MEHMET KARA
Elektrik üretim maliyetleri artarken EPDK’nın belirlediği tüketim tarifelerinin yerinde sayması ister istemez sorunlara yol açıyor. Geçen hafta bu konuyu, Meclis ve Bakanlık koridorlarında “ucuz elektrik” peşinde koşan sanayiciler üzerinden ele almıştık. Son söz olarak, sanayicilerin enerji sektörünün dinamiklerini bilen, elektrik piyasasına hakim uzmanlar çalıştırması gerektiğini söylemiştik.
Peki ne yapar bu uzmanlar? Büyük ölçekli elektrik tüketimi yapan sanayicilere ne kazandırabilir?
Bu sorulara cevap vermeden önce sanayicilerin bu konudaki esas sorununun aslında tam ne olduğuna değinmeye çalışalım. Geçmişte elektrik (ve tabii doğalgaz) fiyatı sadece tarifelerle belirlendiği için sabit birer maliyet kalemi iken bugün satıcı ve alıcı arasında pazarlığa konu edilebiliyor.
O halde büyük ölçekli tüketicilerin, örneğimizdeki sanayicilerin enerjiyi sabit bir maliyet kalemi yerine, yönetilebilir bir kalem olarak görmeye alışmaları gerekiyor. Yani meseleye ucuz enerji değil, uygun maliyetli girdi penceresinden bakmalılar.
İşte böyle bakmadıkları için şu anda yaygın eğilim, siyasilerin, ilgili bakanlıkların kapısını aşındırmaktan ibaret. Oysa dün düşük maliyetli doğalgaz ya da elektrik almanızı sağlayan devlet, bir bakmışsınız bugün verdiklerini fazlasıyla geri almış. Bu durumda basiretli bir tüccar olmanın gereği, devletten enerji fiyatı garantisi alınamayacağını öngörmektir.
Öyleyse yapılması gereken açık. Nasıl ki şirketler parasal işlerini yönetmek için müşavirlerle, finans danışmanlarıyla çalışıyorsa, çok komplike bir sektör olan enerjiden anlayan danışmanlarla da çalışmalı. Böylece devletten girdi (enerji) fiyatı garantisi beklemeden, piyasa şartlarında kendi göbeğini kendisinin kesmesi mümkün hale gelir.
İstihdam etmenizi önerdiğimiz uzmanlar nasıl yapacak bu işi? Birkaç ipucu verelim, konuyu bağlayalım.
Örneğin, bir dökümhaneniz var ve yoğun elektrik tüketiyorsunuz. Nasıl ki personel ve genel işletme giderlerinizi öngörebiliyorsanız, hammadde ve enerji giderlerinizi de öngörülebilir hale getirmelisiniz. Yanisi şu, tedarikçilerle masaya oturacaksınız ve gelecek bir yıl içinde kullanacağınız elektrik (ve/veya doğalgaz) fiyatını sabitlemeye çalışacaksınız. Böyle yapınca ileride fiyatlar artarsa böyle olur, düşerse şöyle olur gibi bir derde düşmeyeceksiniz. Birim başına üretim maliyetiniz belli oldu mu şimdi? Evet, üç aşağı beş yukarı. O halde kafanız rahat, tüm gücünüzü ürününüz için yeni pazarlar ve müşteriler bulmaya harcayabilirsiniz. Öyle ya, nasıl ki dövizle borcunuz varsa finans müdürünüz bu riskinizi devretmenizi sağlıyor, enerji müdürünüz de elektrik ya da doğalgaz fiyatlarında yaşanabilecek aleyhinize değişiklikleri sırtınızdan atmanızı sağlayacaktır.
Bir kere daha söyleyelim ve kapatalım. Ucuz elektrik bir siyasinin, bir hükümet yetkilisinin, bir bürokratın iki dudağı arasında olsa da kalıcı değildir ve sizi uzun vadede bir yere götürmez. O halde ucuz değil, yönetilebilir bir enerji maliyeti kalemine ihtiyacınız var. Onu yönetecek de bellidir: Enerji danışmanınız!
Mehmet KARA - İSTANBUL