Türkiye kendi kömür varlıklarını daha fazla devreye sokabilir mi? Nasıl?
Bir yanda yurt içi ve dışı çevreci hareketlerin kömüre yönelik tepkileri, bir yanda Türkiye’nin altına imza attığı sözleşmelerle üstlendiği karbon emisyonunu kısıtlama yükümlülüğü...
Burada hangisi ağır basar bilinmez. Ama nasıl yapılır nasıl edilir tam bilemesek de Türkiye’nin yerli kömür kaynaklarını mutlaka daha fazla kullanıma sokma zorunluluğu hissettiği kesin...
Tabii şu da kesin. Bu kaynaklar daha fazla değerlendirilecekse, kesinlikle karbondioksit başta olmak üzere zararlı salımların asgariye indirilmesi şart.
Peki Türkiye’de bu konuda geliştirilmiş yerli bir teknoloji var mı? Hatta bırakın bu derece gelişmiş, çevreye en az zararı verecek teknoloji, birim kömürden en yüksek elektriği üretecek temel teknolojiler var mı?
Öyle ya, madem yerli kaynakları değerlendirerek bağımlılığı azaltmak istiyorsunuz o halde doğalgaza ve ithal kömüre vermek istemediğiniz dövizi bu teknolojiye de vermemelisiniz.
Evet, şimdi geldik meselenin en kritik boyutuna...
Türkiye’deki kömürün niteliği, kendine özgü yakma teknolojisi ve santral tasarımına ihtiyaç gösteriyor. Çünkü yurt dışındaki kalorifik değerleri yüksek ve yerliye oranla daha kuru kömürler için geliştirilmiş teknoloji ve tasarımların Türkiye’de iyi sonuç vermesi beklenemez.
O halde ne yapılmalı? Öncelikle Türkiye’deki yerli kömürle çalışan santrallerin durumundan yola çıkılmalı. Hangi teknoloji/tasarım nasıl sonuç veriyor, bilmek lazım.
Enerji Günlüğü Yazarı Haluk Direskeneli’ye göre Türkiye’de kömürden elektrik üreten santrallerden bazıları en az çevre kirliliğine yol açarak birim yakıttan en yüksek verimi elde edebilecek yetkinlikte.
Direskeneli, bu tesislerdeki birikimin, yerli kömüre en uygun, en zararsız, en verimli santralleri yerli imkanlarla geliştirmek için kullanılabileceğinin altını çiziyor.
Ancak Direskeneli’ye göre tam bu noktada yerli tasarım kömür santrali teknolojisi geliştirme konusunda kritik bir handikap var. Pek çok yabancı firma, rafta hazır tasarımlarını kendi ülke Eximbanklarının ucuz finansman desteğiyle Türkiye pazarına soktu, hala da sokmaya çalışıyor.
Oysa Türkiye’nin yerli kömür teknolojisine ihtiyacı, kısa günün karı anlayışıyla giderilemez.
Bu yüzden, Türkiye eldeki tesislerini, insan kaynağı tecrübesini, finansman imkanlarını bir araya getirerek yerli kömürü en iyi şekilde değerlendirecek kendi teknoloji ve tasarımını yaratmalı.
Burada eksik olan sadece vizyon ve kararlılık. Umarız o da en kısa sürede ortaya koyulup hem yerli kömür en iyi şekilde değerlendirilir hem de bu sayede enerji ve enerji teknolojilerinde dışa bağımlılıktan kurtulma yolunda ciddi mesafe kat edilir.