Son günlerde petroldeki fiyat değişmeleri dikkat çekici boyutlara geldi. Yaz başında 115 dolar olan Brent petrolün varil fiyatı 84 dolar seviyesine geriledi. Bu gerileme petrol işinde bulunan oyuncuların oyun alanını önemli ölçüde daraltıyor. Bununla birlikte sektörü zorlayan farklı eğilimler de var. Gelin öne çıkan temel trendlere birlikte bakalım.
1) Petrol fiyatlarındaki düşüş kısmen global ekonomideki tempo kaybıyla ilgili. Çin`de ve Avrupa`da büyüme var ama yavaş. Dünyanın geri kalanında büyüme yönündeki sorunların da çözüldüğü söylenemez. Böyle olunca petrol talebi düşüyor. Uluslararası Enerji Ajansı, Amerikan Enerji Enformasyon İdaresi ve OPEC talep ile ilgili beklentilerini aşağıya çektiler bile.
2) ABD`nin kaya petrolünde aldığı mesafe de petroldeki fiyatları ve dolayısıyla sektör oyuncularını zorluyor. Rakamlar gerçekten çarpıcı. ABD, 2008 yılından beri bu alandaki günlük üretimini 4 milyon varile yükseltti. Bu seviye ABD`nin OPEC ülkelerinden yaptığı petrol ithalatının neredeyse yarısının kesilmesine yol açıyor.
3) Ekonomik milliyetçilik de enerjideki senaryoları zorlayan seviyelerde kendisinden söz ettiriyor. Bu durum verimliliğe yönelik baskılar yaratıyor. Douglas-Westwood danışmanlık şirketinin yaptığı hesaplamalara göre petrol üretim sermaye harcamalarının verimliliği yılda neredeyse yüzde 5 oranında azalmaya devam ediyor.
4) Petrol fiyatları düşerken petrol bulmanın maliyeti ise artıyor. Toplamda maliyetlerin gelirleri yılda yüzde 2-3 seviyesinde geride bıraktığı görülüyor. Başabaş noktası için varil başına 120 dolarlık seviye öngörülüyor.
5) Petrol şirketlerinin büyük yatırımlara girişmesini de bu kapsamda değerlendirmek lazım. Birçok petrol şirketi fiyatların sürekli yükseleceği yönünde bir gelecek senaryosuyla tabiri caizse paraları su gibi yatırıma akıttı. Ernst&Young şirketinin analizlerine göre, dünya genelinde 163 mega proje bulunuyor. Bu projelerin toplam büyüklükleri milyar dolar değil trilyon dolar seviyesinde: 1,1 trilyon dolar. Proje başına ise 1 milyar dolardan fazla... Bu senaryo da şirketleri ve dolayısıyla rakamları da etkileme potansiyeli taşıyor.