Herkese Merhabalar,
2016-2017 kış sezonu tüm gücüyle coğrafyamız üzerinde etkili olurken bu durumun sebepleri üzerine yapılan tahmin ve değerlendirmelerin bazılarını sizlerle bu yazımda paylaşmak isterim.
Ülkemizin içinde bulunduğu coğrafyada, en son 5-12 Ocak sisteminde olduğu gibi sistemlerin etkili olma olasılığı nedir? Bu sorunun cevabını “yüzde 3” olarak gösteren bazı çalışmalar var.
Buna ek olarak 5-12 sistemine yakın seviyede yurdumuzun büyük bölümünü etkilemeye hazırlanan soğuk havayı da olasılığımız içine dahil edersek sanırım aslında ne denli sıra dışı bir kış yaşadığımızı matematiksel yüzdeyle ifade etmiş oluruz.
Peki bu yılın özelliği neydi? Ne oluyor veya hangi faktörler bir araya geliyor da bu soğuk hava üzerimizden bir türlü ayrılamıyor? Bununla ilgili bazı sebepleri veya oluşumları şöyle sıralayabiliriz:
- Doğrudan değil ancak dolaylı etkilendiğimiz “La Nina” senesi içindeyiz.
- Sibirya kar örtüsü (Siberian snow cover) bu yıl daha erken ve daha geniş bir coğrafyaya, güney enlemlere doğru indi
- Solar aktivite dediğimiz güneş ışığı aktivitesinde sonbahar başından bu yana düşüş meydana geldi.
Yukarıda sıraladığımız dolaylı sayılabilecek etkilere ek olarak Azor yüksek basıncının konumu itibariyle İzlanda alçak basıncının Avrupa ve Balkanlara doğru düşey salınım yaparak Orta Akdeniz’den lodos yönlü ılıman havayı taşımasına engel olması gibi direkt nedenler de içinde bulunduğumuz dönemdeki hava şartlarının ardasındaki gelişmelerden bazıları olarak açıklanabilir.
Ülkemizin Batı bölgeleri özellikle de nüfusun en yoğun olduğu Marmara Bölgesi açısından söz konusu soğuk havaların enerji sarfiyatı üzerine direkt etkisi ise tartışma götürmez bir gerçek.
Yapılan bilimsel araştırmalar, özellikle de ısınma amaçlı doğalgaz tüketimiyle sıcaklık azalışları arasında yaklaşık 0.90’lık (%90) bir negatif korelasyon bulunduğunu gösteriyor.
Özellikle doğalgaz ile ısınma sağlanan hanelerin birçoğunda yalıtım ile ilgili eksiklikler düşünüldüğünde, her soğuk hava sisteminin kaç TL’yi buharlaştırıp göğe doğru saldığını hesaplamak pek de zor olmaz. Mevsim normalleri altında devam eden sıcaklıkların, doğalgazın yanı sıra elektrik tüketimini de etkilediğini eklememizde fayda var.
Gelelim önümüzdeki sisteme ve etkisine. Ülkemiz batı bölgeleri bugün öğle saatlerinden itibaren Ege Denizi üzerinden gelecek olan yağışlı havanın etkisi altına girecek. Yarın 25 Ocak öğle saatlerine kadar Çanakkale – İzmir – Aydın hattı boyunca kuvvetli sağanak yağışlar görülecek. Özellikle Çeşme - Kuşadası çevrelerinde yağışlar aşırı olacağından sel ve su baskını riskine karşı çiftçilerimiz başta olmak üzere bölge halkının uyarılmasında fayda var.
25 Ocak Çarşamba günü öğle saatlerinden itibaren Marmara ve Trakya’dan başlamak üzere hava sıcaklıkları hızla azalmaya başlayacak. Yağışlar öğleden sonra ve akşam saatlerinde Trakya ve Marmara’nın batısında güneyinde yüksek yerlerde karla karışık yağmur ve kara dönecek.
İstanbul için de kar yağışı önce Hadımköy, Arnavutköy ve Çatalca civarlarında öğleden sonra başlayacak. İl genelinde ise yağışların akşam saatlerinde kara dönmesini bekliyorum.
Yağışlara eşlik edecek kuvvetli 40-60 km/h lik kuzeyli rüzgarların Çarşamba akşamından itibaren deniz ulaşımında aksamalara yol açması muhtemel.
Perşembe günü yağışlar Kıyı Ege ve Trakya dışında ülkenin büyük bölümünde etkili olacak. Kar yağışları 26 Ocak Perşembe gün sonuna doğru Doğu Karadeniz kıyılarına kadar ulaşmış olacak. Özellikle Perşembe öğle saatlerinden sonra hava sıcaklığının Çarşamba gününe oranla 4-6 derece daha azalmasıyla kar yağışlarının etkisini artıracağını düşünüyorum.
Söz konusu sistem 6 Ocak sistemine oranla daha az nemli ve siklonik kökeni olmayan (Alçak basınç kaynaklı olmayan) bir sitem olduğundan yağışların DEK (Deniz Etkisi Kar) veya bilinen adıyla Sea-Effect, soğuk havanın Karadeniz üzerinden geçerken neme kavuşması ve bünyesindeki nemi kıyılara kar olarak bırakması, şeklinde olacaktır.
DEK kaynaklı sistemlerde yağışın miktarı çok kesin tahmin edilebilir değildir. Bu yüzden kısa dönemli hava hareketlerinin modellendiği çalışmalara bakılarak ve meteoroloji radarı takip edilerek kar yağışının geliş yönü ve kuvveti tahmin edilebilir.
27 Ocak Cuma sistemin Marmara açısından en kuvvetli olacağı günü gibi görünüyor. Zorunlu olmadıkça özel araçlarla trafiğe çıkılmamasında fayda gördüğüm Cuma günü Marmara genelinde, Karadeniz’de kuvvetli buzlanma ve don olayı da etkisini artıracak gibi görünüyor.
İstanbul’da Cuma günün en yüksek sıcaklığının -2C civarında olmasını bekliyorum. Gecenin en düşük sıcaklığını ise -5C olarak bekliyorum.
Sistemin ömrü Pazar günü tamamlanıyormuş gibi görünse de son tahminlerde yüksek basıncın soğuk havanın yurdumuz semalarında kalmasını sağlayacak şekilde konumlanacağını ve yağışların ve soğuk havanın önümüzdeki haftabaşına kadar sarkabileceğini de göstermektedir.
İlerleyen günlerdeki yazımda havaya dair yeni bilgiler paylaşmak üzere teşekkürlerimi sunarım.