DR. NEJAT TAMZOK
EURO 2016 Avrupa Şampiyonası, geçtiğimiz günlerde Fransa’da başladı.
Yaklaşık 1 ay sürecek şampiyonada, milli takımlar kıyasıya mücadele ediyor.
Bu seferki finallerde, terör tehdidi nedeniyle olağanüstü güvenlik önlemleri söz konusu. Diğer taraftan yeni çalışma yasasına karşı protesto ve grevler de devam etmekte.
Ama futbolseverlerin bunları umursadığı yok. Akıllarında, 10 Temmuz’daki final maçının bitiş düdüğüne kadar futboldan başka bir şey olmayacak.
Bu arada, Fransa’nın şehirleri de gece yarılarına kadar ışıl ışıl aydınlatılmakta. Eyfel Kulesi renkten renge giriyor. Doğal olarak, elektrik sarfiyatları da tavan yapıyor…
ŞAMPİYONA VE KİŞİ BAŞINA ELEKTRİK TÜKETİMİ
Ama sorun yok. Fransa’nın bolca nükleer santrali var. Zaten, kişi başına elektrik tüketimi dünyada en fazla olan ülkelerden biri…
Aslında, finallere katılan ülkelerin çoğunun durumu, bu konuda gayet iyi… Bu ülkelerde yaşayanlar elektrik enerjisinden gönüllerince yararlanıp, bol bol tüketiyorlar.
Şampiyonaya katılan ülkelerden sadece üçünde kişi başına elektrik tüketimi dünya ortalamasının altında: Arnavutluk, Romanya ve Türkiye.
Demek ki, eğer kişi başına elektrik tüketimini toplumsal refah göstergelerinden biri olarak sayacaksak, bu üç ülke dışında kalan 21 ülkenin şanslı tarafta olduklarını söyleyebiliriz.
ELEKTRİKLİ CİHAZ GİRMEYEN ÜLKELER
Ama dünyada herkes bu kadar şanslı değil.
Örneğin Afrika’nın pek çok ülkesi, elektrikle neredeyse hiç tanışmamış. Bazılarındaki kişi başına ortalama elektrik tüketimi ile günde sadece tek bir ampulden en fazla yarım saat süresince yararlanabilirsiniz. Bunun dışında, elektrikle çalışan her türlü cihazı ise unutun.
Böyle olunca, bu ülkelerde, evlerinde elektrik olmadığı için hava kararınca sokak lambaları altında ders çalışan öğrenci fotoğraflarına da sıklıkla rastlarsınız.
Sadece Afrika’da da değil. Asya ve Orta Amerika’nın pek çok ülkesinde benzer bir durum söz konusu.
YOKSULLAR ENERJİYİ EŞİT PAYLAŞMAMIŞ
Demek ki, yoksul ülkeler, dünyanın enerji kaynaklarını Avrupa’nın zengin ülkeleriyle eşit olarak paylaşamamışlar.
Ama paylaştıkları ortak bir tutkuları var. O da futbol.
İşte, “Uncharted Play” isimli inovasyon firması da bu gerçekten yola çıkmış ve “Soccket” adını verdiği elektrik üreten futbol topunu piyasaya sürmüş.
Futbol maçı sırasında topun yuvarlanma hareketinden elektrik enerjisi elde ederek bunu topun içinde depolayabilen bir düzenek sayesinde, 30 dakikalık bir maçtan sonra bir LED ampulden 3 saat boyunca aydınlatma sağlamak mümkün.
Gündüz top peşinde koşan yoksul öğrenciler de akşam topu evlerine götürüp en azından birkaç saat derslerine çalışabilecekler!
RONALDO’NUN ELEKTRİĞİ MASADA
Euro 2016’ya gelince…
Şampiyona süresince toplam 51 maç yapılacak. Uzatmaları saymazsak, futbolcular, en azından 76 saat 30 dakika boyunca meşin yuvarlağın peşinde koşturacaklar.
Bu sürede 4,59 kilovatsaat elektrik üretecekler.
Üstelik Iniesta’nın, Ronaldo’nun, Rooney’in, Lewandowski’nin ürettiği elektrik.
Al topu, akşam yemek masasının ortasına koy, ışığında yemeğini ye.
İnsan daha başka ne ister?
Dr. Nejat Tamzok
Ankara/Haziran 2016