MEHMET KARA 

Enerji insanoğlunun ayakta kalma mücadelesinde en önemli manivelalardan biri olageldi. Soğuktan donup ölmemek için ateşe sığındı. Onu yerine göre savunma ve aydınlatma ile yemek pişirme de dahil, konfor artışı amacıyla kullandı. Yiyeceğini elde etmek ve taşımak için değirmenlerde ve yelkenli gemilerde rüzgar ve suyun enerjisinden/gücünden yararlandı. 

Odunla başlayan katı yakıt kullanma yolculuğu eşzamanlı yakılan katran, zift ve çeşitli yağlardan sonra kömür aşamasına geldi. Kömüre geçiş, enerjinin ısınmadan daha da fazla üretim süreçlerinde kullanılmasını beraberinde getirdi. Çünkü buhar gücü keşfedilince taşımacılıkta da kömür kullanımı ağırlık kazandı, sanayi devrimi ortaya çıktı. 

Petrolün devreye girmesiyle ısınma ve pişirme ile mal ve hizmet üretiminde sıvı yakıtların kullanımı da yaygınlaştı. Günümüzde ise insanoğlu hızla birincil enerji kaynaklarının gaz formuna terfi etti, ediyor. 

Peki bundan sonrası? Daha ekonomik ve daha kullanışlı birincil kaynaklar ağırlık kazanıncaya kadar bu aşama devam edecek.  

Tabii bir de şu var, günümüzde enerjinin en yaygın kullanılan formu elektrik. Çok farklı kaynaklardan elde ediliyor. 

Halen Türkiye’de elektriğin yüzde 30-35’i doğalgaz, yüzde 30’u kömür, yüzde 25’i su, yüzde 10’u rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütleden üretiliyor. 

Önümüzdeki tabloya bakarsak bugün Türkiye, diğer ülkeler gibi kömür, petrol ve doğalgazı kullanmaya devam etmek durumunda. Taşımacılıkta kullanılan petrolün yüzde 90’dan fazlasını, elektrik üretimi, sanayi ve evsel tüketim için doğalgazın yüzde 100’e yakınını ve kömürün ağırlıklı bölümünü ithal etmesi şart. 

Peki bütün dünya, güneş, rüzgar, biyokütle gibi yenilenebilir kaynaklara koşarken Ankara ne yapmalı? Tabii ki yenilenebilir kaynaklara ağırlık vermeli. Üstelik bu kaynakların genel karakteri, yerli olması. 

Şu anda elektrikte kurulu güç fazlası olduğu hereksin malumu. Dolayısıyla bugün sıfırdan elektrik üretim yatırımlarında ağırlığın mutlaka ve mutlaka yenilenebilir kaynaklardan yana kullanılması hem küresel trendlerin hem de dışa bağımlılıktan kurtulma çabasının bir gereğidir. Elbette su da yerli bir kaynak ama hidroelektrik santrallerin dışındaki yerli kaynaklardan söz ediyoruz. 

Türkiye son yıllarda yeni kurulumların içinde rüzgar ve güneşe ağırlıklı bir yer vermeyi başarmış durumda. Ama yetmez, bunun devamı için birtakım pratik önlemlere ihtiyaç var. Özellikle güneş enerjisine yönelik mikro yatırımların önü daha da açılmalı ve vatandaş doğrudan bu işin içinde yer almalı. 

Biyokütle enerji santralleri (BES) bir başka önemli yerli çözüm. İki yönü var. BES’lerle hem atık bertarafını sağlıyorsunuz hem de dışarıdan kaynak ithal etmeden elektrik üretiyorsunuz. 

Nükleerden söz etmedik. Ama bence o başka bir boyut. Orada mesele sadece enerji değil, teknoloji. Dolayısıyla bir başka yazının konusu.

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü