Enerji Günlüğü - Ukrayna Enerji ve Kömür Bakanı Volodymyr Demchyshyn, ülkesindeki doğalgaz depolarının Türkiye tarafından kullanılabileceğini söyledi.
Ukrayna Enerji ve Kömür Bakanı Volodymyr Demchyshyn, Bloomberg BusinessWeek Türkiye Dergisi'nden Mehmet Erdoğan Elgin'e konuştu. Ülkesinin doğalgazda Rusya'ya bağımlılığını azalttığını kaydeden Demchyshyn "Eskiden bir tek doğalgaz sağlayıcımız Rusya idi. Artık durum değişti. Avrupa’dan da ülkemize gaz geliyor" dedil. Ukraynalı Bakan şöyle devam etti:
"Öte yandan ileride Klaipeda ya da Swinoujscie gibi yakın Avrupa LNG terminalleri üzerinden gaz alımı sözkonusu olabilir. Artık doğalgaz ithalatında çok daha güçlü bir pozisyondayız. Bu yılın son çeyreğinde bin metre küplük doğalgazı yaklaşık 230 dolardan alıyoruz. Daha sonraki süreçte bu fiyatın 210 dolara düşmesini bekliyoruz."
UKRAYNA'NIN DEPOLAMA AVANTAJI
Ukrayna'nın yaklaşık 30 milyar metreküplük doğalgaz depolama kapasitesine sahip olduğunu hatırlatan Demchyshyn "Dolayısıyla fiyatı indiği zaman doğalgazı depolayıp, artmaya başladığı zaman da bu depoladığımız doğalgazı kullanabiliyoruz. Bu da bize fiyat dalgalanmalarına karşı önemli avantaj sağlıyor" dedi.
TÜRKİYE YEDEK GAZINI BİZDE TUTABİLİR
Ukrayna Enerji Bakanı Volodymyr Demchyshyn, Türkiye ile ülkesi arasında doğalgaz alanında ne gibi işbirlikleri yapılabileceği yönündeki soruya şu karşılığı verdi:
"Bilindiği gibi Ukrayna, Türkiye’ye gelen yıllık 14 milyar metre küplük doğalgazın transit ülkesi konumunda. Bu nedenle Türkiye açısından doğalgaz geçişi için önemli bir ülkeyiz. Türkiye TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi) ile birlikte önümüzdeki yıllarda daha fazla Azerbaycan doğalgazı ve hatta Türkmenistan doğalgazı alabilecek. Bu noktada yapılacak kaynak çeşitlendirmesi sayesinde önemli fiyat avantajları sağlayabilecek. Ama bildiğiniz gibi kış dönemlerinde doğalgaz tüketimi artıyor ve buna bağlı olarak da doğalgaza daha fazla ihtiyaç duyuluyor. Ama boru hatlarının kapasitesi belli ve daha fazla doğalgaz göndermeye çalışsanız da teknik nedenlerle buna olanak yok. Oysa doğalgaz talebinin düştüğü dönemler Türkiye’ye gelen doğalgaz daha önce de bahsettiğim Ukrayna’daki 30 milyar metreküp kapasiteli depolara mevcut boru hatlarıyla iletilebilir. Türkiye daha sonra talebin arttığı dönemde bu depolardan daha önceden depoladığı doğalgazı alabilir."
TÜRKİYE'YE LNG DE GÖNDEREBİLİRİZ
Ukraynalı Bakan, LNG'nin (sıvılaştırılmış doğalgaz) iki ülke arasındaki başka bir iş birliği mekanizması olabileceğini ifade etti. Demchyshyn "Şöyle ki Türkiye’de İstanbul ve İzmir’de olmak üzere iki adet LNG tesisi bulunuyor. Önümüzdeki dönemde LNG fiyatları düştükçe, bize yakın Avrupa LNG terminalleri üzerinden gelen doğalgazı Türkiye’ye gönderme imkanımız da olabilir. Bu da Türkiye’nin arz güvenliği noktasında önemli bir proje olabilir" dedi.
UKRAYNA-RUSYA İLİŞKİLERİ
Ukrayna Enerji Bakanı Demchyshyn, Rusya ile doğalgaz konusundaki alacak-verecek hesaplarıyla ilgili Stockholm’daki tahkim kuruluna gittiklerini hatırlattı. Bununla ilgili bütün belgeleri sunduklarını ve 2016 ortasında karar çıkmasını beklediklerini kaydeden Demchyshyn "Biz bu noktada avantajlı konumdayız. Zaten Rusya’nın doğalgaz konusunda aşırı bir fiyat uyguladığı biliniyor. Öte yandan Rusya bu yüksek fiyat uygulamasıyla birlikte hiç de adil olmayan bir ticaret stratejisi izledi. ‘Al ya da Öde’ sistemi zaten doğru bir sistem değil. Biz tahkimden Ukrayna lehine bir karar bekliyoruz" dedi.
YANUKOVİÇ'İN ALDIĞI BORÇ BAŞKA
Moskova'nın gündeme getirdiği diğer borcun ise doğalgazla bir alakası olmadığına değinen Ukrayna Enerji Bakanı Demchyshyn şunları anlattı:
"Viktor Yanukoviç rejiminin 2013 yılında Rusya’dan aldığı 3 milyar dolarlık borçtan bahsediyoruz. Bu borcun ödeme süresi bu Aralık ayında doluyor. Bu borcun yeniden yapılandırılması için Rusya’nın yaptığı teklif daha karara bağlanmadı. Ödeme hikâyesinin nasıl bir gelişme göstereceğini ben bilmiyorum açıkçası."
ÜLKE ELEKTRİK ZENGİNİ
Ülkesinin maksimum 22 Gigavat'lık ihtiyacına karşılık, 50 GW'lik elektrik üretim kapasitesine sahip olduğuna dikkat çeken Demchyshyn şunları anlattı:
"Yani tüketim miktarımızın iki katından fazla üretim gücümüz var. Bu çok ciddi bir büyüklük. Doğalgaz elektrik üretim santrallerini şu anda çok az oranda kullanıyoruz. Zira bugün doğalgaz fiyatları oldukça yüksek ve neredeyse ortalama elektrik üretimin maliyetinin iki katına yaklaşıyor. Bu nedenle doğalgazdan elektrik üretmek hiç mantıklı değil. Doğalgazı petrokimya endüstrisinde kullanıyoruz. Bugün elektrik üretimi için nükleer santrallerimiz, hidroelektrik santrallerimiz ve kömür santrallerimiz faaliyet gösteriyor. Mesela kömür santrallerimizin kurulu gücü 10 GW büyüklüğe ulaşıyor."
YEŞİL ENERJİ İSTERİZ AMA...
Yeşil enerji kaynaklarıyla da eletrik üretmek istediklerini anlatan Ukrayna Enerji Bakanı Demchyshyn "Ama bugün, bu alanda kullanılan teknolojilerin yüksek fiyatı nedeniyle, Ukrayna’da ürettiğimiz elektriğin maliyetinin 2-3 katına hatta bazen beş katına mal oluyor" dedi. İleride maliyetler düşerse yeşil enerji yyatırımlarını da yapabileceklerini aktaran Demchyshyn "Ama hidroelektrik ve nükleer santrallerde yaptığımız üretim, çevreci üretim olarak dikkat çekiyor" diye ekledi.
Polonya, Romanya, Slovakya, Moldova, Belarus gibi ülkelere elektrik ihraç edebileceklerini aktaran Ukrayna Enerji Bakanı Demchyshyn, bunun için iletimle ilgili bazı altyapı yatırımlara ihtiyaçları olduğunu anlattı. Demchyshyn, 2013 yılındaki 10 milyar kilovatsaatlik elektrik ihracına karşılık, geçen yıl beş milyar kilovatsaatlik elektrik ihraç ettikleri bilgisini paylaştı. Elektrik ihracatındaki azalışı ülkesinin doğu bölgelerinde yaşanan savaşa bağlayan Demchyshyn "Önemli kömür madenleri savaşın yaşandığı bölgede. Doğudaki teröristler 65 kömür madenini işgal etti. Biz bu işgalcilerden para karşılığında kömür alıp, termik santrallerimizde üretim yapıyoruz. Ama zaman zaman kömür alımıyla ilgili sorun çıkartıyorlar. Bu nedenle bu madenlerden termik santrallerimize düzenli bir kömür satışı olmuyor. Bu da santrallerin verimli çalışmasını engelliyor" diye konuştu.
PETROL ÜRETİMİNDE VERGİ DÜŞECEK
Yeterli miktarlarda petrol, doğalgaz ve uranyum yatakları bulunmasına rağmen bunu yeterince değerlendiremediklerini kabul eden Ukrayna Enerji Bakanı Demchyshyn, "En önemli sorunumuz yüksek vergi oranları. Petrol ve doğal gaz çıkaran şirketlerden kamunun aldığı pay yüzde 55’ten aşkın. Belki de dünyada alınan en yüksek oran Ukrayna’da. Biz bu oranı indirmeye hazırlanıyor, yeni bir petrol yasasıyla ilgili düzenlemeler üzerinde çalışıyoruz. Bu oran düşürüldüğünde yatırımcıların da Ukrayna’ya geleceğini düşünüyorum" dedi.
İLAVE ÜRETİM VE TASARRUF
Ukrayna’nın 20 milyar metreküp civarında doğalgaz üretirken 36 milyar metreküplük tüketimi bulunduğunu kaydeden Demchyshyn, yeni yatırımlar gelirse üretim miktarının 5-7 milyar metreküp artabileceğini kaydetti. Ukraynalı Bakan, bir yandan üretim artışı bir yandan da enerji verimliliği yatırımlarıyla tüketimin 10 milyar metreküp düşürülmesi sayesinde doğalgaz konusunda tamamen bağımsız hale gelebileceklerinin altını çizdi. Demchyshyn, 10 milyon tonluk tüketim yapılan petrolde de üretim artışıyla dışa bağımlılığın azaltılabileceğini sözlerine ekledi.
Ukrayna'nın enerji sektörü özelleştirmeleri anlamında yatırımcı için ciddi fırsatlar barındırdığını aktaran Demchyshyn, şöyle konuştu:
"Nükleer enerji, hidrokarbon kaynakları ve dağıtım gibi geniş alanda bu özelleştirmeler yapılabilir. Ama iki yıldır devam eden savaş sırasında özelleştirmeleri yapmak doğru değildi. Çünkü böyle bir ortamda özelleştireceğiniz kamu şirketleri gerçek piyasa değerini bulamaz. Mevcut istikrarsızlık kesinlikle fiyatlara yansıyacaktır. Ama savaş biterse eminim yatırımcılar çok kısa sürede Ukrayna’ya gelir. Zaten potansiyel yatırımcıların ülkemize geldiğini görüyoruz. Son iki ayda Doğuda hiçbir çatışmanın yaşanmamasıyla birlikte bir anda yabancı yatırımcıyla ilgili hareketliliğin arttığını görüyoruz. 2005’deki Turuncu Devrim sonrası da yabancı yatırımcını Ukrayna’ya ciddi bir ilgisi olmuştu.
...