Enerji Günlüğü - SolarTürk Yönetim Kurulu Başkanı ve GÜNDER Yönetim Kurulu Üyesi Osman Özberk, Türkiye'deki GES yatırımcılarının kalite ve uzun dönemli garantiler konusunda dikkatli olmaları gerektiğini söyledi.
Geçtiğimiz aylarda TÜV Rheinland’ın çoğunluğu Almanya'da olmak üzere 100 güneş enerjisi santralini kapsayan bir araştırmasında her üçüncü santralden birinde hatalar bulunduğu ortaya çıkmıştı. Bu konu Enerji Günlüğü'nde "Her üç GES'ten biri hatalı" başlığıyla yer almıştı. ( http://enerjigunlugu.net/tuv-her-uc-gesten-biri-hatali_14165.html )
Bu sonuçların, henüz yolun başında bulunan Türkiye solar sektörü açısından önemli dersler içerdiğini daha önce yazmıştık. Türkiye güneş enerjisi sektörünün önde gelen isimlerine bu konuda bazı sorular yöneltmek istedik. İlk konuğumuz, Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü GÜNDER'in Yönetim Kurulu Üyesi ve Solarturk Yönetim Kurulu Başkanı Osman Özberk.
TÜV Rheinland'ın, GES'lerin kalite sorunlarıyla ilgili raporunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
TÜV Rheinland’ın gerçekleştirdiği araştırma ve denetimler sonucunda açıklamış olduğu rapor, önümüzdeki dönemde ülkemizde yapılacak güneş enerjisi santrali projeleri için bir yol haritasına ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Ülkemizde yeni yeni gelişen solar sektöründe tarafların daha dikkatli ve özenli davranması şart. Ülke ekonomisine ve şirketlere zarar verebilecek yanlışlıkları toplumun dikkatine sunmak gerekiyor.
TÜV Rheinland raporunun içeriğine ilişkin neler söylersiniz?
Araştırma kapsamındaki santrallerin yüzde 60’ının Almanya’da, yüzde 30’unun diğer Avrupa ülkelerinde, kalan yüzde 10’luk kısmının da dünyadaki diğer ülkelerde bulunduğunu görüyoruz. Sonuç itibarıyla, denetim yapılan santrallerin yüzde 30’unda sistem hataları ve performans kayıpları tespit edilmiştir. GES'lerdeki sistem hataları ile performans kayıplarının nedenleri arasında kalitesiz ürün kullanımı, planlama ve proje hataları ile niteliksiz personel çalıştırma gibi faktörlerin öne çıktığını görüyoruz.
Türkiye'deki GES'lerde benzeri sorunları yaşamamak ya da en aza indirmek için neler yapılabilir?
Ülkemiz 2-3 yıl öncesi gibi değil. Artık güneş enerjisi ülkemiz enerji politikasında önemli bir kalem. Önümüzdeki 10 yıl içinde güneş enerjisinde 20 bin MW kapasiteye ulaşmamız işten değil. Güney Avrupa Ülkeleri gibi hatalar yapmazsak önümüz çok açık. Bu nedenle sektörde sertifikasyon süreçlerine, kalite kontrolüne ve en önemlisi AR-GE çalışmalarına acil ihtiyaç var. Başta Bilim Sanayi ve Ticaret Bakanlığımız olmak üzere TSE, TUBİTAK, gibi kuruluşların yanında sektörün sivil toplum kuruluşlarına da görev düşüyor. Biz GÜNDER olarak kalite ve kontrol sistemi kurulması yönündeki araştırma ve çalışmalarımıza devam ediyoruz.
GES'lerde kalite kontrolü neden önemli?
Ne kadar kaliteli malzemeler kullanılırsa kullanılsın, hatalı mühendislik ve dizayn yüzünden GES'lerde ciddi performans kayıpları yaşanabiliyor. Türkiye'de solar sektöründe kalite ve sertifikasyon ihtiyacına cevap veren kurum ise TSE. Kısa süre içinde TSE'den sektörümüzün önünü açacak kalite ve sertifikasyon süreçlerini başlatmasını bekliyoruz. Kalite kontrol sürecinin yatırımcılarımıza büyük katkıları olacaktır. Sistem dizaynı ve mühendisliğinin önemini dikkat çekmek gerekiyor.
GES yatırımlarında en büyük riskler hangi kısımlarda ya da aşamalarda oluşuyor?
Bir GES yatırımında üç aşağı beş yukarı, PV modül % 45-55, inverter yüzde 9-13, alçak gerilim-orta gerilim bağlantısı yüzde 15-25, taşıyıcılar yüzde 15-25, mühendislik yüzde 8-12 paya sahiptir. Dolayısıyla her bir kısmın risk katsayısı da bu paylarına bağlıdır. Bu çerçevede, GES yatırımcılarının dikkat etmesi gereken en önemli husus, sistemi kuracak EPC firmasının ticari ve teknik kapasitesidir.
Bunu biraz açar mısınız?
EPC firmaları, kurulacak GES'lerde ileride ortaya çıkabilecek sorunların çözümü konusunda muhatap olabilecek niteliklere sahip olmalı. Ülkemizde, hayatın her alanına dönük çok özlü sözler vardır. "Her dükkan kirasına göre" ve "Ucuz etin yahnisi Yenmez" sözleri de bunlar arasında yer alır. Yatırımcıların 25-30 yıl çalışacak bir güneş enerjisi santralında ileride sıkıntı çekmemeleri için kaliteden ödün vermemeleri ve güçlü firmalarla çalışmaları önemli. Taahhüt edilmiş garantiler kapsamında değişimi gereken parçaların üreticilerini ileride, örneğin 15 yıl sonra da yanımızda görebilecek miyiz mesela?Yatırımcılar bu ve benzeri soruların cevabını verebiliyorsa, daha sağlıklı bir yolda demektir.
Hasan YİĞİT
...