Enerji Günlüğü - Nükleer tesis kurulumu ve faaliyetiyle ilgili izin, yetki ve denetim süreçleri yeni yönetmelikle düzenlendi. Bağımsız gözetim şirketleri sektörde faaliyet gösterebilecek.
Nükleer Tesislere İlişkin Yetkilendirmeler Yönetmeliği, Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Daha önce yürürlükten kaldırılan Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzüğe yapılan bütün atıflar, Nükleer Tesislere İlişkin Yetkilendirmeler Yönetmeliğine yapılmış sayılacak. NDK eşzamanlı olarak Nükleer Güvenlik Danışma Komitesinin Kuruluş ve Çalışma Yöntemleri Yönetmeliğini de yürürlükten kaldırdı.
Yeni yönetmelik sadece nükleer tesisleri kapsıyor ve nükleer tesislere ilişkin faaliyetlerin radyasyondan korunma, güvenlik ve emniyet ilkeleri çerçevesinde yürütüldüğünün tespit ve teyit edilmesi için faaliyetlerin yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeyi amaçlıyor.
NDK’nın, bulundurduğu nükleer maddenin güvenlik açısından önemli bir ekipman kullanılmasını gerektirmediği kanaatine vardığı üniversite veya araştırma merkezi laboratuvarları gibi yerler, Yönetmelik kapsamında değerlendirilmeyecek.
BAĞIMSIZ GÖZETİM ŞİRKETLERİ
Yönetmelik uyarınca nükleer sektöründe bağımsız gözetim şirketleri (BGŞ) faaliyet gösterebilecek. BGŞ’ler nükleer tesislere ilişkin faaliyetlerin ve faaliyetler kapsamındaki işlerin tesis sahibi kuruluştan bağımsız üçüncü taraf gözetimine yönelik olarak NDK’dan yetki belgesi alacaklar.
NDK’DAN YETKİ ALMADAN FAALİYET BAŞLATILAMAYACAK
Yönetmeliğe göre aşağıdaki faaliyetleri gerçekleştirecek olan nükleer tesislerin, NDK tarafından her bir işlem için ayrı ayrı yetkilendirilmesi zorunlu olacak.
- Sahanın hazırlanması
- Ekipmanın imal edilmesi
- Tesisin inşa edilmesi
- Tesisin işletmeye alınması
- Tesisin işletilmesi
- Tesiste yeniden işletmeye geçilmesi
- Tesiste güvenlik ve emniyeti ilgilendiren değişiklik yapılması
- Tesisin işletmeden çıkarılması.
NDK’nın yetkilendirmesi olmadan bu işlemlerle ilgili hiçbir faaliyete başlanamayacak.
NDK’nın saha hazırlama, inşaat ve işletmeye alma izinleri işletme lisansı verilene kadar geçerli olacak. İşletme lisansı işletmeden çıkarma izni verilene kadar; işletmeden çıkarma izni ise tesis veya saha için düzenleyici kontrolden çıkarma kararı verilene kadar geçerli sayılacak.
Nükleer tesisi kurulacağı saha da NDK’nın vereceği saha onayına tabi olacak. Başka bir deyişle NDK’nın onaylamadığı sahada nükleer tesis kurulamayacak.
EL DEĞİŞTİREN TESİSLER KAPSAMLI GEREKÇELİ RAPOR SUNACAK
NDK nükleer madenler, nükleer hammadde işleme tesisleri, nükleer yakıt üretimi tesisleri ve nükleer yakıtları yeniden işleme tesisleriyle ilgili de yetkilendirme ve izin süreçleri işletecek.
Yetki sahibi bir tüzel kişiliğin el değiştirmesi durumunda tesisi devredecek tüzel kişinin devir talebiyle birlikte gerekçelerini de içeren kapsamlı bir raporu NDK’ya sunması gerekecek. Devralacak tüzel kişi de niyet bildirimi mahiyetinde ihtiyaç duyulan bilgilerle birlikte bir program hazırlayarak NDK’ya sunacak.