Enerji Günlüğü - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye’nin daha fazla katma değerli ürün üretimiyle birlikte bor pazarındaki açık ara liderliğini teknolojiyle pekiştireceğini belirterek, 'Borda artık şehir efsaneleri bitti' dedi. 

Bor ve bor bazlı ürünlerdeki katma değeri kimi ürünlerde 500’e, kimi ürünlerde 2 bine katlayarak Türkiye’nin ihracat gelirini yükseltmesi beklenen Bor Karbür Tesisi’nin temeli törenle atıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez törende yaptığı konuşmada, Türkiye’nin daha fazla katma değerli ürün üretimiyle birlikte bor pazarındaki açık ara liderliğini teknolojiyle pekiştireceğini belirterek, “Borda artık şehir efsaneleri bitti. Borda artık icraat dönemi, uygulama dönemi, somut çıktı dönemi. İşte bunun ilk örneği de burada” dedi.

Geçtiğimiz yıl İstanbul’da açıklanan Yeni Bor Stratejisi’nin odağını borda katma değerli uç ürün, geleneksel bor ürünlerinden ileri teknoloji bor ürünlerine geçiş olarak belirlediklerini hatırlatan Dönmez, “Stratejimizi ilan ettiğimiz gün bu kararlığımızın bir yansıması olarak bor karbür tesisinin kuruluşu için mutabakat metnine de imza atmıştık. Gerekli hazırlıklar tamamlandı ve bugün tesisimizin temelini atıyoruz” dedi. 

YARINI BUGÜNDEN KURUYORUZ

“Yarınların altyapısını bugünden kuruyoruz” ifadesini kullanan Bakan Fatih Dönmez, doğal kaynaklarla madenlerin yurt dışına ham madde şeklinde değil ağırlıklı olarak uç ürün ya da ileri teknoloji ürünler olarak ihraç edeceğini anlattı. Bakan Dönmez “Bu model hem yatırımcı dostu olacak hem istihdamı artıracak hem sektörün hem de ülkemizin büyümesini sağlayacak. En önemli girdisi ise yüksek teknolojinin Türkiye’de üretilmesi ve kullanımı olacak” diye konuştu. 

UÇ VE İLERİ TEKNOLOJİ ÜRÜNLER 

Bor cevherini de aynı şekilde ele alıp değerlendirdiklerini anlatan Bakan Dönmez şöyle devam etti: 

“Bor madenciliğinden bor kimyasalları üretimine geçiş yaparak başlattığımız değişim sürecini, ileri teknoloji bor ürünlerine geçiş ve katma değeri yüksek stratejik bir yapıya tırmanışla taçlandırıyoruz. Bor Karbür Tesisi ile birlikte katma değeri yüksek ileri teknoloji bor ürünlerini ülkeye kazandırmanın ilk adımını bugün atıyoruz.” 

1’E SATTIĞIMIZI BİNE GERİ ALMA DEVRİ BİTTİ

Türkiye’nin dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne, dünya bor pazarının ise yüzde 59’una hâkim olmasını asla bir ölçü kabul etmediklerinin altını çizen Bakan Dönmez “Çünkü ne kadar kaynağa ya da ne kadar rezerve sahip olduğumuzun bir önemi yok. Günün sonunda bu kaynakları işleyerek artı değer haline getirecek bir altyapıya sahip miyiz, önemli olan bu. İşte bu yüzden madenlerde katma değerli uç ürün üretimine büyük önem veriyoruz. Aksi takdirde 1 birime sattığınız ham madde dışarıda işlenir ve 100 katı, 200 katı yeri gelir 1000 katı fiyatla geri almak zorunda kalırsınız. Biz artık bu defteri kapattık” ifadelerini kullandı. 

KENDİ MADENİNİ KENDİ İMKANLARINLA DEĞERLENDİR

Türkiye’nin bundan böyle kendi madenini kendi teknolojisi, kendi insan kaynağı, kendi bilgi ve birikimiyle işleyeceğini anlatan Dönmez şöyle konuştu: 

“Bor başta olmak üzere madencilik kalitesiyle dünyada Türkiye’nin adıyla birlikte anılan sektörlerin başında gelecek. Borda yeni inovasyon anlayışımızı (bora dayalı sektörlerde stratejik iş birlikleri geliştirerek büyümek) olarak belirledik. Artık büyük hedeflere yürüyen bir Türkiye var. Bu yürüyüşe her sektör, her marka, her kurum en büyük desteği vermek zorunda. Eti Maden’de bugün burada güzel bir adım attı ve bor karbür tesisiyle ülkemize önemli bir yatırımı kazandırmış oldu.”

Stratejik öneme sahip olan borun, savunmadan cama, seramikten tarıma ve temizlik ürünlerine kadar çok çeşitli alanlarda kullanıldığına dikkat çeken Bakan Dönmez “Bizler için gelişmeye ve büyümeye açık bir alan. Daha fazla katma değerli ürün üretimiyle birlikte bor pazarındaki açık ara liderliğimizi, teknolojiyle pekiştireceğiz” diye konuştu. 

“ENERJİDE YERLİLEŞTİRME ÇOK ÖNEMLİ”

Türkiye’nin enerjide geçiş ülkesi ya da ham madde tedarikçisi olmanın ötesinde büyük bir potansiyele sahip olduğunu kaydeden Bakan Dönmez şöyle konuştu: 

“Enerji teknolojilerinin üretildiği ve ihraç edildiği bir ekosistemle ancak bu jeopolitik güç bir üstünlüğe dönüşebilir. Bu yüzden enerji teknolojilerinin yerlileştirilmesi bizim için hayati önem taşıyor. Bugün savunma sanayinde yaşanan teknolojik dönüşüm kendi kaynağımıza döndüğümüzde neleri başarabileceğimizin, yerli ve milli teknoloji ile nerelere gelebileceğimizin en güzel örneğini ortaya koyuyor. Savunma sanayinde yerlilik oranı yüzde 70’lere ulaştı. Önemli bir ihracat kalemi haline geldi. Enerjiyi de teknolojide Türkiye’nin yeni savunma sanayisi yapmak istiyoruz.”

2000 KATLIK KATMA DEĞER ARTIŞI 

Bakan Fatih Dönmez’in verdiği bilgiye göre bor karbür düşük yoğunluğu ve yüksek ısıya dayanma özelliği ile savunma sanayisinin yerlilik oranının artırılmasına da büyük oranda katkı sunacak. Bor karbür helikopterler, uçaklar, top namlusu, askeri kıyafetler ve personel koruyucu yeleklerin zırhlanması gibi askeri amaçlı malzemelerde yoğunlukla kullanılacak. Aşınmaya dayanıklı makine ve seramik parçalarının üretiminde ve nükleer uygulamalarda da bor karbür kullanılacak. Bu yatırımla Tükiye ekonomisine sağlanan katma değer; bor karbür gibi ürünlerde 150 katına, bu ürünlerin kullanıldığı zırh yapımında 500, nükleer gibi sektörlerde ise 2000 kata kadar çıkabiliyor. 

TRBOR BOR TEKNOLOJİLERİ AŞ KURULDU

İleri teknolojili ürünlerin üretiminde kullanılan bor karbürün kamu-özel işbirliği içerisinde gerçekleştirilmesi amacıyla Savunma Sanayi Başkanlığı ve Enerji Bakanlığı öncülüğünde; savunma sanayi şirketleri, Dünya Bor Lideri Eti Maden ve yine savunma sanayi alanında faaliyette bulunan özel sektörün katılımıyla TRBOR Bor Teknolojileri AŞ Şirketi kuruldu. Şirkete Eti Maden yüzde 33 pay ile iştirak etti. Tesis ilk etapta yılda bin ton kapasiteyle bor karbür üretimi gerçekleştirecek. 70 milyon dolar yatırımla kurulan tesisi, 24 ayda tamamlanacak ve 250 kişi çalışacak. 

Sabiha KÖTEK - Enerji Günlüğü/Bandırma