Enerji Günlüğü - Türkiye'nin önemli maden rezervleri yastık altından çıktı. 2010 yılında çıkan yeni Maden Kanunu ile ruhsat şartları ağırlaştırıldı. Bu yüzden de geçmiş yıllarda yatırım amaçlı alınıp yastık altına atılan onbinlerce maden ruhsatı 2013-2014 yılında açığa düşecek.
Dünya’dan Sibel Cingi’nin haberine göre, yastık altında maden sahası ruhsatı olanlar açığa düşecek ruhsatlarını bir an önce elden çıkarmak için harekete geçti. Yerli-yabancı birçok büyük yatırımcı da bu ruhsatların peşinde. Yastık altından çıkan hikayeler oldukça çarpıcı: Kimi yatırımcı aradığı ruhsatı kahvehanede okey oynayan birinin cebinde buluyor, kimi ise bir ruhsat için kapısını çaldığı kişinin elinde 10 ruhsatla karşılaşıyor.
YÜZDE 90'I YATIRIMA DÖNMEDİ
Enerji Bakanlığı, 2010 yılının Kasım ayında yürürlüğe giren yeni Maden Yasası ile "Artık teknik kapasitesi yeterli, gerçek madenci ruhsat alabilecek. Daha çok arama yapana ruhsat veririm" diyene kadar maden sahası ruhsatı almak kolay ve ucuzdu. Harç bedelleri 1300 TL civarındaydı. Ruhsat süreleri de 3 yıldı. 2 yıl da uzatma hakkı vardı. Şartlar küçük yatırımcıdan yanaydı ama aynı zamanda çantacıları da körüklüyordu. Yeni kanuna göre ise artık ruhsat alabilmek için harç ve teminat yatırılması gerekiyor. Teminat miktarıyla ilgili de "10 bin liradan az olmayacak" şartı var. Şu anda 2008 ve 2009 yılında ruhsat alanlar süreleri dolacağı için satışa geçti. 2008 yılında 10 bine yakın, 2009 yılında ise 6 binin üzerinde ruhsat verildi. Sektör temsilcilerine göre de bu ruhsatların yüzde 90'ını atıl vaziyette. Yani sahalarda herhangi bir çalışma yapılmadı.
DEĞERLİ REZEVRLER ATIL DURUMDA
Maden ruhsatı sahipleri ile yatırımcıları buluşturan madenilan.com'un kurucusu Maden Yüksek Mühendisi Abdullah Aközel, mevcut ruhsatların yüzde 90'ının yatırıma dönmediğini söyledi. Çok değerli madenlerin ruhsatlarının 'bir gün işe yarar' denilerek yastık altına atılmış olduğunu kaydetti. Aközel, "2010'da yapılan düzenleme ile ruhsat ücretleri artırıldı. O zamandan beri alınan ruhsat sayılarında düşüş var. Ama o tarihe kadar ruhsat almak çok kolay ve ucuz olduğu için çok sayıda ruhsat verildi. Değerli rezervler atıl durumda. Bunlar arasında önemli kömür sahaları var. Şirketler de bu kişilerin peşinde" açıklamasını yaptı.
BİR KİŞİNİN ELİNDE 10 RUHSAT VAR
Madencilik yatırımlarında büyük şirketlere aracılık eden Shah Kurumsal Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kaya da "Bazı kişilerin elinde bir değil 10 madenin ruhsatı var. Sahip oldukları madenlerin yerlerini bile bilmeyenlere rastlıyoruz" dedi. Kaya, şöyle devam etti: "Ruhsat sahiplerini kahvehanede okey oynarken buluyoruz. 50 bin lira masraf bile yapmadığı saha için şu anda 10 milyon dolar isteyen var." Yatırımcılar adına maden sahaları arayan CAMC Jeoloji Madencilik yetkilisi Furkan Ulusoy da elinde hiçbir analiz olmadan sahip olduğu maden ruhsatı için milyon dolar isteyenler olduğunu açıkladı.