Değerli okuyucular...

15 Kasım 2015 pazar sabahı bizim saatimizle 05:00`te ABD CBS TV`de yapılan Demokrat Parti başkan adaylarının tartışmasını (debate) izledim.

Yale üniversitesi Hukuk fakültesi 1973 mezunu, eski başkan Bill Clinton`nun eşi Hillary Clinton (68) çok iyiydi. Dışişleri bakanlığı yapması onu çok bilgilendirmiş. Sosyal olaylara, çevre konularına, uluslararası konulara hakim, dünya olaylarına hakim.

En büyük şansı rakibi Bernie Sanders (74). Çünkü Bernie demokratik ortamı, seçimlere katılan diğer adayları çok olumlu etkiliyor, sosyal refah, sosyal demokrat, çevreci yönlendirmesi ister istemez Hilary Clinton için öğretici ve faydalı oluyor.

Asgari ücret şu anda ABD içinde saat başına ortalama 7.25$, Bernie 15$ olmalı diyor, Hillary 12$ öneriyor. Bernie fosil yakıtların yakılmasının azaltılmasını istiyor. Yenilenebilir enerjilerin artırılması taraflısı. ABD içinde yeni doğalgaz boru hatları yapımını istemiyor.

Bernie öğrenci kredilerine yeni yorum getiriyor. Şu anda eyalet içinde vergi veren bir vergi mükellefinin çocuğunun eyalet üniversitesinde okuması için gerekli yıllık ücret 10,000$ civarında. Eğer çocuğunuzu başka bir eyaletteki devlet üniversitesine gönderirseniz, ücret ortalama 20,000$. Eğer özel üniversiteye gönderirseniz yıllık en az 30,000$. Öğrenciler bu parayı kredi olarak çekiyorlar, okul bittikten sonra zaman içinde geri ödüyorlar. Kredinin faizi piyasa faizi, geri ödemek öyle kolay değil.

Bernie Sanders`ın Yahudi olması belki seçilmesine engel ama ABD iç siyasetini sosyal demokrat olarak çok ciddi yönlendirecek. Time dergisinin "Yılın İnsanı" oylamasında önde gidiyor. Dış politika fazla bilmiyor. Kendisi iç politika uzmanı, sosyal politikalar, çevreci söylemleri herkesi çok etkileyecek. Diğer adaylar da aynı yöne ister istemez dönecekler.

Hillary Clinton, dış politika-dünya olayları konusunda tüm adaylar arasında rakipsiz kalmış. Obama yönetiminde Dışişleri bakanlığı görevini üstlenmesi onu çok bilgili yapmış. Yüzünde hafif estetik, gözaltı torbaları gitmiş, hafif yaş çizgileri duruyor, gözlerde lens, düzgün yapılı dişler, bakımlı saçlar onu hoş bir bilge kadın haline getirmiş.

Hillary Clinton bu defa diğer erkek adaylardan farklı olmamak için siyah renk pantalon ceket giymiş. Boyunda beyaz kolye, aynı desen küpeler, sol kolda yeterli büyüklükte fazla abartılı olmayan bir altın bilezik ve sol elde tek nikah yüzüğü giyimini tamamlamış. Ekranda görüntü olarak çok olumlu, bilge bir imaj çizdi. Sorulara cevapları eksiksiz düzgün ve mantıklı idi.

***

Cumhuriyetçilerin durumu iyi değil. Showman gibi davranan, çoğu konuda gayri ciddi, politik tecrübesi olmayan, ırkçı söylemler yapan, çevre hassasiyetine duyarsız zengin işadamı Donald Trump (69) şimdilik önde gidiyor.

Afrika-Amerikan cerrah Dr. Ben Carson`ın (64) siyaset geçmişi yok. Çok büyük seçim bütçesi toplayan Florida Valisi Jeb Bush(62) kamuoyu yoklamalarında gerilerde kaldı. Meksika doğumlu eşi ile evde İspanyolca konuşan Jeb Bush belki Latin Amerikalı seçmenlerden oy alabilir ama seçim programında ciddi sosyal bir vaad yok.

Topluma damgasını vuracak, seçmenlere iyimserlik verecek, onlara daha iyi hayat şartları sağlayacak ciddi bir aday Cumhuriyetçiler arasında yok. Küba göçmenlerinin çocuğu, İspanyolca ve İngilizcesi mükemmel Florida Senatörü Marco Rubio`nun (44) seçim bildirgesi boş vaadlerle dolu, ortalama seçmene uyumlu değil.

Cumhuriyetçi adaylar, insanların çevre hassasiyeti ile dalga geçiyorlar. Küresel ısınmayı, iklim değişimini kabul etmiyorlar. Enerji politikaları, fosil yakıt ağırlıklı, çevreye ilgisiz, mevcut sistemi devam ettirmek üstüne kurulmuş. Çevreye ilgisiz bir partinin günümüzde seçimleri kazanması artık pek mümkün görülmüyor.

Hillary Clinton büyük ihtimalle 2016 seçimleri sonrasında ABD`nin yeni başkanı olacak. Şirketlerden aldığı yüksek bağışlar (SuperPAC) ile en büyük seçim harcama bütçesine sahip görünüyor. Obama`nın "ABD dışı olaylara karışmama" politikasını, Hillary Clinton benzer şekilde sürdürecek. Küresel ısınma ve çevre konularına önem verecek. Fosil yakıtlara caydırıcı ciddi "Karbon Vergileri" gelirse hiç şaşırmayın.

ABD Senato Dış İlişkiler komisyonunda 19 Kasım 2105 günü konuşma yapan Senatör Hillary Clinton, Suriye konusunda ABD olarak şu önlemlerin alınmasını istedi:

1) Eğer Irak Bağdat hükümeti engelleme yaparsa, Irak Kürtlerine ve Irak Sünni güçlerine doğrudan silah gönderelim.
2) Kuzey Suriye`de güvenli ve uçuşa yasak bölge oluşturalım.
3) Suriye Kürtlerinin bombalanmasını engelliyelim, sınır sızdırmazlığını sağlayalım, cihadiakışını - gelişini engellemek için ilgili taraflara baskı yapalım.
4) Suudi ve Körfez ülkelerinin IŞİD fonlamalarını, parasal desteğini engelleyelim.

Hillary Clinton, dünya yönetimindeki etkin siyasi kişileri tek tek çok iyi tanıyor. Liderler hakkında samimi kanaatlerini kendi kitabında bile yazdı. Bize karşı mesafeli olacak, "ilgisizlik-indifference politikası" devam edecek, proje finansmanı durumları değişmeyecek.

İşlerinizi yönetirken, yatırım hesabınızı ona göre yapın, derim.

Haluk Direskeneli
Prinkipo - 26 Kasım 2015