MEHMET KARA
Türkiye yerli ve yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji yatırımlarına, hem de yerli ekipman ve teknoloji kullanımını da içerecek şekilde ağırlık veriyor. Bu çerçevede 2017 yılı içinde biri güneş, diğeri rüzgar olmak üzere 1000’er MW’lik iki büyük yenilenebilir kaynak alanı lisans ihalesi gerçekleştirildi. Bu yıl da her iki kaynak türü için birer ihale daha yapılması bekleniyor.
Bu arada Türkiye’de 2013 yılından itibaren çok sayıda yerli solar ekipmanı üreticisi ortaya çıkmıştı. Bunların başını güneş modülü üreticileri çekiyor. İrili ufaklı bu tesisleri topladığınızda Türkiye’de tek vardiyada yılda 800-1000 MW’lik panel üretim kapasitesinden söz edilebilir. Vardiya sayısı iki ya da üçe çıkarılırsa bu rakamın 2500 MW seviyesine çıkabileceğini de söylemek mümkün.
Ancak irili ufaklı çok sayıda oyuncudan oluşan yurt içindeki panel üreticilerinin, gigavat (GW) ölçeğindeki devasa YEKA ihalelerinde etkili olmaları zor. Olsa olsa, lisansı alacak oyuncular yerlilik payını arttırmak üzere içerideki bu kapasiteyi kullanmayı düşünebilir ki o da çok kolay değil. Çünkü verimlilik için kaliteyi ve belli standartları arayacaklardır ister istemez.
Peki yurt içindeki bunca kapasite atıl mı kalacak? Aslında şu anda güneşte çatı üstü uygulamaların yayılması hedefleniyor. Bu amaçla bazı kanuni düzenlemeler de yapıldı. Yine de o cephede işlerin hızlanması için zamana ihtiyaç var. Ayrıca zamanı geldiğinde yerli üreticilerin çatı üstü çözümlerde de tek başına pazara hakim olmayacakları, ithalatçılarla rekabet etmek zorunda kalacakları da ortada.
O halde ciddi yatırımlarla dört beş yılda ortaya çıkarılmış yerli panel üretim altyapısının değerlendirilmesi için çözüm bulmak lazım. En azından kalite konusunda belli bir standardın üzerindeki panelleri üretebilecek durumdakilerin çalışmaması kaynak israfı olur.
İyi de nasıl bir çözüm? Bu konuda sektördeki aktörler harekete geçmiş durumda. Gerek üreticiler tek tek, gerekse GÜNDER ve GENSED gibi dernekler üzerinden bu yöndeki öneriler Enerji Bakanlığı’na iletilmeye başlandı.
Üzerinde durulan çözüm önerilerinden biri sadece yurt içindeki ekipman üreticilerine açık mini YEKA ihaleleri açılması. Böylece hem geçtiğimiz yıl Avrupa’da en çok GES kurulumu gerçekleşen pazar unvanını alan Türkiye’de bu yatırımlar kesintiye uğramamış olur hem de yerli üretim altyapısı atıl kalmaktan kurtulur. İlk bakışta akla yatkın duruyor. Ama kalite ve standart meselesi önemli. Sadece yurt içi yatırımcılara açık ihaleler yapılmakla birlikte belli standartların koyulması şart görünüyor.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü / 11 Nisan 2018 - Ankara