Enerji Günlüğü - 2011 yılında dünyada kayıp kaçak elektrik ortalaması yüzde 8,1 iken Türkiye’de bu oran yüzde 14,11 olarak gerçekleşti.
Dünya Bankası ve Uluslararası Enerji Kurumu verilerine göre, 2011 yılında dünyada kayıp kaçak ortalaması yüzde 8,1 oldu. Türkiye’de 1960′larda yüzde 10′a yakın olan kayıp kaçak oranı 2000 yılında yüzde 19,02 ile rekor seviyelere ulaştı. Bu oran, 2011 yılında yüzde 14,11′e kadar geriledi.
ÜLKELER BAZINDA ORANLAR
Bazı ülkelerde yüzde 2′ye kadar gerileyen kayıp kaçak elektrik oranı, bazı ülkelerde yüzde 50′yi aştı.
ABD’de yüzde 7 olan kayıp kaçak seviyesi, Japonya’da yüzde 4,6, Avrupa’nın lokomotifi Almanya’da yüzde 4,2, Çin’de ise 5,7 olarak gerçekleşti.
Karayip denizindeki ada ülkesi Haiti’de ise kayıp kaçak oranı yüzde 54′le dünya rekoru kırdı.
Irak ise toplam elektriğinin 3′te 1′inden fazlasını kayıp ve kaçakta kaybetti. Dünya’nın en kalabalık ikinci ülkesi Hindistan’da kayıp kaçak elektrik yüzde 21,1 seviyesinde gerçekleşti.
Brezilya yüzde 16,4, İran yüzde 14,5, Arjantin ise yüzde 14,4 oranında elektriğini kayıp kaçağa verirken, son dönemde Rusya ile arasındaki enerji ilişkileriyle Avrupa’yı tedirginliğe sürükleyen Ukrayna’da kayıp kaçak oranı yüzde 10,9 oldu.
Dünyanın enerji arz devi Rusya’da kayıp kaçak oranı yüzde 9,9, petrol zengini Suudi Arabistan’da yüzde 9,4, Kuveyt’te yüzde 12,3, Venezuella’da yüzde 19, Azerbaycan yüzde 19,5, Libya yüzde 13 olarak gerçekleşti.
Kayıp kaçak oranı AB’de ortalama yüzde 6,2′yi bulurken, enerji ihtiyacının büyük kısmını nükleerden elde eden Fransa’da bu oran, yüzde 5,2 oldu.
Dünyada kayıp kaçak oranı en düşük ülkeler yüzde 1,8 ile Slovakya, yüzde 2 ile Katar, yüzde 2,7 ile İsrail, yüzde 2,9 ile İzlanda, yüzde 3,2 ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, yüzde 3,3 ile Güney Kore ve yüzde 3,4 ile Finlandiya olarak gerçekleşti.
ÖZELLEŞTİRME ÇARE OLACAK
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Uğur Yüksel, Türkiye’nin başarılı bir şekilde hayata geçirdiği elektrik dağıtım özelleştirmeleri ile dağıtım faaliyetinin tamamen özel sektör tarafından yürütülür hale geldiğini ifade etti.
Özelleştirmelerin temel hedefleri arasında işletme maliyetlerinin düşürülmesi, verimlilik artışı, hizmet kalitesinin yükselmesi ve kayıp kaçak oranlarının azaltılmasının yer aldığını anlatan Yüksel, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun hedefleri çerçevesinde tüm bölgelerde kayıp kaçak oranlarında çok önemli kazanımlar elde edildiğine dikkati çekti.
Yüksel, “3 bölge çıkarıldığında Türkiye’nin kayıp-kaçak oranları OECD ve AB ülkeleri ortalamalarından farklı değildir. 18 bölgemizin kayıp oranları teknik kayıplar seviyesine inmiştir. Dicle, Vangölü ve Aras bölgelerimizdeki kayıp oranlarının yüksekliğinin ise teknik olmaktan ziyade, ekonomik, sosyal ve hatta siyasi bir çok boyutu vardır. Bu 3 bölgemiz 2013 içinde özelleştirilmiştir ve bu bölgelerdeki kayıp oranlarının bahsedilen farklı boyutlar nedeniyle de orta vadede çözümü hedeflenmelidir.
Dağıtım ve iletim bedellerinin tüm tüketicilere paylaştırılması dünyada da genel kabul görmüş bir yaklaşımdır. Ülkemizde bölgesel tarife uygulanması ile bu maliyetlerin tüketici bazında farklılaştırmasını öngören bir yaklaşım olsa da söz konusu bölgelerin oluşturulması tüm taraflarca kabul edilecek bir metodolojiye dayanmadığından çok da anlamlı değildir. Önemli olan Türkiye ortalamasını aşağıya çekmektir. Bölgeler arasında kayıp oranları yaklaştıkça bu tartışmada geçerliliğini yitirecektir.” dedi.
Yüksel, sürekli olarak bu üç bölgedeki kayıp kaçak oranlarının gündeme getirildiğini anımsatarak, “Ancak unutulmaması gereken Türkiye geneline göre bu bölgelerimizde toplam dağıtılan enerji miktarının yüzde 8 altında olduğudur. Dolayısıyla daha az kayıp, bu bölgeler öncelikli ama sadece bu bölgelerden geçmemektedir. Tüm Türkiye enerjisini daha verimli kullanmalı ve daha tasarruflu tüketmelidir” diye konuştu.
Kayıp kaçak oranı en yüksek ve en düşük ülkeler şöyle:
Ülke Kayıp Kaçak Oranı (yüzde)
Haiti 54,59
Irak 34,76
Nepal 34,32
Dominik Cumhuriyeti 30,13
Kamboçya 28,11
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi 3,24
İzlanda 2,92
İsrail 2,74
Katar 2,03
Slovakya 1,82
Kaynak: CNN Türk