Enerji Günlüğü - Nükleer politikalar uzmanı Mycle Schneider, nükleer enerjide üretimin maliyeti düşürmediğine dikkat çekerek, batarya ile desteklenen yenilenebilir enerji santrallerinin nükleer ve fosil santrallerden ekonomik olarak daha avantajlı olduğunu söyledi.
Dünya nükleer endüstrisinin durumunu ve eğilimlerini değerlendiren Dünya Nükleer Endüstri 2024 Yılı Durum Raporu`nun Türkiye Sunumu, Elektrik Mühendisleri Odası`nın (EMO) 12 Şubat 2025 Çarşamba günü Ankara`da düzenlediği etkinlikte tanıtıldı. Nükleer endüstrinin dünyadaki güncel durumu hakkında kapsamlı bilgilerin paylaşıldığı sunum, enerji ve nükleer politikalar uzmanı Mycle Schneider tarafından yapıldı.
YENİLENEBİLİR ENERJİ DAHA AVANTAJLI
Yenilenebilir enerji seçenekleri ve nükleer enerji karşılaştırmalarına ilişkin bir projeksiyon sunan Schneider, yenilenebilir enerji kaynaklarının 2020-2023 aralığında atak yapmış olduğunu belirtti. Son 15 yılda nükleer enerji maliyetleri yüzde 49 oranında artarken, güneş enerjisinin yüzde 83 oranında düştüğünü söyleyen Mycle Schneider, Çin`de 2023 yılında güneş enerjisinin elektrik üretiminde nükleer enerjiyi geçtiğine dikkat çekti.
Uluslararası Enerji Ajansı seviyelendirilmiş enerji maliyetlerini inceleyen bir araştırmanın sonuçlarından da bahseden Schneider, "Batarya ile desteklenen yenilenebilir enerji santrallerinin nükleer ve fosil santrallerden ekonomik olarak daha avantajlı olduğunu gösteriyor" dedi.
BİR ÇOK DEĞİŞKEN YÜZÜNDEN TAHMİNLER TUTMUYOR
Nükleer santrallerin yapım aşamasının birçok değişken yüzünden tahminleri tutturamadığını anlatan Schneider, bunu Türkiye üzerinden örneklendirdi. Schneider, "Türkiye‘ye bakalım, ilk santral lisansı 1976`da alınmış Akkuyu için ama tahminler tutmuyor, santralin cumhuriyetin 100. yaşına yetişeceği duyurulmuştu ama mümkün olmadı, 101 dediler o da olmadı. Tahminleri etkileyen birçok etken var, mesela bu örnekte bunun en büyük sebebi çalışma koşulları, toplu zehirlenme vakaları ve kalite standardı sorunları olarak kamuoyuna yansıdı" dedi.
NÜKLEERDE ÜRETİM MALİYETİ DÜŞÜRMÜYOR
Konuşmasına nükleer santralların kurulu gücü ve küresel elektrik üretimindeki payını gösteren verilerle başlayan Mycle Schneider, küresel elektrik üretiminde nükleer santralların payının yüzde 9 seviyesine düştüğünü, bu rakamın 1996 yılında yüzde 17 olduğunu söyledi.
Nükleer santral inşaatlarının yapım sürelerinin planlanandan çok daha uzun sürdüğüne dikkat çeken Schneider, bu konuda en iyi örnek gösterilebilecek Çin`de bile negatif öğrenme eğrisinin devreye girdiğini ve son yıllarda yapılan reaktörlerin planlanandan daha uzun sürdüğüne dikkat çekerek şunları söyledi: "Nükleer teknolojisi negatif öğrenme eğrisine sahip bir teknoloji. Teknolojide normalde üretim arttıkça maliyet düşer ama nükleerde tam tersi, üretim maliyeti düşürmüyor. Çin bu işlerde daha iyiydi ama orada bile negatif öğrenme eğrisi mevcut ve yapım süreleri uzuyor.”
AVRUPA NÜKLEERDE DE RUSYA’YA BAĞIMLI
Nükleer santral yapımında üç ülkenin tasarımlarının öne çıktığını belirten Schneider bunların Rusya, Fransa ve Çin tasarımları olduğuna belirterek, Çin`in ağırlıklı olarak evinde Rusya`nın ise başka ülkelerde nükleer reaktör yaptığını bu iki ülke şirketleri dışında çok az sayıda inşaat olduğuna dikkat çekti. Arjantin`deki küçük reaktör projesinin de durmasıyla Amerika`da yapımı süren bir tek nükleer reaktör inşaatı kalmadığını vurguladı. Bu noktada enerjinin bağımlılığı süreçlerine de bakmak gerekir diyen Schneider, "Dışa bağımlılıkta uranyum ithalatı, dönüştürme veya zenginleştirme başlıkları karşımıza çıkıyor. 2024 yılında nükleer yakıt elemanlarının Rusya`dan AB pazarına ithalatı 2023`e kıyasla iki katına çıkmış. Avrupa hala Sovyet tasarımları kullanmaya devam ettiği sürece Rusya teknolojisine ait yakıtları tüketmeye mecbur. Alternatif arayışlar var ancak henüz yeterli değil" dedi.
SMR’LER BİR MUCİZE Mİ?
SMR konusunda da "Small Mirracle Reactors-Küçük Mucize Reaktörler" olarak parlatılmaya çalışılan "Small Modular Reactors-Küçük Modüler Reaktörler"in aslında benzer teknoloji ürünleri olduğunu belirterek ekledi: "Küçük modüler reaktörler bir çare gibi sunuldu ama sadece iki tane yapılabildi, Sadece Çin`de ve Rusya`da, yani dünya üstünde sadece iki ülkede. Bunların da ne ürettiklerini bilmiyoruz Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı`na verdikleri bilgiler anlamlı değil. Kapasite faktörleri (üretimleri) çok düşük. Bill Gates de başında kasket, elinde kürekle bir poz verdi, sanırsınız nükleer santralin yapımına başlandı. Bu akıllarında olduğu anlamına geliyor ancak başlandığı anlamına gelmiyor."