MEHMET KARA
Osmangazi Köprüsü, Yavuz Selim Köprüsü...
Her ikisi de yakın zamanda kullanıma açıldı.
Doğrusunu isterseniz, bu köprülerde vatandaştan alınan hizmet bedelleri çok yüksek.
Bu durum, sözünü ettiğimiz köprülerin önemli projeler olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Ama Türkiye'nin sadece karayolu köprülerine değil, enerji yolu körülerine de ihtiyacı var.
Hem de öyle böyle değil. Daha önce bir yazımızda söz etmiştik.
Türkiye enerjide bir merkez olacaksa bunu belki de doğalgaz ve petrol boru hatlarından çok sınır aşan elektrik iletim hatları ile başaracak. Bölgesel elektrik fiyatlarının oluşacağı piyasa Borsa İstanbul bünyesindeki elektrik pazarı olsun istiyorsak, bu şart.
Referans alınan bölgesel bir piyasa olabilmek için kendi iç pazarınız yeterince büyük. Ama yakın coğrafyalardaki diğer piyasaların gözünü de İstanbul'a çevirebilmenin yolu, işte sözünü ettiğimiz bu pazarların elektrik şebekeleriyle entegre olmanızdan geçiyor bir bakıma.
İşte o vakit tüm ülkelerin elektriği ortak bir havuz olarak kabul edilecek ve bir tarafta artacak fiyat, diğer taraftakiyle telafi edilecek. Ya da tam tersi. Fiyatların aşırı düşüş ya da yükselişi söz konusu olmayacak, çünkü bileşik kaplar teorisi kuralları devreye girerek, ucuz yerden pahalı yere doğru elektrik akmasını sağlayacak. İşte bu karşılıklı akışların manivelası Borsa İstanbul'daki EPİAŞ'ın işleteceği elektrik borsasından başka bir şey değil.
Hele bir de bu piyasada fiyatların sağlıklı oluşabilmesinin önündeki teknik, hukuki ve altyapı engellerini giderirseniz... Öncelikle, elektrik üretiminde en büyük paya sahip kaynaklardan doğalgazın fiyatının serbestçe oluşabileceği bir piyasa oluşturmak lazım. Biraz zaman alacağı görülüyor ama bu perspektiften asla şaşmadan ilerlemek gerekiyor.
Bu enerji köprüsü için de zamana ihtiyacınız olduğunu düşünebilirsiniz. Ama öyle değil. Tüm bu yazdıklarımızı, geçtiğimiz günlerde Enerji Günlüğü'nde yayınlanan bir haber getirdi aklımıza. Ayrıntıları şuradan (http://www.enerjigunlugu.net/
İşte o habere göre, İsrail ile Avrupa kıtasını birbirine bağlayacak uluslararası bir elektrik iletim hattı yapılması planlanıyor. İsrail, Güney Kıbrıs, Girit ve Yunanistan anakarası arasında deniz altından bir hat döşenecek. Ve buna ilişkin hazırlanan bir proje, geçtiğimiz günlerde Güney Kıbrıs Yönetimi'nin onayına sunulmuş bile.
Evet, Yavuz Selim ve Osmangazi köprüleri, diğer özelliklerinin yanı sıra uzunluklarıyla da övünülen projeler. Ama İsrail-Kıbrıs-Girit-Yunanistan arasında kurulması öngörülen köprünün uzunluğu ile asla yarışamazlar. Çünkü tam 1518 kilometrelik bir elektrik köprüsünden söz ediyoruz. Aslında bakmayın siz köprü dediğimize, suyun ya da vadilerin üzerinden geçmiyor, tam tersine, Akdeniz'in derinliklerinden, suyun altından geçiyor. İşti bu projenin İsrail-Kıbrıs arasındaki ilk ayağının 2017'de, ikinci aşağı Kıbrıs-Girit ve üçünücü ayağı olan Girit-Yunanistan etaplarının ise 2022'de tamamlanması öngörülüyor.
Sadece bu mu? Suudi Arabistan'ı Avrupa'ya, Çin'i Almanya'ya bağlayacak binlerce kilometrelik başka elektrik iletim projeleri de söz konusu. İşte Türkiye enerjide merkez olmak istiyorsa, sadece karayolu köprülerini değil, enerji köprülerini de hızla kurmalı.
Aksi takdirde, alternatifleri daha önce kurulursa, sizin coğrafi konum avantajınız ortadan tamamen kalkmasa bile, kullanılabilirliği azalır.
Özetle, Türkiye'nin karayolu ve demiryolu köprülerinin yanında, enerji köprülerine de ihtiyacı var. Petrol ve boru hatları çok biliniyor ama asıl ihtiyaç, elektrik köprüsü...