Enerji Günlüğü - SEFiA (Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği) bugün yeni bir raporunu yayınladı. Kömür gazlaştırma teknolojilerinin gerçekçiliğinin iklim hedefleri bağlamında değerlendirildiği Enerji Üretimi ve Sanayide Kömür Gazlaştırmanın Yeri başlıklı raporda, dünyada uzun bir geçmişe sahip olan kömür gazlaştırma teknolojisinin en çok enerji üretimi ve sanayide kimyasal madde üretiminde kullanıldığı belirtilirken, Türkiye’de henüz ticari uygulaması olmayan bu teknolojinin kömürün kendisini yakmaktan çok daha fazla emisyona sebep olduğu ortaya konuyor.
Küresel olarak hükümetlerin 2050 yılına kadar petrol ve gaz üretimlerini 2020 seviyelerine kıyasla dörtte üç oranında azaltması gerektiğini hatırlatan Rapora göre, enerji bağımlılığını azaltmada önemli ve temiz bir girişim olarak sunulan gazlaştırma, aslında enerji verimsiz, su ve karbonu yoğun olarak tüketen ve gaz-petrol fiyatlarındaki değişimler nedeniyle ekonomik olarak sürdürülebilir olmaktan uzak bir yöntem.
"TÜRKİYE’NİN KÖMÜR KAPASİTESİNİ ARTTIRMAYA ÇALIŞMASI İKLİM HEDEFLERİ İLE ÇELİŞİYOR"
SEFiA Analisti Taylan Kurt, özellikle Türkiye’deki temiz kömür teknolojilerine yönelik Ar-Ge çalışmalarına dikkat çekerek, “Türkiye, alım garantileriyle ve yerli kullanımını teşvik ederek kömür kurulu gücünü artırmayı öngörüyor. Böylece enerji açığının kapatılması ve enerji güvenliğinin sağlanması hedefleniyor. Linyit başta olmak üzere işlenebilir rezervlerin işletilebilir hâle gelmesi bekleniyor. Temiz kömür teknolojilerinin kullanımı da bu bağlamda, kömürden daha verimli ve ucuz biçimde faydalanılması argümanıyla açıklanıyor. Fakat net sıfır hedefi bulunan Türkiye’nin, kömürden çıkış tartışmalarının dışında pozisyon alarak kömür kapasitesini artırmaya çalışması, 2053 net sıfır hedefi ile çelişki oluşturuyor.”
HİDROJEN ÜRETİMİNDE KÖMÜR GAZLAŞTIRMA %70 DAHA FAZLA EMİSYON YOĞUN
Yoğun olarak sanayide kullanılan hidrojenin %98'i, küresel olarak fosil yakıtlardan üretilirken; %76'sı doğalgazdan, %22'si kömür gazlaştırma ve %2'si elektroliz yoluyla elde ediliyor. 2022 yılında yapılan bir araştırma, linyit gazlaştırarak hidrojen üretmenin, eşdeğer miktarda enerji üretmek için linyiti doğrudan yakmaktan %70 daha fazla emisyon yoğunluğuna sahip olduğunu ortaya koyuyor. Hidrojen üretiminin yenilenebilir enerji kaynakları ile sağlanması durumunda ise, emisyonların yılda 1,8 milyon ton azalacağı hesaplanıyor. Bu miktar 350 bin benzinli aracın sebep olduğu emisyona eşdeğer.
ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KÖMÜR GAZLAŞTIRMA YERALTI SULARINI TEHDİT EDİYOR
Yeraltı kömür gazlaştırma geleneksel elektrik üretiminden daha temiz bir üretim sunsa da yenilenebilir çözümlerin oldukça gerisinde kalıyor. Bu uygulamalar çevredeki yeraltı suyunun ciddi şekilde kirlenmesine ve yüzey çökmesine yol açıyor. Öne çıkan en büyük tehlikelerden biri, sıvı veya gaz formundaki kirletici maddelerin gazlaştırma boşluğundan, çevredeki yeraltı suyuna karışması. Ayrıca, sistemin geleceğinin karbon yakalama teknolojileri ile birlikte değerlendirilmesi, bu teknolojinin uzun vadeli geleceğini tartışmaya açık hâle getiriyor.
KÖMÜR PROJELERİ FİNANS BULMAKTA ZORLANIYOR
Yakın dönemdeki kömür gazlaştırma projeleri Amerika Birleşik Devletleri, Endonezya ve Güney Afrika’da yükselen proje maliyetleri nedeniyle rafa kaldırılıyor. Hükümetlerin sağladığı sübvansiyonlara karşılık yapılan maliyet analizleri sonucunda zarar edileceği anlaşılan tesislerin faaliyetlerine son veriliyor. Kömür projeleri finansman bulmakta zorlanırken firmalar finans alanında da değer kaybediyor.
KÖMÜR GAZLAŞTIRMA NEDİR
Katı yakıtların organik kısımlarının gaz ve buhar yardımıyla gaz ürünlerine dönüştürülmesine gazlaştırma, elde edilen ürüne de sentez gazı deniyor. Sentez gazı ağırlıklı olarak CO (karbonmonoksit) ve H2’den (hidrojen) oluşuyor. Gazlaştırıcı olarak su buharı, hava, H2, CO2 (karbondioksit), O2 (oksijen) ya da bunların karışımı kullanılıyor. Sentetik doğalgaz, elektrik ve kimyasal maddelerin üretiminde kullanılan kömür gazlaştırma prosesi, kömürün doğrudan yakılması yerine termokimyasal bir yöntem ile kimyasal bileşenlerine ayrılması işlemi olarak tanımlanıyor.
Kömür gazlaştırma teknolojileri etkin olarak enerji üretimi ve kimyasal madde üretiminde kullanılıyor. Elde edilen sentez gazından Entegre Gazlaştırma Kombine Çevrim (IGCC) enerji üretim santrallerinde elektrik üretiminde yararlanılıyor. Katalitik dönüşüm ile de hidrojen, metanol, amonyak, metan, etanol, propanol, dimetileter, etilen, propilen, asetik asit, aseton, metil etil keton, sentetik benzin, sentetik dizel gibi sıvı hidrokarbonlar ve organik kimyasal maddeleri, alifatik hidrokarbonlar ve daha birçok farklı türde kimyasal madde üretiliyor.