Türkiye, enerji sektörünün serbestleşmesi konusunda epey yol almış durumda. Bu konudaki en çok yol katedilen ve serbestliğin en görünür kılındığı alan elektrik... En görünür, çünkü elektrik hiç kimsenin "şimdilik almayayım, sonra bakarız" diyebileceği bir ürün değil.
Elektriğin dört önemli ayağı var. Bunlar, üretim, iletim, dağıtım ve satış olarak sıralanıyor. Özel sektör, işin üretim kısmında zaten uzun süredir hep vardı. Son yıllarda devlet prensip olarak santral yatırımı yapmaz oldu.
Elektriğin iletimi ise halen devlette ve öyle de kalacak görünüyor. İletimin devlette kalması, elektrikte serbestleşmenin tam sağlanmayacağı anlamına gelmiyor. Bu sadece teknik bir mesele...
Elektriğin dağıtım kısmına gelince... 2013`ün son çeyreğinden bu yana elektrik dağıtımı tümüyle özel sektöre bırakılmış durumda. 21 dağıtım bölgesine ayrılan Türkiye`de devlet artık elektrik dağıtmıyor.
Bu durumda geriye tek ayak kalıyor, ki o da satış... Özel sektör ürettiği elektriği eskiden sadece devlete satıyordu. Sonraları yavaş yavaş ikili anlaşmalarla yüklü tüketim yapan abonelere satar hale gelmişlerdi.
Son yıllarda atılan adımlar sayesinde elektrik artık ticari bir ürün haline geldi. Aslına bakarsanız, elektriğin ticari bir ürün haline gelişi, sektörün liberalizasyonundaki en kritik adım idi. Ve bu adım, özellikle 2007 yılından itibaren belirgin şekilde öne çıktı.
Şu anda yılda belirli bir miktarın üzerinde tüketim gerçekleştiren aboneler elektriğini istediği satıcıdan tedarik edebiliyor.
Yani başlangıçta sadece devlete, kısmen de sınırlı sayıdaki büyük ölçekli tüketiciye elektrik satabilen ya da kendi ihtiyacı olan elektriği üretebilen girişimciler şimdilerde sayıları milyonları bulan bir tüketici grubuna elektrik satabilir hale geldiler.
Enerji sektöründeki liberalizasyon çalışmalarını taçlandıracak bir adım ise henüz atılmayı bekliyor. Bu adım, yasası, yönetmeliği çoktan çıkan, ancak kuruluşu henüz tamamlanmayan Enerji Borsası`ndan başka bir şey değil...
İşte bu adımın da bir an önce atılması şart. Çünkü ülkenin artan/artacak elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yeni yatırımlara ihtiyaç var. Ve bu yatırımlar için elini taşın altına koyacak girişimciler, önlerini görebilmek için referans alabilecekleri bir göstergeye ihtiyaç duyuyor. O da ileride elektrik fiyatlarının ne olacağı meselesidir...