Enerji Günlüğü - Türkiye, dünyada ilk kez uygulanan yöntemle, bor üretimi esnasında açığa çıkan sıvı atıktan lityum üretimine başladı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Eti Maden İşletmeleri’nin Eskişehir Kırka tesislerinde bulunan lityum pilot üretim tesisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın video konferans katılımıyla bugün saat 14.00’te resmi tören ile açıldı.
TOGG başta olmak üzere tüm elektrikli otomobillerin, mobil telefonların, elektrikli araçların bataryalarında ve elektrikle çalışan tüm aletlerin pillerinde kullanılan lityum, Türkiye’de ilk defa yerli olarak Bor madeninin üretimi esnasında ortaya çıkan atık sıvıdan üretilecek. Bu teknoloji ile üretim ise dünyada tek olma özelliği taşıyor.
Pilot tesis ilk etapta yıllık 10 ton lityum üretecek. Tesisin kapasitesi 600 tona kadar yükselecek ve tam kapasite üretimle birlikte yıllık yaklaşık 20 milyon dolarlık ithalatın önüne geçilecek.
YILDA 440 BİN M3 ATIĞIN %90’I GERİ KAZANILACAK
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açılışta yaptığı konuşmada, bor madenine özel bir önem verdiklerini belirterek, “Bilindiği gibi Türkiye dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip. Ülkemizde Balıkesir Bigadiç, Kütahya Emet ve Eskişehir Kırka’da bulunan Bor yatakları belli oranlarda lityum da içeriyor. Bu lityum geleneksel üretim teknolojileriyle ekonomik olmadığından malesef bu güne kadar değerlendirilmemiştir. Eti Maden yaklaşık 3 yıldır yürüttüğü araştırma geliştirme çalışmasıyla bor üretimini özellikle bu üretim esnasında ortaya çıkan sıvı atığın içersindeki lityumu geri kazanma noktasında yeni bir teknoloji geliştirdi. Böylece atıklardaki bor ve lityum alınarak lityum karbonat ve satılabilir bor ürünlerinin üretimi gerçekleştirildi. Tesisimizin tam kapasite devreye girmesiyle halihazırda tamamını ithal ettiğimiz lityum ihtiyacımızın yarıdan fazlasını karşılamış olacağız. Yerli lityum üretimi yüksek teknoloji gerektiren ürünlerdeki yerlilik oranının da artmasını sağlayacaktır. Projemiz TOGG otomobilinin pilinde kullanılacak lityumu da yine buradan temin etmeyi planlıyoruz. Elektrikli otomobiller yanında akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar, elektrikli aletler dahil olmak üzere tüm mobil cihazların bataryalarında da bu lityum kullanılacak. Ayrıca tesisten temiz su elde ederek yeni su kaynaklarına olan ihtiyacı da azaltacağız. Yaptığımız yatırım sayesinde geri dönüşüm odaklı, insan ve çevre sağlığına duyarlı bir üretim modeliyle 440 bin metreküplük sıvı atığın yüzde 90’ının tekrar geri kazanmayı hedefliyoruz” dedi.
“LİTYUM ÜRETİM YÖNTEMİ ETİ MADEN’E ÖZGÜ VE DÜNYADA TEK”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise törende yaptığı konuşmada, bugün yerlileştirme adımlarına bir yenisini daha eklemenin mutluluğunu yaşadığını kaydetti. Dönmez, “Yüzde yüz yerli Ar&Ge ile rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üreteceğiz. Bu yöntemle lityum üretimi Eti Maden’e özgü ve dünyada bir ilk. Üretim yönteminin patentini almak için başvuruda bulunduk. İnşallah onaylanmasıyla birlikte Türkiye bu alanda örnek alınan ilk ülke olacak” ifadesini kullandı.
Dönmez ayrıca mevcut stok sahasında bulunan atıkların lityum üretmek için değerlendirileceğini ve böylece yeni atık depolama alanlarına olan ihtiyacın da azalacağını kaydetti. Atık depolama maliyetinin azalmasıyla yılda 1 milyon 300 bin dolarlık depolama maliyetinden de tasarruf sağlanacağını belirtti.
Dönmez konuşmasının sonunda, “Türkiye’nin bor cevheri Türkiye’nin lityumuna, Türkiye’nin lityumu Türkiye’nin enerjisine hayat verecek” ifadesini kullandı.
Sabiha KÖTEK - Enerji Günlüğü
