Enerji Günlüğü - Geçtiğimiz hafta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın Türkmenistan ziyareti sırasında yaptığı bir açıklama heyecan yarattı. O da, Bakan Yıldız'ın, Türkiye'nin Trans Anadolu Gaz Boru Hattı üzerinden Türkmen gazını da Avrupa'ya taşımaya talip olduğunu söylemesiydi. Peki heyecan yaratan bu açıklamada sözü edilenler gerçekleşebilir mi? Bloomberg HT enerji editörü Mustafa Salih, "Kulağa çok hoş geliyor. Ancak gerçekleşmesi çok zor" diyor. Salih'e göre bunun nedeni çok açık. Çünkü TANAP'ın kapasitesi 16 milyar metreküple sınırlı. Oysa getirileceği söylenen Türkmen gazının taşınabilmesi için kapasitenin 32 milyar metreküpe çıkması şart... Mustafa Salih'in değerlendirmesi özetle şöyle:

“TANAP sadece Azeri gazının, özellikle Şahdeniz sahasından üretilen gazın Avrupa'ya taşınması için tasarlanmış bir boru hattı. Yapılan çalışmalara göre ilk etapta TANAP 16 milyar metreküp kapasitede gaz taşıyacak. Daha sonra boru hattının kapasitesi 6 milyar metreküp daha artırılacak. Kapasite artırımına 2020 yılında da  devam edilecek. Artırım Azeri-Güneşli-Çıralı sahasından başlanacak üretim sonrası yapılacak. Buradan Avrupa'ya yaklaşık 5 milyar metreküp doğalgaz ihracatı planlanıyor. Bu iki saha dışında 2020- 2024 yılları arasında Bakü'nün 100 kilometre ötesinde Hazar Denizinde yeni keşfedilen Absheron sahasından çıkarılacak gaz da devreye girecek. Absheron bölgesi Bakü’nün 100 kilometre güneydoğusunda bulunuyor. Absheron'da bulunan gaz rezervinin 150 ila 300 milyar metreküp arasında olduğu tahmin ediliyor. Buradan TANAP hattı üzerinden 8 milyar metreküplük bir taşıma öngörülüyor. Bu üç projenin birleşimiyle TANAP'ın kapasitesi uzun vadede 32 milyar metrekübe çıkarılacak.”

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Tuğçe Varol'un bu soruya cevabı olumsuz: "Maalesef enerji bakanımızın yaptığı açıklama bana göre ne siyasi ne de teknik anlamda şu an için gerçekleşme olasılığı bulunmayan bir açıklamadır. Her şeyden önce Türkiye'nin Türkmenistan'ın gazını taşımaya talip olabilmesi için önce Hazar denizinin ya da gölünün statüsünün çözümüne talip olması gerekmektedir. Çünkü Türkmenistan'dan Azerbaycan'a Hazar'ın altından boru hattı inşa edilebilecek uluslararası bir durum şu anda söz konusu değildir. İkincisi, bu Türkmenistan gazı haberlerinin çıkması üzerine, Türk medyasında pek yayımlanmadı ama Azerbaycan medyasında önemli konumdaki kişiler, bizzat açıklama yaparak Türkmenistan'ın TANAP'a gaz vermesinin imkansız olduğunu söylediler. Çünkü Azerbaycan önce kendi üreteceği gaz miktarına göre bir boru hattı inşası öngörüyor. Ve 16 milyar metreküp şeklinde bir projeksiyonu var. Dolayısıyla ortada Türkmenistan gazını taşıyabilecek bir boru hattı kapasitesi yok. Diğer yandan, üçüncü bir durum daha var. O da Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki rekabet. Aslında bu iki ülke bölgede rakip. Azerbaycan yıllardır yabancı yatırım çekiyor. Boru hatlarıyla dışarıya, pazara açılabiliyor. Oysa Türkmenistan kendi coğrafyasında sıkışıp kalmış durumda olduğu için bunu yapamıyor. Azerbaycan şunu çok iyi biliyor; eğer pazarlara ulaşacak bir boru hattına sahip olursa, bütün dış yatırımlar Türkmenistan'a akacak. Öylesi bir durumda, Azerbaycan'ın, Türkmenistan'ın doğal kaynak zenginliğiyle kolay kolay rekabet edebileceğini söyleyemeyiz. Dolayısıyla hem siyasi hem teknik anlamda çok ciddi sorunlar var. Yani ben bu konudaki açıklamalarda sözü edilenlerin gerçekliğe dönüşeceğini düşünmüyorum."

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü

Türkmen gazını Avrupa’ya İran ve Türkiye taşıyacak