Enerji Günlüğü - Solar3GW Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Bahadır Turhan, güneş panelinde ithalat tedbirleri yerine YEKDEM Cetvel 2 Mekanizmasını önerdi ve teşviklerin daha etkin kullanılması gerektiğini söyledi.
Solar3GW Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Bahadır Turhan, GES yatırımlarının hızlanması için güneş paneli ithalatında korumacı önlemler almak yerine, yatırımların YEKDEM Cetvel 2 modeliyle desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Güneş paneli üretimi yapan ancak çoğu montaj bantları olarak çalışan 90 kadar tesis oluştuğunu kaydeden Yusuf Bahadır Turhan, bu kadar çok tesis kurulmasındansa; uzmanlaşmış ve hücre üretimi yapabilen daha az sayıda tesis olması gerektiğini öne sürdü.
Tebliğle güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemlerinin yanı sıra üretim süreci ingot dilimleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilmiş güneş hücreleri kullanılmadan yapılan güneş panelleri, ‘teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyen harcamalar’ kapsamına alınmıştı.
İthal hücreyle üretilmiş yerli güneş panellerinin teşvik kapsamından çıkarılmasına dikkat çeken Turhan, “Güneş santrali kurulumlarının hızlanması için ithalatta korumacı tedbirler yerine YEKDEM Cetvel-2 mekanizması kullanılmalı. Diğer yandan yerli panel üretimi için öncelikli olarak hücre üretimine odaklanılması gerekiyor” dedi ve yerli üretimin farklı yöntemlerle teşvik edilmesi gerektiğini söyledi.
“ÇİN’DE BİLE BU KADAR ÇOK MONTAJ BANDI YOK”
Turhan sözlerini şöyle sürdürdü, “İthalatı gözetim ve anti-dampingle kısıtlamayı en başından beri doğru bulmuyoruz; diğer yandan ülkemizdeki panel üreticilerinin büyük bir kısmı sadece montaj yapıyor. Dolayısıyla teşvik, ArGe çalışmaları yerine daha çok bu tür yatırımlara verilmiş oldu. Dört, beş olan panel üreticisi sayısı 90’ı buldu. Çin’de dahi bu kadar panel üretim hattı kurulmamıştı. Genellikle çoğu malzemenin ithal edilerek montajının yapıldığı bir montaj sanayisi ortaya çıktı. Devletin teşviki verirken amacı, buradan bir artı değer yaratılması ve hücre yatırımı yapılmasıydı ama istenilen sonuca ulaşılamadı”.
“BİRBİRİNİN AYNI 90 MONTAJ FABRİKAMIZ VAR”
Sektörün büyümesi için önce hücre üretimine odaklanılması gerektiğini kaydeden Turhan, “Güneş enerjisi sektörüne teşvik vermek yerine piyasanın serbest piyasa koşullarına göre işlemesine izin vermek yeterli olur. Teşvik verilecekse de bunu katma değer yaratacak değer zinciri aşamalarına tahsis etmek ve bu aşamalarda her yıl ne kadar ilerleme kaydedildiğini gözetmek, denetlemek sektör açısında çok daha faydalı bir durum teşkil edecektir. Mesela tamamı ithal malzemelerle sadece montajı yurtiçinde yapılarak üretilen paneller de senelerce desteklendi, bunlar için yatırımcı daha yüksek bedeller ödedi. Ödenen bu bedellerin özellikle hücre üretim tesisleri yatırımlarına dönmesinin kontrol edilmesi gerekiyordu. Ancak bu kontrol mekanizması olmayan, birbirinin aynı, ithal malzeme ile montaj yapan 90 adet panel fabrikamız oldu” dedi.
YEKDEM CETVEL 2 ÖNERİSİ
YEKDEM Cetvel 2 Mekanizmasının etkili bir çözüm olabileceğini anlatan Yusuf Bahadır Turhan, “İlk yatırım maliyetlerinin hafifletilmesini, desteklerin maliyetinin ise elektriği kullanan tüketicilere eşit şekilde paylaştırılmasını öneriyoruz. Rüzgar ve hidroelektrik santralları bu yolla önemli bir büyüme alanı kazandı. Bu sistemde siz yerli ürün kullandığınızda satış fiyatınızın üzerine bir ek destek alıyorsunuz, ve bu destek de Hazine’den gelmiyor, bütün elektrik tüketicilerine, elektriği tükettikleri oranda bölünüyor. Dolayısıyla YEKDEM Cetvel 2 bu sektörün gelişmesi için çok işlevsel bir araç olarak kullanılabilir. Aksi halde yatırımcılar aldıkları panellere yüzde 60 daha fazla para vermek zorunda kalıyor ve GES kurulumları yavaşlıyor” diye konuştu.
“YENİ DÜZENLEMEYE UYGUN ÜRETEBİLEN TEK BİR ŞİRKET VAR”
Mevcut tesislerdeki istihdam ve know-how’ın değerlendirilmediğini de belirten Turhan, kaynakların hücre yatırımları yerine fazla tesis kurulmasına gittiğini ve heba olduğunu söyledi. Turhan sözlerini şu ifadelerle tamamladı, “Şu anda yeni tebligata uygun üretim yapan tek bir panel firması var. Yeni düzenlemeye uygun fabrikaların kurulması, faaliyet geçmesi iki yılı alır. Bu arada know-how ve istihdam başka sektörlere kayar. Dolayısıyla yenilenebilir enerjiye geçişte ister istemez yavaşlama olacaktır. Şu unutulmamalıdır ki bir sefer ithal edilerek elektrik üretmek üzere tesis edilen güneş panelleri, 30 yıl ucuz ve yerli elektrik üretecek. Oysa yerli panel üretimi için engellenen ve daha maliyetli hale getirilen GES'ler yerine alternatif elektrik üretim tesisleri ithal doğalgaz ve kömür ile elektrik üreten tesislerdir. Bu anlamda güneş paneli ithalatı diğer tüketim malları ithalatından daha farklı bir yapıda olduğu göz önüne alınarak değerlendirilmelidir” dedi.
2020 yılında kurulan Solar3GW, bir düşünce kuruluşu olarak iklim değişikliği ve güneş enerjisi alanında farkındalığı artıracak teknik ve mevzuat altyapısına ilişkin çalışmalar yürütüyor.