Enerji Günlüğü - Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rövnag Abdullayev, Azeri Gazı'nı Türkiye ve Avrupa'ya taşıyacak boru hattı projelerinin krizdeki Güneydoğu Avrupa ülkelerinde ekonomik canlanmaya yol açacağını söyledi. Abdullayev, TANAP'la Türkiye'nin batısına kadar ulaşacak gazı İtalya'ya taşıyacak TAP hattının yanı sıra, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan üzerinden Avusturya'ya ulaşacak bir hat daha kurulması gerekeceğini belirtti.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rövnag Abdullayev, İstanbul Çırağan Palace Oteli'nde düzenlenen Hazar Forumu 2013 çerçevesinde gerçekleştirilen panelde bir konuşma yaptı. Abdullayev, enerji güvenliği alanında Azerbaycan ile Avrupa Birliği arasında karşılıklı ilişkilerin temelini "Güney Gaz Koridoru" projesinin oluşturduğunu söyledi.
Abdullayev, Bakü'nün her zaman desteklediği Güney Gaz Koridoru projesini, Avrupa’nın enerji haritasını değiştirecek, Azerbaycan'ın ve bölge devletlerinin ekonomik işbirliği için ilave imkanlar açacak bir proje olarak değerlendirdiklerini anlattı.
Avrupa ile beş sene boyunca yürütülen yoğun görüşmelerin, bu yılın Haziran ayında Avrupa doğal gaz boru hattı rotasının seçilmesi ve açıklanması, Eylül ayında ise Şahdeniz konsorsiyumu ile Avrupa’nın gaz alıcıları arasında anlaşmaların imzalanması ile sonuçlandığını hatırlatan Abdullayev şöyle devam etti:
"Elde ettiğimiz bu başarılar Azerbaycan’ın Avrupa’nın itibarlı gaz tedarikçisi rolünü oynamaya hazır olduğunu göstermektedir. İlk aşamada Azerbaycan gazının taşınması, Şahdeniz gaz-kondensat yatağının işletilmesinin ikinci fazının gerçekleştirilmesi çerçevesinde planlanmaktadır. Halihazırda biz ortaklarımızla birlikte bu projenin tam olarak hayata geçirilmesi programının başlaması için sonhazırlıkları yürütüyoruz. Faz-2 çerçevesinde bu alandan ilave yıllık gaz üretimi minimum 16 milyar metreküp olacak. Mevcut plana uygun olarak, ilk aşamada biz Avrupa tüketicilerine yılda 10 milyar metreküp doğal gaz tedarik edeceğiz."
TANAP'LA TÜRKİYE'YE İLK GAZ 2018'DE
Planların başarıyla hayata geçmesiyle Azerbaycan Şahdeniz gazının ilk bölümünün 2018 senesinde Türkiye’ye, 2019’da ise Avrupa’ya ulaştırabileceğini anlatan Abdullayev, "Alıcılarla mutabakata varıldığı gibi, gaz TAP vasıtasıyla İtalya, Arnavutluk ve Yunanistana taşınacak. SOCAR Azerbaycan gazının Gürcistan ve Türkiye vasıtasıyla Avrupanın iç pazarlarına taşınmasında lokomotif rol üstlenmeyi planlamaktadır. Bu, Türkiye ve Avrupa için alternatif teçhizat kaynağı yaratacak, bölge ve Avrupa pazarlarında rekabeti artıracak" diye konuştu.
TANAP'TAN BULGARİSTAN'A DA GAZ
Kısa sürede son yatırım kararının alınmasıyla 2014 senesinden itibaren projenin teknik işlerine başlanacağını kaydeden SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, "Tüm bunlar sadece Şahdeniz-2 gazına ait planlardır. Güney Gaz Koridoru'nun açılmasıyla bağlı planlarımız bununla bitmiyor. Biz Şahdeniz-2 sahasından üretilecek gazın taşınmasını bu zincirin yalnız birinci halkası olarak görüyoruz" dedi. Şahdeniz Konsorsiyumu'nun Güney Doğu Avrupa ülkelerine gaz taşıyacak diğer boru hattı projeleriyle çalışma planlarını bu açıdan çok olumlu bulduklarını kaydeden Abdullayev, Konsorsiyum'un bu çerçevede Avrupa Komisyonu ile birlikte Bulgaristan'a gaz taşınmasının alternatif seçenekleri üzerinde çalıştığını vurguladı.
AZERBAYCAN'DA BULUNAN YENİ YATAKLAR
Azerbaycan'ın zengin gaz kaynaklarına sahip olduğunun altını çizen Abdullayev, "Bizim 3 trilyon metreküpten fazla ispatlanmış gaz rezervlerimiz var. Eğer mevcutimkanları dikkate alsak, ikinci gaz dalgasını bugün de apaçık görmemiz mümkün" diye konuştu. Azerbaycan’ın bulunmuş sahaları işletmenin yanı sıra ülkenin gaz potensiyalini daha da artıracak bir kaç arama projesinin işletilmesini de hedeflediğini ifade eden Rövnag Abdullayev, "Bugünkü ortaklık ilişkilerimiz diğer Avrupa pazarlarına da Azerbaycan’ın işlenilmekte olan büyük gaz kaynaklarını taşımak için özel imkanlar vaad ediyor. Ben bu çerçevede işlenilmesi planlanan Şahdeniz 2, yeni bulunmuş Abşeron ve Ümit sahalarını, Azeri-Çıraq-Güneşli sahaları blokundaki 'dip gaz' rezervlerini, oldukça perspektifli Şefeg-Asiman, Babek ve başka sahaları belirtmek isterim" dedi.
GÜNEY KAFKASYA HATTI BÜYÜTÜLECEK
Azerbaycan’ın toplam gaz ihraç potansiyelinin 2025 yılına kadar minimum 40-50 milyar metreküp gaz hacmine ulaştırılacağının teminatını veren Rövnag Abdullayev, "Fikrimizce bu gazın büyük bölümü Avrupa pazarına taşınabilir. Tabii ki, böyle büyük hacimlerin taşınması için doğalgazın Azerbaycan’dan Avrupa'ya güvenli taşınmasını temin edecek güçte ve taşıma kaabiliyetinin artırılması potansiyeline sahip uygun gaz transit altyapısı lazımdır. Kanaatimizce, böyle bir sistem 3 bölüm şeklinde olmalı. Birinci bölüm rolünü şu anda Şahdeniz-1 çerçevesinde üretilen gazın Gürcistan ve Türkiye’ye taşınmasını hayata geçiren Güney Kafkas Gaz Boru Hattı oynayacaktır. Bu hat güvenilirliğini artık ispat etmiştir ve biz onun hacminin artırılması için çalışmaktayız."
TANAP, GÜNEY KORİDORU'NUN TUTKALI
Güney Gaz Koridoru'ndaki ikinci önemli ve birleştirici bölüm olarak TANAP projesini gösteren Abdullayev, bu hattın inşasının Azerbaycan ve Türkiye’nin enerji güvenliği ve ihraç potansiyelini artıracağını kaydetti. TANAP'ın iki ülkenin ortak girişimi olduğunu yineleyen Abdullayev, bununla ilgili tüm hukuki prosedürlerin sonuçlandırıldığını aktardı. Abdullayev, SOCAR’ın operatörlüğü ile BOTAŞ ve TPAO şirketlerinden oluşan TANAP konsorsiyumuna Şahdeniz ortaklarının da katılmasının gündemde olduğunu hatırlattı.
YILDA 30 MİLYAR M3 TAŞINACAK
TANAP’ın taşıma kapasitesinin ilk aşamada 16 milyar metreküp olacağını anlatan Abdrullayev, sonradan bunun 30 milyar metreküpe kadar artırılması imkanlarının da dikkate alınacağını belirtti. TANAP'ın inşasına 2014 yılında başlanacağını kaydeden Abdullayev, "Projenin gerçekleştirilmesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev ve Türkiye Başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan büyük siyasi irade göstermişlerdir. Gelecekte bu kemer (hat) sadece Azerbaycan doğal gazını değil, aynı zamanda Orta Asya, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz gazını da transit yoluyla Güney Gaz Koridoru çerçevesinde Avrupa’ya taşıma potansiyelina sahiptir" dedi.
GÜNEY KORİDORU'NUN MERKEZİ TANAP
TANAP'ı, aşamalı şekilde hayata geçirilecek Güney Gaz Koridoru'nun birleştirici unsuru olarak gösteren Abdullayev, "İlk aşamada Azerbaycan gazı, ikinci aşamada ise Hazar çevresi ve diğer doğu ülkelerinde üretilen gaz bu kemer (hat) vasıtasıyla taşınacak. Üçüncü bölüm ise TAP gaz boru kemeridir. Azerbaycan’ın geniş gaz imkanları, Güney koridoru'nun oluşturulması yönünde elde ettiğimiz ilerleme göstermektedir ki, Avrupa pazarlarına getireceğimiz alternatif kaynaklar gelecekte İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan pazarlarının sınırlarını aşacak" diye konuştu.
TAP'IN YANINA 2. BİR HAT GELECEK
Yakın gelecekte yeni çıkarılacak kaynakların Güney Gaz Koridoru vasıtasıyla Avrupa pazarlarına aktarılması için TAP'ın genişleyebileceğini belirten SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, aynı zamanda Bulgaristan, Romanya ve Macaristan arazisinden Avusturya'ya doğru ikinci bir rotanın daha açılmasıyla Avrupa'ya yönelik gaz ihraç hacminin artacağını söyledi. Bu artışın temelini, yeni gaz boru hattı istikametlerinin geliştirilmesi planlarının oluşturduğunu anlatan Abdullayev, bu sürecin gidişinde Avrupa Komisyonu'nun gösterdiği yardımın çok değerli olduğunun altını çizdi.
TANAP GÜNEYDOĞU AVRUPA'YI CANLANDIRIR
Enerji güvenliği ve taşıma güzergahlarının artırılmasının bir birine bağlı olduğu bir dönemde imzalanmış mevcut anlaşmaların hayata geçirilmesi ve yeni sonuçlara ulaşılmasının büyük önem taşıdığına değinen Abdullayev şöyl devam etti:
"Ayrıca belirtmek isterim ki, 45 milyar dolar hacminde değerlendirilen bu projenin yüzde 40’ı bu üç boru hatları sisteminin inşasında kullanılacak. Bu da doğal olarak boru hatlarının geçtiği ülkelerde yerli firmaların inşaata dahil edilmeleri, yerli iş gücünden yararlanma vasıtası ile global krizin ciddi tesir gösterdiği Güney Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomilerinde ciddi bir canlanma yaratacak demektir. Aynı zamanda, doğal gaz pazarında yaşanacak rekabet, ekonomik büyümenin esasını teşkil eden enerji fiyatlarına da olumlu etki edecek."
ÜRETEN, TAŞIYAN VE TÜKETEN İŞBİRLİĞİ
Rövnag Abdullayev, konuşmasını ülkesinin Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in sözlerinden bir alıntı yaparak bitirmek istediğini belirtti ve şunları söyledi:
"Enerji güvenliği konuları bu gün dünya gündeminde yer alan en önemli konulardan biridir. Azerbaycan ortaklarımızın enerji güvenliğinin temin edilmesi için kendi üzerine düşen sorumluluklarını sırasıyla ve büyük bir irade ile gerçekleştirmektedir. Şu anda tüketiciler, transit ülkeler ve üreticiler arasında yaranan işbirliği olumlu sonuçlara vesile olacaktır. Çünkü biz ancak bu üç tarafın karşılıklı çalışmasıyla başarılı olabiliriz."
Mehmet KARA
TANER YILDIZ: GÜNEY AKIM AB GAZ GÜVENLİĞİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİR PROJE
TANER YILDIZ: KATAR'A 350 MİLYON DOLARLIK LNG SİPARİŞİ VERDİK