Enerji Günlüğü - ETRM Enerji Danışmanlık Kurucu Ortağı Candaş Gülez, zordaki gaz santrallerini iyi bir yönetimle kârlı hale getirmenin mümkün olduğunu söyledi.
Candaş Gülez, DÜNYA Gazetesi'ne verdiği röportajda ETRM Enerji Danışmanlık ve Risk Yönetimi AŞ'nin faaliyetleri ile verdiği hizmetleri anlattı. Mehmet Kara'nın Türkiye'de halen bazıları atıl durumdaki gaz santrallerinin durumuna ilişkin sorularını da cevaplayan Gülez, bu tip santrallerin, girdi maliyetleri yüksek olduğu için üretim yapamaz noktaya sürüklendiğini anlattı.
Bunun, özellikle 5 bin MW'ye yakın bir arz fazlasının oluşmasıyla daha da can yakıcı hale geldiğini ifade eden Gülez,
"Halen 60 Bin MW kurulu gücün yüzde 39’u doğalgaz santrallerinden oluşuyor. Bu durumda da verimliliği yüksek santrallerin düşük verimlilikle çalışan santrallerin yerini alması kaçınılmaz" diye konuştu.
Bazı santrallerin fiilen devreden çıktığını, kimilerinin makina parkının sökülüp gaz fiyatının daha düşük, elektrik talebinin çok acil olduğu bazı ülkelere satıldığını belirten Candaş Gülez, "Bu şekilde sökülüp satılacak başka santraller de var. var. Ya revizyon yaptıracaklar ya da bir süre sonra devreden çıkacaklar" dedi.
ZARAR ETMEK BİR KADER DEĞİL
Ancak, söz konusu işletmeler açısından bu durumun bir kader olmadığını vurgulayan Candaş Gülez, "İleride bu kaderi yaşayacak işletmelerin sahipleri ne yapmalı?" sorusuna şu cevabı verdi:
"Aslında santral işletmecilerinin yapması gereken iki şey var. Birincisi elindeki varlığı daha iyi kullanmak ve ikincisi ticaret imkânlarından faydalanmak. Bunu santral sahipleri yapıyor mu derseniz, ellerindeki varlıktan daha fazla para kazanma imkânları varken, bizim genel gözlemimiz, bunu kârlı işletemiyorlar."
KÂRA GEÇEBİLİR, KÂR ARTABİLİR
Gülez, zarar eden gaz santrallerini kârlı hale getirebildiklerini, düşük kârla çalışan bazı işletmelerin de kârlılığını yükselttiklerini anlattı. Bunu gerçekleştirmek için Türkiye piyasasına özel geliştirdikleri bir yazılımla ve analiz yöntemleriyle çalıştıklarını belirten Gülez şöyle devam etti:
"Biz bu tip santralleri kârlı hale getirmek için devreye giriyoruz. Bugüne kadar içine girdiğimiz santrallerde 7-8 kata varan kâr artışları sağladık. Verimli çalıştıramadığımız bir tane santral bile yok. Santral işletmecilerinin piyasayı iyi izleyip, iyi okuyup, o piyasa içinde kendine biçilen rolü özümseyip ona göre bu rolü iyi oynaması lazım."
FİYAT DÜŞERKEN DE KAZANIRSINIZ
Elektrik fiyatları sürekli artarken herkesin para kazanabileceğini belirten Gülez, şu ayrıntıları dile getirdi:
"Önemli olanın fiyatların lehinize gitmediği dönemde para kazanabilmek... O da ancak matematikle olur. Bir işletmeci, (marjinal maliyetim 180 lira, piyasada bunun üzerinde bir fiyat varsa santrali çalıştırırım, yoksa çalıştırmam) derse zarar eder. Ya da kârından zarar eder. En azından, işletme maliyetleri yüksekse para kazanamaz. Ama diyelim ki bir yıllık ikili anlaşma yapıp, fiyatın anlaşmadaki rakamdan yüksek olduğu saatlerde kendisi üretip, düşük olduğu saatlerde piyasadan alıp satarsa daha kârlı olur. Söylerken çok basit bir şey gibi görünebilir bu ama santralin kontrol odasına geçtiğinizde hangi türbini hangi verimlilikte, hangi saat aralıklarında çalıştıracaksınız gibi, cevabı çok da kolay olmayan bir dizi soruya aynı anda cevap bulmanız gerekiyor."
İKİLİ ANLAŞMA YAP, GEREKİRSE ALIP SAT
Yıllık, aylık ve günlük fiyat tahminleriyle herhangi bir santralin çalışma ve ticaret stratejisini optimize ettiklerini anlatan Candaş Gülez şöyle devam etti:
"Örneğin dünkü (21 Temmuz) fiyat tahminimiz, sadece 60 kuruş şaştı. O kadar küçük bir farkla o günün fiyatını önceden bildik. Bu tahminlerden hareketle, ikili anlaşmayla satmayı vaadettiğiniz elektriği kendiniz üreterek mi yoksa piyasadan alarak mı satacağınızı belirlemiş oluyorsunuz. Böylece, sistem yönüne ilişkin öngörümüzü de eklediğimizde, santral hangi zaman dilimlerinde 'yük al', hangilerinde 'yük at' pozisyonunda olacak, bunu görüyoruz. Yani kurduğumuz model size bir ticaret imkânı doğuruyor. Ona göre teklif atıp, ona göre talimat (TEİAŞ'tan gelen üretim yap mesajı) almanız gerekir. Yoksa açıkta kalırsınız, çalışamazsınız. Ne olur? Benim santralim yatıyor dersiniz..."