Enerji Günlüğü - Tarımsal tesislerde öztüketim amaçlı enerji santralleri; arazinin en fazla yüzde 1,5’lik kısmına kurulabilecek. Seralara çatı GES kurulmasına ise izin verilmeyecek. 

Tarım Arazilerinin Korunması Kullanılması ve Planlanmasına Dair Uygulama Talimatı Değişikliği; Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından yayımlandı. Değişiklik, tarım arazilerinde kurulacak güneş enerjisi santralleriyle (GES) ilgili bazı düzenlemeler getiriyor.

Buna göre örtüaltı tesislerine çatı GES kurulamayacak. Ancak, arazi sınıfının kuru marjinal tarım arazisi (KTA) olması ve talep edilmesi durumunda ve zeminde olmak şartıyla; proje alanının en fazla %1,5'ine GES kurulmasına izin verilebilecek. 

Böylece örtüaltı tesislerini özellikle anmadan, genel bir ifadeyle tarımsal tesislerin çatısına GES kurulabileceğini ve bu tesislerin de tarımsal amaçlı yapı kabul edileceğini bildiren hüküm de yürürlükten kaldırılmış oldu. 

ARAZİ KURU MARJİNAL TARIM ARAZİSİ İSE…

Öte yandan tarımsal amaçlı yapıların müştemilatı olarak yapılmak istenen GES talepleri aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilecek. 

Arazi sınıfının KTA olması durumunda;

• Tarımsal sulama için kuyunun/kuyuların sulama amaçlı ve Devlet Su İşlerinden (DSİ) izinli olması; sulama kapasitesine göre, ihtiyaç duyulan enerji için yapılacak olan GES'in kuyunun yanında ve mümkün olduğunca tarımsal üretime engel olmadan kurulması şartıyla, kuyunun sulayacağı arazinin en fazla %1,5'i kadar zemine yapılmasına izin verilebilecek.
• Diğer tarımsal amaçlı yapılarda talep edilmesi durumunda, tesisin ihtiyacı kadar enerjinin üretilebileceği GES'in tesisin öncelikle çatısına, yetmemesi durumunda proje alanının en fazla %1,5'i kadar zemine yapılmasına izin verilebilecek.

Arazi sınıfının mutlak, özel ürün, dikili veya sulu tarım arazisi olması durumunda;

• Tarımsal sulama için talep sahibine ait toplam 20 hektar ve üzerinde tarım arazisi bulunması; kuyunun/kuyuların sulama amaçlı ve DSİ'den izinli olması, sulama kapasitesine göre ihtiyaç duyulan enerji için yapılacak olan GES'in kuyunun yanında mümkün olduğunca tarımsal üretime engel olmadan kurulması şartıyla, kuyunun sulama kapasitesine göre ihtiyaç duyulan enerji için, kuyunun sulayacağı arazinin en fazla %1,5'i kadar zemine yapılmasına izin verilebilecek. Talep sahibine ait, toplam 20 hektardan az tarım arazisi bulunması durumunda, tarımsal amaçlı sulamalarda modern basınçlı bireysel sulama sistemlerinin üreticiler tarafından kullanımının yaygınlaştırılarak daha kaliteli ve pazar isteklerine uygun bitkisel üretimin yapılmasını sağlamak ve üreticilerin kırsal alanda gelir düzeyini yükseltmek amacıyla geliştirilen, sabit olmadan kurulabilen, istenildiği zaman katlanıp taşınabilen sulama amaçlı seyyar GES'ler için arazinin bitkisel üretim fonksiyonunu kazı/dolgu yapılarak veya beton atılarak kısmen veya tamamen ortadan kaldırmadan kurulması şartıyla, izin alınmasına gerek olmayacak. 
• Diğer tarımsal amaçlı yapılarda talep edilmesi durumunda, tesisin ihtiyacı kadar enerjinin üretilebileceği GES'in tesisin çatısına yapılmasına izin verilebilecek. 

TARIM BAKANLIĞI İNŞAAT SONRASI DENETİM YAPACAK

Tarımsal amaçlı yapılarda müştemilat olarak yapılmak istenen GES’ler, kurulduktan sonra denetlenecekler. Verilen izne aykırı kurulum tespit edilirse 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında tarım arazisini amaç dışı kullanmak fiili doğrultusunda işlem yapılacak. 

ELEKTRİK ÜRETİM TESİSİ AMAÇ DIŞI ÜRETİM YAPAMAYACAK

Ayrıca talep sahipleri GES’lerde ürettikleri elektrikten gelir elde etmek amacıyla tarımsal üretimden vazgeçmeyeceklerine dair bir noter taahhütnamesi verecekler. Taahhütnameye uyulmadığının tespit edilmesi halinde ise Tarım Teşkilatı, ilgili şebeke işletmecisine ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) bildirimde bulunacak. 

ORMANA KOMUŞU ARAZİDE TARIMSAL KULLANIM BÜTÜNLÜĞÜ ARANMAYACAK

Arazi etüt raporları hazırlanırken, tarımsal kullanım bütünlüğü değerlendirmesinde; talep yapılan arazinin kadastral yollara komşu olması halinde tarımsal arazi kullanım bütünlüğü olduğu kabul edilecek. Bunun yanında orman arazilerine komşuluk durumunda tarımsal arazi kullanım bütünlüğünü olmadığı kabul edilecek. 

Bir başka değişiklik de Kamu Yararı Kararı ile ilgiliydi. Buna göre tarımsal amaçlı entegre tesis taleplerinde Kamu Yararı Kararı Teknik Raporu Tarım ve Orman İl Müdürlükleri tarafından hazırlanacak ve İl Müdürünün onayından sonra Bakanlığa gönderilecek. Raporun ilgili Genel Müdürlükte onaylanmasına bundan böyle gerek olmayacak. 

TARIMSAL KULLANIM BÜTÜNLÜĞÜNDE ENERJİ ÜRETİMİ LEHİNE DÜZENLEME

Önemli bir değişiklik de GES’ler ve diğer yenilenebilir enerji yatırımları için tarımsal kullanım bütünlüğü şartının aranmayacağını bildiren hükümde, söz konusu enerji kaynaklarının detaylıca sıralanması oldu. Buna göre GES’ler, rüzgar enerjisi santralleri (RES), hidroelektrik santralleri (HES) ve jeotermal enerji santralleri (JES) için tarımsal kullanım bütünlüğü şartı aranmayacak.

Doğalgaz ve petrol arama ile enerji iletim hattı ve bu hatta bağlı olarak tesis edilmesi zorunlu (trafo, şalt merkezi, kök, pilon direk yeri, vana, basınç düşürme istasyonu vb.) müştemilat, su kuyuları ve atıksu arıtma tesislerine ilişkin ihtiyaç duyulan alanlar için de alternatif alan araştırması ve tarımsal kullanım bütünlüğü şartı aranmayacak.

Bu amaçla izinlendirilen alana sınır olan arazilerin tarım dışı amaçlı kullanım taleplerinde de; bu alan, tarımsal kullanım bütünlüğü değerlendirmesi yapılırken, dikkate alınmayacak.