Enerji Günlüğü - TMMOB Makina Mühendisleri Odası son yapılan enerji zamlarına tepki göstererek, bu iktidar döneminde doğalgaz fiyatlarının yüzde 355 oranında arttığını söyledi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu bir basın açıklaması yayınlayarak son yapılan elektrik ve doğalgaz zamlarını değerlendirdi.
Açıklamada, bu iktidar döneminde elektrik ve doğalgaza rekor düzeylerde zam yapıldığı belirtilerek, Doğalgaz, elektrik ve bu enerji girdisini kullanan sektör ürünlerine yeni zamların kapıda olduğu ifade edildi.
Açıklamada, temel bir hak olan enerjiden yararlanma olanağının yoksul ve düşük gelirli halk kesimleri için ortadan kalkmakta olduğu vurgulanarak, “Enerji fiyatlarının artmadığı” gibi gerçek dışı ifadeleri sıkça kullanan bu iktidar döneminde doğalgaz fiyatları yüzde 355 oranında artmıştır. Zam oranı 2011 Eylül fiyatlarına göre yüzde 67,7, 2012 Mart ayına göre yüzde 45,8, son zamdan önceki 2012 Eylül ayına göre ise yüzde 21,5 düzeyindedir.” denildi.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Konutlarda doğalgaz metreküp fiyatı Ankara ve İstanbul’da 1.18-1.20 TL düzeyine yükselecektir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının yapılan bu zammın üç ay süreyle geçerli olacağını söylemesi, Ocak ayında yapılacak yeni zamların habercisidir.
Elektrik fiyatlarına son yapılan yüzde 9 oranındaki zamla 2008 başından bu yana değişik elektrik tüketici grupları için fiyatlar yüzde 79–109 aralığında artmış, konutlarda artış yüzde 109 oranında olmuştur. Elektrik üretiminin yarısına yakınının doğalgaza dayalı olması nedeniyle, 1 Ekim’de yapılan doğalgaz zammı, önümüzdeki aylarda elektrik fiyatlarına da yansıyacaktır. Diğer yandan elektrik tarifelerinin değişik kalemlerinde özelleşen dağıtım şirketleri lehine yapılan değişiklikler de yeni zamların gerekçesi olacaktır.
Elektrik ve doğalgaza yapılan zamlar, bu enerji girdilerini kullanan tüm sektörlerde yeni fiyat artışlarına da neden olacak ve şimdiden yüzde 10'a varan enflasyonu daha da artıracaktır.
Elektrik üretimi doğalgaz ve ithal kömüre bağımlı olduğu sürece fiyatlar artacak.
239.3 milyar kilovat saate (kWh) ulaşan 2013 elektrik üretimi içinde kaynaklar yönünden 104.8 milyar kWh ve yüzde 43.87’lik payla doğalgaz ilk sırada yer almaktadır. Kurulu güç açısından ise 2014 Temmuz sonu itibariyle doğalgaz santralleri 25 538.30 (MW) kapasite ile birinci sırada gelmektedir.
Doğalgaz Santralleri
Yatırımın Durumu Kurulu Güç (MW)
Faal Durumda
Doğal Gaz+LNG
Çok Yakıtlı Sıvı+Doğal Gaz
Toplam Doğal Gaz 21 172.50
4 365.80
25 538.30
Yatırım Aşamasında 15 551.58
Lisans Alma Aşamasında 31 067.12
Toplam 72 157.00
Doğalgazda lisans alıp, yatırımlarını süren santralların kurulu gücü 15 551,58 MW’tır. Başvuru, inceleme-değerlendirme ve uygun bulma aşamasındaki santralların kurulu gücü ise 31 067,12 MW’tır. Lisans iptali için başvuran toplam 9692,06 MW güçteki projeler düşüldüğünde bile, proje stoku 36 926,64 MW’a ulaşabilecektir. Bu kapasiteye mevcut doğalgaz santrallarının 25 538.30 MW gücü eklendiğinde, doğalgaza dayalı elektrik üretim santrallarının kurulu kapasitesi 72 157 MW’a ulaşabilecektir. Bu rakam, Temmuz sonu itibariyle 67 431 MW olan toplam kurulu güçten daha fazladır.
Sektörü değerlendiren uzmanlar, bu proje stokunun abartılı olduğunu, ancak üçte birinin gerçekleşebileceğini, projelerin büyük çoğunluğunun finansman bulamama vb. nedenle iptal olacağını ifade etmektedir.
Doğalgaz santral projelerinin yalnızca üçte birinin gerçekleşmesi ve gaz santrallarının kurulu gücünün 37.000 MW’a ulaşması halinde, gaz yakıtlı santralların gereksineceği yıllık gaz ihtiyacı yaklaşık 50 milyar m3’ü aşabilecektir. Bu rakam 2013 gaz tüketiminden fazladır.
Elektrik üretiminde doğalgaz ve ithal kömüre bağımlılık azaltılmadığı ve yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık verilmediği müddetçe fiyatlar artmaya devam edecektir. 2002'de elektrik üretiminde yüzde 40,1 olan doğalgazın payı bu iktidar döneminde artmış ve 2014 Ağustos ayında yüzde 47,3olmuştur. Hidroelektrik üretimindeki gerileme nedeniyle yılsonunda doğalgazın elektrik üretimindeki payı yüzde 50'ye ulaşabilecektir.
Bu olumsuz gidişi durdurmak ancak elektrik üretiminde öncelik ve ağırlığın, dışa bağımlılığı artıran, ithalat faturasını yükselten doğalgaz ve ithal kömüre değil, yerli ve yenilenebilir kaynaklara verilmesiyle olanaklıdır.
Düşük gelirli ailelere enerji yardımı yapılmalıdır.
Hızla yükselen enerji fiyatları nedeniyle yoksul ve düşük gelirli grupların temel ve çağdaş bir insan hakkı olan enerjiden yararlanma olanaklarının yok olduğu göz önüne alınarak, hane halkı geliri belirli bir düzeyin altında kalan ailelere ayda 250 KW, yılda 3 000 KW elektrik ve yılda 1.500 m³ doğalgaz kamu tarafından bedelsiz olarak sağlanmalıdır.
KDV, ÖTV ve elektrik tarifeleri yeniden düzenlemelidir
Doğalgaz ve elektrikte KDV yüzde 18’den 1’e düşürülmeli, doğalgazdaki ÖTV kaldırılmalı, elektrik faturalarını artıran tarife düzenlemeleri iptal edilmelidir."