MEHMET DAYIOĞLU 

Enerji Günlüğü - Fosil yakıtların olumsuz çevresel etkileri ve iklim değişikliği tehdidi, dünya genelinde temiz ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelimi hızlandırıyor. Elektrik, doğalgaz fiyatlarındaki artış, elektrikli araçların yaygınlaşması ve enerji talebinin artması, bireysel ve küçük ölçekli yenilenebilir enerji çözümlerini daha da önemli hale getiriyor. 

Bu alanda faaliyet gösteren şirketlerden biri de Tumurly Akıllı Teknoloji Sistemleri. Şirket, özellikle bireysel kullanıma yönelik küçük ölçekli rüzgâr türbini ve güneş enerjisi sistemleri geliştiriyor. 

İTÜ Teknokent ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen Tumurly, ürünlerini 40’tan fazla ülkeye ihraç ediyor. Hatta NATO üyesi ülkelerin orduları bile şirketin müşterileri arasında yer alıyor. Tumurly CEO’su Furkan Yazıcı, şirketin son dönemdeki çalışmalarını, ürünlerini ve gelecek hedeflerini Enerji Günlüğü’ne anlattı. 

Tumurly’nin faaliyet, ürün ve çözümleriyle ilgili son durum nedir? 

Tumurly bireysel kullanım alanlarına yönelik akıllı güneş sistemleri ve rüzgâr türbinleri üreten bir teknoloji firması. 2022 yılında yaklaşık 25 ülkeye ihracat yapıyorduk, şimdi satış yaptığımız ülke sayısı 42’ye çıktı. Bunların içerisinde Arap ve Afrika ülkeleri, Kanada, Ekvador, Brezilya dahil Güney Amerika ülkeleri de bulunuyor. Birleşik Krallık’ta da bayilikler vermeye başladık. 

Küçük ölçekli rüzgâr türbini ve güneş sistemleri üretmek nereden aklınıza geldi? 

Yenilenebilir enerji kaynakları dendiğinde aklımıza büyük ölçekli güneş ve rüzgâr sistemleri geliyor. Biz makro ölçekteki güneş ve rüzgâr sistemlerini mikro ölçeğe indirerek, herkesin yenilenebilir enerji kaynaklarına erişimini sağlamayı misyon edindik. Şirketi kurduğumuz andan bugüne tüm ekip arkadaşlarımızla birlikte bu sistemleri geliştirip, tüm insanlığın yararına sunmak amacı doğrultusunda çalışıyoruz. 

Tumurly’nin ürünlerini daha çok kimler, hangi amaçla alıyor? 

Ürünlerimizin kullanıcıları çok çeşitli. Bireysel kullanımdan telekomünikasyon sektörüne, dijitalleşen tarım sektörüne kadar pek çok sektörden kullanıcılarımız, müşterilerimiz var. Özellikle elektrikli araçların artışıyla şarj istasyonlarına yönelik talep, bize de olumlu yansıyor. 

Ürünlerimiz askeri alanda da kullanılıyor. Sadece ülkemizde değil NATO ülkeleri de ürünlerimizi askeri operasyonlarında ya da üs bölgelerinde enerji ihtiyaçlarını karşılamak için kullanıyor. 2025 yılında amacımız NATO’dan tedarikçi numarası alarak NATO’nun yetkili tedarikçilerinden biri olmak ve ürünlerimizin tüm NATO ülkelerinde kullanılmasını sağlamak. 

Ürettiğiniz rüzgâr türbinlerinin büyüklüğü, ölçüsü nedir?

Kurulu gücü 1 kW ile 10 kW arasında değişen rüzgâr türbinleri üretiyoruz. Bir evin günlük elektrik ihtiyacı yaklaşık 15 kilovatsaat (kWh) civarındadır. Bu miktar konutlar için fırın, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi ve buzdolabı gibi tüm elektrikli ev aletlerinin çalışması anlamına geliyor. Bizim 3 kW’lık ya da 5 kW’lık rüzgâr türbinlerimiz bir müstakil evin bütün elektrik ihtiyacını karşılayabilecek seviyede. Son zamanlarda yaygınlaşan ısı pompaları ve elektrikli ısıtıcıları ise enerji ihtiyacı yüksek olduğu için bu rakamın dışında tutmak zorundayız. 

Müstakil bir evde yaşayan 4 kişilik bir aile, bir tane de elektrikli araçları varsa, nasıl bir türbin almalı? 

Eğer eviniz optimum rüzgâr alıyorsa - ki biz en az 3,5 metre/saniyelik bir rüzgâr talep ediyoruz- rüzgâr türbini bu alanda kullanılabilir, uygulanabilir oluyor. 4 kişilik bir aile için 5 kW’lık bir rüzgâr türbini yeterli olacaktır. 

Söylediğiniz ölçekteki bir rüzgâr türbini kurmanın maliyeti nedir peki? 

Eğer depolama da isteniyorsa, türbini taşıyacak direğin maliyeti de dahil, 5 kW’lık bir türbinin yaklaşık 7 bin 500 - 8 bin dolar civarında kurulum maliyeti olacaktır. Rüzgârın durumuna göre sistem kendisini 4 buçuk - 5 yılda amorti edecektir. Eğer rüzgârınız iyiyse amortisman süresi 3 yılın altına dahi düşebilir. Yaklaşık 25 yıl ömrü olan rüzgâr türbiniyle uzun yıllar elektriğinizi bedavaya getirebilirsiniz. 

Bu küçük türbinlerle ürettiğimiz enerjiyi depolamak mümkün mü? 

Rüzgâr türbinleri off-grid olarak öztüketim amaçlı depolamalı bataryalı sistemleri ile birlikte çalışabildiği gibi on-grid dediğimiz direkt şebekeye bağlı olarak da çalışabilir. Son zamanlarda ürünlerimizi güneş sistemleri ile birlikte depolamalı hibrit sistemlere de entegre ediyoruz. Müşterilerimizin yüzde 50’sinden fazlası halihazırda güneş sistemi kullanıyor, depolama sistemine sahipler. İkincil enerji kaynağı olarak rüzgâr türbini alıp aynı sisteme entegre ediyorlar. 

Bu türbinlerin çalışması, üretimleri nasıl takip ediliyor?

Rüzgâr türbini uygulamalarımız için hem uzaktan izleme hem de uzaktan kontrol için kendi geliştirdiğimiz web tabanlı mobil uygulamalarımız var. Bu yazılımlar ve uzaktan izleme sistemleriyle rüzgâr türbininin performansını, ürettiği elektriği, telefonunuzdan dahi izleyebiliyorsunuz. Tatile giderken ya da seyahate çıkarken telefonunuzdan rüzgâr türbininizi uzaktan durdurup kapatabilirsiniz. Yapay zekaya dayalı IoT sistemlerini rüzgâr türbini ve depolama sistemlerimize entegre ettik. Bu sayede tüketim karakteristiğine uygun çözümlerle sistem verimliliği en yüksek seviyeye çıkardık.

Güneş paneli ve rüzgâr türbini arasında bir kıyaslama yapmanızı istesek... 

Eş güçteki güneş ve rüzgâr sistemini kıyasladığımızda, optimum güneş ve optimum rüzgârda, rüzgâr türbini yıllık bazda 4 kat daha fazla elektrik enerjisi üretebilir. Çünkü çalışma saati çok daha fazla, rüzgâr türbini gece de hava kapalıyken de elektrik üretme imkanına sahip. 

Müşterilerinizden en çok ne konuda talep ve geri dönüş alıyorsunuz? 

Müşterilerimizin bir türbinden beklentisi; düşük rüzgârlarda da elektrik enerjisi üretmesi, olabildiğince sessiz çalışması ve yüksek hızlı rüzgârlarda kırıma uğramaması. Küçük ölçekli rüzgâr türbinlerinde sertifikasyon çok önemli. Ürünün kalitesini, ömrünü ve dayanımını bu sertifikalar belgeliyor. Bizim ürünlerimiz TÜBİTAK desteğiyle, TÜBİTAK projeleriyle geliştiriliyor. Dünya klasmanında sertifikasyonlara sahip Türkiye’deki ilk ve tek firmayız.  

Türbinler nerede üretiliyor?

Fabrikamız İstanbul’da. Yüzde 100 yerlilik oranıyla üretim yapıyoruz. TÜBİTAK projeleriyle yaptığımız Ar-Ge çalışmaları sonucunda en verimli rüzgâr türbinlerini üreterek 5 yıl garanti veriyoruz. Ürünlerimizin kullanım ömrü ise 25-30 yıl civarında. Bu türbinlerle müşterilerimiz yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak kendi elektrik enerjilerini üretip, emisyonlarını düşürebilir. 

Mehmet DAYIOĞLU - Enerji Günlüğü