METİN TÜRKYILMAZ
Elektrik enerjisi tüketiminde hızlı artış sürüyor. Türkiye’de elektrik tüketimi, 1923’de 50 milyon kilowattsaat (kWh) bile değilken, sadece 45 milyon kWh iken şimdilerde 270 milyar kWh’ye ulaşmış durumda. Cumhuriyet tarihi boyunca 6 bin katlık bir artış var.
Bu dönemde kişi başına tüketim 3,5 kWh’den 3 bin 400 kWh’yi aşmış durumda. Kişi başına tüketimdeki artış, 1000 kata yaklaşıyor.
Bunlar önemli gelişmeler. Tabii, yeterli mi değil. ABD, Kanada, Norveç gibi elektrik tüketimi çok yüksek olan ülkeleri hariç tutsak bile, tasarrufa da önem veren gelişmiş ülkelerde kişi başına elektrik tüketimi 7-8 bin kWh’nin altında kalmıyor. Demek ki Türkiye’nin elektrik tüketiminin de önümüzdeki yıllarda en azından 5 bin kWh’ı aşacağı çıkarımında bulunmak yanlış olmaz. Nüfus artışını da hesaba dahil ettiğimizde elektrik tüketimdeki artışın daha da fazla olacağını söyleyebiliriz.
Sadece son 5-6 yılda elektrik enerjisi tüketimdeki artış yüzde 30’lara yaklaşıyor. Enerji, sadece ülkemizin değil, tüm dünyanın en önemli uğraş sahalarından biri haline gelmiş durumda. Kime sorarsanız sorun; en stratejik sektörler ne dediğinizde, tarım ve enerji yanıtını alıyorsunuz.
Enerji trilyonlarca dolar yatırım isteyen bir sektör haline geldi. Nitekim, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) projeksiyonlarına göre, 2010-2030 döneminde küresel enerji talebi yüzde 30 artacak. 2035 yılına kadar sektöre 38 trilyon dolar yatırım yapılması gerekecek.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da 2010-2030 dönemi için Türkiye’nin enerjiye yapması gereken yatırımı 225-280 milyar dolar olarak hesaplıyor. Bundan çok daha fazla yatırım yapılması gerekeceğini söylemek bizce mümkün. Öncelikle Türkiye, dünya nüfusunda yüzde 1,1 kadar bir paya sahip. Bu demektir ki nüfusumuz oranda pay alsak, ülke olarak bizim de enerjiye 400 milyar doların üzerinde bir yatırım yapmamız gerekiyor.
Dünyamızda enerji tüketimindeki dengesizlik de olağanüstü boyutlarda. Hala 1,3 milyara yakın insan elektriğe ulaşamıyor. Kimi ülkelerde kişi başına elektrik tüketimi çok az. 80 milyonluk Kongo Demokratik Cumhuriyeti, yaklaşık olarak yılda 8 milyar kWh elektrik tüketiyor. Kişi başına elektrik tüketimi 100 kWh’yi ancak buluyor. Buna karşın ülkemizde bunun 34 katı, ABD’de 130 katı, Norveç’te 250 katı elektrik enerjisi tüketimi var.
Peki Türkiye, enerji ihtiyacını nasıl karşılayacak, elektriği hangi kaynaktan üretecek? Burada yenilenebilir enerji giderek daha fazla devreye girmek zorunda. Türkiye’nin hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, güneş, dalga, biyokütle gibi her türlü yenilenebilir enerji kaynağını çok iyi kullanması şart. Bu kaynaklarla elektrik üretiminin büyük bölümünü yapmak mümkün mü? Mümkün. Örneğin İskoçya, 2015 yılında elektrik enerjisi ihtiyacının yarıdan fazlasını, yüzde 57,7’sini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağladı.
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azaltmasının tek yolu; yenilenebilir enerji kaynakları. Bu alanlara büyük yatırım yapılması gerekiyor. Aksi takdirde, ithal edilen doğalgazla elektrik üretiminin yarısını yapmaya devam ederiz.
Enerji ithalatına da her yıl 40-50 milyar dolar ödemeyi sürdürürüz.
Metin Türkyılmaz - Enerji Günlüğü / 20.09.2016