Ekip, bu hedefe ulaşabilmek için takım olarak motor optimizasyon dersi almak zorunda olduklarını düşünmüş ve bunu yapacak. İTÜ Ekibi’ne Türkiye’yi Londra’da temsil edecek araçlarını, Macaw’ın özelliklerini anlatmalarını rica ediyoruz. Aracın adını seçerken Macaw kuşundan esinlendiklerini belirten ekip üyeleri “Kabuğu karbonfiberden. Onu Ankara’da yaptırdık, beklediğimizden daha ağır geldi, 62.5 kilo. Ama güvenli ve çarpmalara dayanıklı bir araç oldu” diyor. Aracın fark yaratan özellikleri sorumuza verdikleri cevaptan anlıyoruz ki onlar farkı yazılım ve tasarımda arıyor. Çünkü bu soru özerine bize kontrol ünitesindeki optimizasyonları gösteriyorlar.
ANAHTAR, ŞEHİR KONSEPTİNDE...
Peki İTÜ Facilis Electric ekibi üyeleri için Shell Eco-marathon ne ifade ediyor? Sözü Kaptan Emin Ç. Nakilcioğlu’na bırakalım:
“Shell Eco-marathon hem enerji tasarrufu bilincini benimsemek ve yaymak, hem de kendimizi sınamak anlamında bize müthiş bir fırsat sunuyor. Teoride öğrendiğimiz şeyleri hayata geçirerek neleri doğru ya da yanlış öğrendiğimizi görüyoruz. Mühendislik açısından araştırma ve geliştirme alanında bize çok şey kattı bu yarışma. Bir yıl boyunca hem dersleri hem çalışmaları yürütmek, bize uzun vadede büyük deneyim de sağlıyor. Amacımız az yakıt tüketmek. Özellikle bunu şehir konseptinde yakaladığınızda, normal araçlara uygulanabilirliği açısından büyük şans yaratıyor Shell eco-marathon.”
HİBRİT ARAÇ HAKİMİYETİ GELİYOR
Ekip üyelerinden Erdem Çalışkan da yarışla ilgili düşüncelerini şöyle özetliyor: “Shell Eco Marathon’un bence en güzel tarafı tek bir yakıt kategorisinde düzenleniyor olmaması. Her yakıt türünde gelişime açık ve bu kapsamda her türlü inovasyonun dahil olduğu bir yarışma.”
Ekip üyelerine geleceğe dair projeksiyonlarını görmek için 2050 yılında trafikteki araç partının nasıl bir bileşimi olacağını soruyoruz. Onlara göre elektrikli araçlar giderek daha çok öne çıkacak ama yollarda ağırlıklı olarak hibrit araçları göreceğiz Güneş enerjisi teknolojisinin şu anda emekleme aşamasında olduğunu ifade eden ekip üyeleri, maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle tabana yayılması için zamana ihtiyaç olduğu görüşündeler.
KEŞKE ESKİ HATALARI ÖĞRENEBİLSEK...
İTÜ Facilis Electric Ekibi, Avrupa Shell Eco-marathon yarışlarında daha iyi bir derece elde edebilmek için nelere ihtiyaç duyduklarını soruyoruz. “Bizim sorunumuz rehberimizin olmaması” diyen ekip sözcüsü şöyle devam ediyor:
“Her şeyi sıfırdan kendi çabalarımızla yapmaya çalışıyoruz. Bu bizi biraz zorluyor. Rehber hocalarımız olsa daha kolay olabilirdi. Önceden yaşanan başarısızlıklar bize aktarılsa, biz o hataları yapmadan yol alıp daha başarılı olabiliriz. Avrupa’daki başarılı takımların geçmişi bizden daha fazla. 1985 yılından beri bu işin içinde olan takımlar var. Bu takımların hocaları da onlara çok destek oluyor.
Bir de sponsorluk meselesi var. Türkiye’de sponsor bulmak çok zor. Şirketlerle görüşmeye gittiğimizde yaptığımız aracın önemini anlatmakta ve destek almakta zorlanıyoruz.”
FEDAKARLIĞIN KARŞILIĞINI ALIYORUZ
Shell Eco-marathon yarışmalarına katılmanın İTÜ öğrencilerinin eğitim hayatlarına, derslerine etkisini merak ediyoruz. İlk sözü alan Oğulcan Güdüllü “Çalışmaların zamanımızı daralttığı bir gerçek” diyor ve ekliyor: “Elbette bunu isteyerek yapıyoruz. Sıkılarak ya da zorla yapılacak bir iş değil. Belki notlarımızda düşüşe sebep oluyor bu süreç ama eğitimimize katkısı çok büyük. Örneğin derste gördüğümüz mukavemet konusunu, mezun olmadan kullanamayacağız. Büyük fedakarlık gösteriyoruz, zaman harcıyoruz ama başka yerde edinemeyeceğimiz şeyler kazanıyoruz.”
Üniversiteye otomotiv sektöründe çalışma hayaliyle geldiğini belirten İzzen Can Bekar ise “Takımda çalıştıkça sektörü gerçekten istediğime de net bir şekilde karar verdim. Kendi yolumu çizmeye başladım. Bu takım ve yarışma süreci geleceğimi çizmemde büyük rol oynadı” diyor. Zekeriya Ener Eğer için ise tersi bir durum söz konusu. Okula geldiğinde aklındaki en son seçeneğin otomotiv olduğunu belirten Eğer ekliyor: “Takıma dahil olduğumdan beri otomotiv sektörüne büyük ilgi duymaya başladım. Fikirlerim tamamen değişti ve bu sektörü sevmeye başladığımı gördüm.”
Peki Facilis Electric Ekibi kararlarını nasıl alıyor, süreçler nasıl işliyor, tarım içinde bir hiyerarşi var mı? Varsa nasıl? Emin Çağatay Nakilcioğlu’na kulak veriyoruz: “Hiyerarşi şu şekilde var. Takımımızda bir Yönetim Kurulu ve her bölümümüzün de bir yöneticisi var. Tüm fikirler hep birlikte tartışılıyor ve çoğunluğun dediği oluyor. Çok fikir ayrılığı yaşamıyoruz ve kararları kolaylıkla alıp adımları rahatlıkla atabiliyoruz.”
Gizem ÇINAR - Aslı DEDE / Enerji Günlüğü