Değerli Okurlarım,
Yazarınız geçen yıldan beri ABD seçimleri üstüne yorum yapıyor. Yazarınızın favori adayı Demokrat Bernie Sanders (74) idi. 8 Kasım 2016 gecesi TV ekranı karşısında sabahladı, tüm yabancı kanalları arka arkaya gezmekten yoruldu.
Ertesi sabah saat 05:00'te durum hala netleşmemişti. Sonunda 9 Kasım 2016 öğleye yakın Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump (70) seçimi kazandı.
Oy vermeye katılım yüzde 57 civarında kaldı. Adaylarına kırgın Demokrat seçmen oy kullanmaya gitmedi. Kadınlar, zenciler, üniversite mezunları sandığa gitmekte gönülsüz davrandılar. Hangi partiye oy vereceği net belli olmayan (swing states) eyaletleri Donald Trump aldı.
Kanada göçmen başvuru bürosuna ABD vatandaşlarının hücumu yüzünden internet sitesi çöktü. Kanadalılar, "Güneyimize duvar örelim" diye şakalar yapmaya başladılar.
Olumsuz yorum yazan basılı gazete yazarları ne diyeceklerini bilemediler. Uzak Doğu borsaları çöktü, yurtiçi piyasalar belirsizlik hissettiğinden Dolar- Euro-altın fiyatları yükseldi. Serbest piyasada, 1 ABD doları 3.30 lira, 1 Euro 3.50 lira oldu.
Demokrat Parti Başkan adayı Hillary Clinton (68), 11 Eylül 2016 anma gününde rahatsızlandı, kendisine zatürriye teşhisi kondu. Ayrıca erken dönem parkinson tedavisi olduğu duyumları geldi. Seçim toplantıları iptal edildi. Sağlık sorunları olan bir adayın başkan seçilmesi çok zor. Amerikan seçmeni ciddi sağlık sorunları olan bir adaya oy vermedi. Hillary Clinton için, yanlış güvensiz e-Posta uygulamaları, FBI soruşturması, Libya Bengazi olayları olumsuz oy kaybettirici olaylar oldu.
Silah satıcıları Donald Trump başkan olsun istiyorlar. Fosil yakıt yakan enerji şirketleri Donald Trump'ı destekliyorlar. Donald Trump, 1946 doğumlu, üniversitede "iktisat" okumuş, emlakçı. lüks oteller, iş merkezleri, golf sahaları, TV ve yayıncılık yatırımları var. Üç kez evlenmiş, beş çocuk, sekiz torun sahibi. Presbiteryen. Parasal zenginliği 4.5 milyar ABD doları tahmin ediliyor.
İş hayatında 4 kez iflas riski (Chapter 11) atlatmış. Müslümanları ve yeni göçmenleri istemeyen sevmeyen, silah üreticilerini destekleyen, dünya olaylarından kopuk, kolaycı, demagog, alaycı, dobra, fırsatçı.
Trump, yabancı dil bilmiyor, ABD dışını, dış dünyayı hiç bilmiyor.
İlk yapacağını, "kaçak kayıtsız göçmenleri sınır dışı etmek" olarak açıkladı. Obama döneminde zaten 2.5 milyon kaçak göçmen sınır dışı edilmiş. Öncelik suçlular, hapiste olanlar olmak üzere yaklaşık 3 milyon kaçak göçmen sınır dışı edilecek. Meksika sınırına duvar veya dikenli tel çit konulacak.
Donald Trump, çevre olaylarına ilgisiz, küresel ısınmayı, iklim değişikliğini kabul etmiyor. "Bunların hepsi uydurma" diyor. Fosil yakıtların kullanımını, kömür kullanan termik santral yapımını teşvik edecek. KayaGazı, kömür yakan santraller, uzun boru hatları yatırımları artacak.
Donald Trump, ABD'ye yeni gelen yabancı göçmenlere, Meksikalılara, siyahlara, Müslümanlara olumsuz bakıyor. Siyahları tembel, Müslümanları terörist, Meksikalıları tecavüzcü olarak isimlendiriyor.
Başkanlık yarışı süresince seçim konuşması yapacağı her yere kendi özel uçağı ile giden, geceleri mutlaka kendi NewYork evinde kalan, sabahları kendi işini idare eden başkan adayı.
Çok eğlenecek miyiz? Yoksa çok pişman mı olacağız bilemem, şimdiden birşey söylemek çok zor.
ABD Başkanının aldığı yıllık 400 bin dolar maaşı almayacağını açıkladı. Yerine sembolik ve zorunlu olarak 1 ABD doları maaş alacak. Bunun anlamını şimdiden çıkarmak, anlam vermek zor. Bedava çalışacağına kimseyi inandıramaz.
Yetişkin dört çocuğu onların eşleri gelinler damatlar yönetime girecek görünüyor. Onları siyasete alıştıracak, sorumluluk verecek. Donald Trump işadamlığı ötesinde aslında bir TV yıldızı. Kendine ait “Apprentice - Stajyer" isimli bir reality-show programı var. TV ekranında çok rahat. TV'de daha eğlenceli, daha hazırcevap, daha kolay doğaçlama yapıyor, hiçbir lafın altında kalmıyor.
Donald Trump, ABD seçmeni için çok daha radikal kararları ortaya koyuyor. Atlantik ötesinde kalan bizlere ters gelse bile, ABD seçmeni için çok cazip kararlar bunlar. Kayıtsız, kaçak, illegal giriş yapmış yabancı göçmenlerin yurtlarına iadesi, ABD orta bölgesindeki kömür madenlerinin daha çok işletilmesi, ABD seçmenine daha çok iş imkanı demek oluyor.
"Hollywood yıldızı Ronald Reagan eğer ABD Başkanı olmuş ise, işadamı Donald Trump haydi haydi olabilir, olur", dedik oldu. İş aleminin insanları için bir işadamının ABD Başkanı olması olumlu bir durumdur. İş aleminin insanları için maddi hesaplar, gereksiz siyaset girdabından daha iyidir. Ne alırsın, ne verirsin bellidir. Dişe diş pazarlık yaparsın, kontrat imzalarsın, mal hizmet alırsın satarsın, güvenilir olursun, sözünü tutarsın.
Donald Trump, ABD için dış dünyadan daha uzak izole, daha kendi içine dönmüş, yabancı topraklarda macera aramayan bir siyaset vaad ediyor. Suriye, Irak, Afganistan savaşları bir süre çevre ülkelerinin problemi olacak. ABD buralarda kara harekatından çekilecek. Cumhuriyetçi parti destekçisi Amerikan silah üreticileri bizim coğrafyaya bol konvensiyonel silah satacaklar.
Güney sınırımızdaki savaş ile başbaşa kalacağız. Bundan sonra ABD'ye girişler zorlaşacak. ABD Vizesi almak zorlaşacak, orada iş yapmak zorlaşacak.
Enerji santral ekipman satışlarında hiç bir problem olmaz. Paranız varsa, finans bulabiliyorsanız, ABD üreticileri size her zaman gaz türbini, buhar türbini, buhar kazanı, yazılım, tasarım satarlar. Devlet hiçbir engelleme yapmaz. Ancak kontrat görüşmelerini toplantıları ABD içinde yapmanız zorlaşır.
Aleyhinde yazılmış yapılmış bu kadar eleştiri, karikatür, resim, heykel Donald Trump için işe yaradı, Donald Trump seçimleri kazandı. Yani medya herşey değilmiş, medya desteği olmadan bir işadamı ABD başkanı olabiliyormuş, hep beraber öğrendik.
Anketlere bakarak bir gün öncesinden taşra baskısına "Hillary Başkan oldu" manşeti atan gazetelerin durumu, medya için çok büyük ders oldu. TV ve sosyal medyayı, özellikle twitter'ı iyi kullanan Donald Trump, 8 Kasım 2016 ABD Başkanlık seçimlerini kazandı.
Şehirler sokaklar seçim sonrası ilk günler Trump aleyhtarı gösteri yapan göstericilerle doldu. Zaman içinde ister istemez bütün bunlar azalacak, ortalık sakinleyecek. İnsanlar iş aş para buldukça, gelirleri yükseldikçe, eğitim sağlık hizmetleri iyileştikçe durumu kabullenecekler. Bundan sonra biz köşe yazarlarına her gün yaz yaz bitmez konular çıkacak.
Haluk DİRESKENELİ - Enerji Günlüğü / Prinkipo - 14 Kasım 2016