Geçtiğimiz günlerde çeşitli mecralarda, Tokat İl Özel İdaresi`nin 1 MW`lik bir rüzgâr santralı kurmak amacıyla bir ihale açtığına ilişkin haberler okudum.

Bunu ilk gördüğümde çok sevindim. Böyle bir rüzgâr enerji santral projesini 3 yıl önce biz de Burdur`da yapmayı planlamış ancak o zamanki yönetimden destek alamamıştık.

Haberi detaylı okuduğumda ise ortada bir gariplik olduğunu fark ettim. Haberde, kurulması düşünülen 1 MW`lik santralden yılda 4 Milyon kWh elektrik üretileceği yazıyordu.

Önce bunu, zaman zaman rastladığımız gibi, rüzgâr enerjisi konusunda bilgisi olmayan acemi bir muhabirin haberi olarak düşündüm.

Ve sonra, bu işin doğrusunu öğreneyim diye BİMER üzerinden bilgi istedim. BİMER`e yazdığım yazı şöyleydi:

"Basında sizin 1 MW Rüzgâr Enerjisi Santralı`nda yılda 4 Milyon kWh elektrik üretileceği ile ilgili bir haber çıktı. Tokat ilinde ve o bölgede 1 MW rüzgâr santralinden bu kadar elektrik üretilemez.

Çünkü Türkiye`nin rüzgâr enerjisi için en verimli bölgesi Çanakkale Ezine`de ileride bir RES kurmak amacıyla edinilen arazide 1 MW`lık santral için yılda 3.000.000 kWh civarında bir elektrik üretimi bekleniyor.

İnşallah basında çıkan bu rakam, muhabirin yazdığı bir yanlıştan dolayıdır. Mühendislik ve xxxxxxx şirketinden (Adını vermek istemediğimiz için işaret koydum) verilen bu rakam doğruysa, size bu üretimi yazılı olarak garanti altına almanızı tavsiye ederim."
Üç gün gibi kısa bir süre içinde Tokat`dan cevap geldi. Gelen cevabın ilgili bölümünü sizinle burada paylaşmak istiyorum:

"Tokat İl Özel İdaresi tarafından yaptırılacak olan, 1 MW kurulu güce sahip, rüzgâr enerjisi tesisi yapım işinde; türbin seçiminde rüzgâr türbinin kurulacağı yükseklikteki weibull parametreleri dikkate alınarak; yıllık esme süreleri bir formüle dayalı olarak tahmin edilmiştir. Bu formüle dayalı olarak belirlenen rüzgâr esme süreleri, türbinin test kuruluşlarından alınmış türbin güç verilerine konularak, üretilecek elektrik enerjisi miktarı tahmini yapılmıştır. Bu veriler, yıllık üretilecek elektrik enerjisi miktarının 4 milyon kWh civarında olacağını göstermektedir. Buna dayalı olarak, açıklama yapılmıştır. Bununla birlikte; sözleşme kapsamında bu konu ile ilgili üretim garantisi getirilmiştir. Garanti kapsamında; rüzgâr enerjisi tesisi kurulduktan sonra, oluşan rüzgâr değerlerine göre, test raporlarına dayalı türbin güç eğrisine veriler konacak ve teoride üretilmesi gereken elektrik enerjisi miktarı belirlenecektir. Bu miktar, pratikte gerçekleşen elektrik enerjisi ile karşılaştırılacaktır. Sözleşme gereği, bu miktarın %90 karşılanması istenmiştir. Karşılamadığı takdirde, 20 yıllık üretim kaybı üzerinden tazminat talebi yapılacaktır. Bilgilerinize..."

Şimdi, Türkiye`nin en iyi rüzgâr alan bölgelerinden biri konumundaki Çanakkale Ezine`den yer alan bir yatırımcının, buraya kurmayı planladığı santralden beklediği yıllık elektrik üretim miktarı MW başına 3.000.000 kWh.

Ezine`deki söz konusu arazinin yakınında iki büyük RES mevcut. Faal konumdaki bu tesislerden aldığımız gerçek üretim bilgileri de MW başına 3.000.000 kWh civarında.

Peki, o halde, 1 MW RES`in kurulacağı Tokat Çayören Köyü mevkiinde nasıl 4.000.000 kWh yıllık elektrik üretilebilir? Bunu nasıl başaracaklarını merak ediyorum...

Gelen cevapta yer alan "yıllık esme süreleri bir formüle dayalı olarak tahmin edilmiştir" ifadesi üzerine ben de bir arkadaşım vasıtasıyla Tokat`taki söz konusu santralin kurulacağı Çayören Köyü`nün son 10 yılın ortalama rüzgâr verilerini edindim. O bölgede 80 metre yükseklikteki ortalama rüzgar hızı 7.0(± 0.9) m/s olarak karşımıza çıktı.

On yıllık ortalama rüzgar hızını ifade eden bu veriyi, Weibull parametreleri (Aşağıdaki grafiklerde görebilirsiniz) ve o türbini kuracak şirketin elimde bulunan bir dokümanında yer alan türbin güç verileriyle bir araya getirerek ben de bir hesaplama yaptım.

Bulduğum sonuç şu: 1 MW RES için Çayören`de üretilebilecek yıllık elektrik miktarı 2.992.000 kWh olarak çıktı. Bunlar henüz çıplak veriler, yani yaşanması kaçınılmaz enerji kayıpları bu rakamlara dâhil değil.

Şimdi, vergi ödeyen bir TC vatandaşı olarak soruyorum: Bir kamu kurumunun vatandaştan toplanan vergilerle yaptıracağı santrali, sadece tahminlere yönelik bir çalışmaya göre nasıl sözleşmeye bağlar? Neden kamudaki diğer kurumlardan örneğin Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü`nden (YEGM) destek almaz?

Bu proje aynı zamanda, yenilenebilir enerji yatırımları planlayan kurumların çok büyük eksikleri bulunduğunu ve "ben yaptım" mantığıyla hareket ettiklerini gösteren iyi bir örnek.
Burada kafamı kurcalayan bir başka soru da şu: Üretici ve/veya kurulumcu firma böyle bir sözleşmeyi nasıl imzalar? Öyle ya, şayet Tokat İl Özel İdaresi`nden gelen yazı doğruysa, kurulum yapacak şirketin, 20 yıllık üretimden doğacak farkın parasını daha şimdiden bankaya yatırması gerekir.

Anlaşılan o ki, ortada bir "tokatçılık" var. Ya bir kamu kurumunu kandırmaya çalışan birileri ya RES kuruyorum diye göz boyamaya çalışan bir kamu kurumu ya da her ikisi birden... Veya bu iki taraf bir araya gelip üçüncü tarafları, yani bizleri, vatandaşları tokatlamaya çalışıyor.

Sonuç itibariyle, vergisini ödeyen bir TC vatandaşı olarak Tokat`taki bu projenin takipçisi olacağımı belirtmek istiyorum. Sistem elektrik üretmeye başladıktan bir yıl sonra gerçek verileri isteyeceğimi de şimdiden buradan ilan ediyorum.