Enerji Günlüğü - Türkiye’nin, 2053 net-sıfır hedefleri doğrultusunda özelleştirilmiş kömür santralleri ortalama 2032 yılında emekli edilebilir hale geliyor.
Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Türkiye’nin 2053 Net-Sıfır emisyon hedefi yolunda emekli edilmesi gerekecek kömürlü termik santrallerin, hangi tarihte özelleştirme bedellerini ödeyerek ekonomik anlamda emekli olacak duruma gelebileceklerini inceledi. Analize göre, özelleştirilmiş santraller ortalama 2032 yılında emekli edilebilir hale geliyor. Santrallerin bir kısmı, hâlihazırda özelleştirme bedelini ödemiş durumdayken, ağırlıklı bir kısmı da 2030’ların ikinci yarısına kalmadan bu bedeli ödemiş oluyor. Yalnızca Seyitömer Termik Santrali 2053 yılı içinde özelleştirme bedelini tamamlayacak.
Çalışmaya göre Santrallerin ağırlıklı bir kısmı, özelleştirme tarihinden 2022 yılının başına kadar kabaca özelleştirme bedelinin yarıdan fazlasını karşılayacak miktarda faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) elde ediyor.
9 KÖMÜR SANTRALİNDEN 8'İNİN VERİLERİ KULLANILDI
Çalışma özelleştirilen dokuz termik santralden sekizinin (Seyitömer, Yatağan, Çatalağzı, Soma B, Kemerköy, Yeniköy, Tunçbilek ve Orhaneli), özelleştirme tarihi itibarıyla belirli varsayımlar altında, özelleştirme bedelini ne zaman ödeyip başa baş noktasına geleceğinin hesaplanmasını amaçlıyor. Çalışmada Kangal Termik Santrali’ne ait üretim verileri Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi’nin (EPİAŞ) şeffaflık sisteminde eksik olduğu için kullanılmamış.
Bir taşkömürü ve yedi linyitle çalışan santrallerin toplam kurulu gücü 4.640MW olup, toplam özelleştirme bedeli 8.551.500.000 dolar.
“KÖMÜR SANTRALLERİ HAYATIMIZDAN ÇIKACAK”
SEFiA Direktörü Bengisu Özenç, kömürlü termik santrallerin çok uzak olmayan bir gelecekte hayatımızdan çıkacağının altını çizerek, “Türkiye’nin, 2053 net-sıfır hedefleri doğrultusunda kömürlü termik santralden elektrik üretimini terk etmesi gerekecek. Mevcut santral portföyünün ne şekilde ve hangi sıralamayla emekli edileceğinin planlanması gerekiyor. Bir yanda 2053 hedefleri doğrultusunda emekliye ayrılmayı bekleyen santraller, diğer yanda ise ülkenin arz güvenliğinin zora sokulmaması gerekliliği, detaylı bir planlamanın zorunlu olduğunu gösteriyor” açıklamasında bulundu.
“SANTRALLER İÇİN BİR EMEKLİLİK PLANI YAPILMALI”
Çalışmanın yazarı İbrahim Çiftçi ise yaptığı değerlendirmede, “Bu santraller için bir emeklilik planı yapılıp santral işletmecilerine belirlenen bir oranda yenilenebilir enerji yatırımı ruhsatı verilmesi, kamu açısından hem net-sıfır hedeflerine ulaşmada hem de arz güvenliğini tesis etme hususunda bir yöntem olabilir. Bu, santral işletmecileri için de sermaye atıllaşması riskinden kaçınma ve kaybedilecek nakit akışlarını telafi etmede çözüm olacak bir model olabilir" ifadesini kullandı.
TÜRKİYE’DE 32 KÖMÜR SANTRALİ İŞLETMEDE
Türkiye’de, kurulu gücü 40 megavat (MW) ve üzeri olan aktif 32 kömürlü termik santralin işletmedeki toplam kurulu gücü 19.825 MW’dır. Bunların 9.122 MW kurulu güce sahip kısmı özel sektör tarafından işletilen ve ithal kömüre dayalı santrallerdir.
Linyitle çalışan santrallerin toplam kurulu gücü ise 9.905 MW olup, bunun 2.424 MW kısmı elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) tarafından işletilmektedir. Özel sektörün işlettiği linyit santralleri ise 2013-2015 arası dönemde EÜAŞ tarafından özelleştirilen ve yapımları 1980’lerde tamamlanan santrallerdir.
