Enerji Günlüğü – Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesislerine tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın azami 1 MW tahsis yapılabilecek.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'i bugünkü Resmi Gazete'de yayımlayarak yürürlüğe koydu.
Buna göre, çatı uygulamaları hariç olmak üzere her bir trafo merkezinde, Kurulu gücü bir megavat veya Kanunun 14 üncü maddesi çerçevesinde Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için; herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye ve söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere, tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın azami 1 MW tahsis yapılabilecek.
Söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve varlığı halinde bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere ilişkin bilgilerde ilgili tüzel kişinin beyanı esas alınacak. Bu beyanın yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması halinde ilgili gerçek ve tüzel kişiye ait bağlantı anlaşması çağrı mektubu iptal edilecek.
Yine bu kapsamdaki tesislerin kurulu gücü, ilgili üretim tesisi ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin bağlantı sözleşme gücünün otuz katından fazla olamayacak. Üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesis veya tesislerine ilişkin aboneliği değiştirilmek istenmesi halinde, üretim tesisi ile ilişkilendirilecek yeni tüketim tesis veya tesislerinin bağlantı sözleşme gücü, başvuruya esas bağlantı sözleşme gücünden az olamayacak, aksi halde Bağlantı Anlaşması iptal edilecek.
KOOPERATİFLERE ORTAK SAYISINA GÖRE TAHSİS
Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri vasıtasıyla kurulan tesisler için yapılan tüketim birleştirmelerinde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kuracakları üretim tesislerine ortak sayısına bağlı olarak ve her bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilen üretim tesisinin kurulu gücü 1 MW’ı geçmeyecek şekilde tahsis yapılacak.
Buna göre, 100 ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri için 1 MW’a kadar; 100’den fazla 500’e kadar ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri için 2 MW’a kadar; 500’den fazla 1000’e kadar ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri için 3 MW’a kadar; 1000’den fazla ortağı olan kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri için 5 MW’a kadar tahsis yapılabilecek.
BAĞLANTIDA 2 MW ŞARTI KALDIRILDI
Yüksek gerilimli rüzgar ve güneş elektiği bağlantılarında 2 MW'ın altındaki kurulu güçler de TEİAŞ’a kaynak bazında ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunacaklar. Diğer bir deyişle, etkin şiddeti 1000 Volt’un üzerinde olan gerilim (YG) seviyesinden dağıtım sistemine bağlanmak isteyen rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi bağlantı başvurularında TEİAŞ’a kaynak bazında ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunmak ve TEİAŞ’ın görüşlerinin alınması için bir transformatör merkezine yönlendirilen toplam kurulu gücün 2 MW’ın üzerinde olması şartı aranmayacak.
Ayrıca, Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için trafo merkezlerine doğrudan bağlantı ve fider tahsisi yapılmayacak ve söz konusu üretim tesisinin kurulacağı dağıtım bölgesi dışında yer alan başka bir dağıtım sistemine bağlanamayacak.
TESİS VE ŞEBEKE UZAKLIKLARI DÜZENLENDİ
Üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı kurulu gücü azami 0,499 MW olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi beş kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi ise altı kilometreden, kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi on kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi oniki kilometreden fazla olamayacak.
KAPASİTE ARTIŞLARI
TEİAŞ tarafından maksimum kapasite tahsis edilmiş trafo merkezi için herhangi bir nedenle ilave kapasite tahsis edilmesi veya yeni işletmeye alınan trafo merkezinde kapasite ortaya çıkması halinde, İlgili Şebeke İşletmecisi ile TEİAŞ arasında sistem kullanım anlaşması imzalanmasını müteakiben, bahse konu kapasite her yıl nisan, ağustos ve aralık aylarının birinci iş günü TEİAŞ tarafından kendi internet sayfasında ayrıca ilan edilecek. İlgili kapasitelere ilişkin başvurular, ancak ilan tarihinden itibaren üç ay sonra alınmaya başlanacak. Bunun dışında herhangi bir nedenle trafo merkezlerinde kapasite ortaya çıkması halinde, söz konusu kapasite İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından TEİAŞ’a bildirilecek. Söz konusu kapasiteler TEİAŞ tarafından takip eden ayın birinci iş günü internet sayfasında ilan edilecek.
BAĞLANTI BAŞVURU BELGELERİ ARTTIRILDI
Hidroelektrik santraller dışında yenilenebilir kaynaklardan üretim için bağlantı başvurusunda yer alması gereken belgelere yeni eklemeler getirildi. Bu eklemeler ile artık YEGM tarafından hazırlanacak Teknik Değerlendirme Formu, koordinatlı aplikasyon krokisi, başvuruda bulunan tüzel kişinin, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerin ortaklık yapısını ve varlığı halinde kontrol ilişkisini ortaya koyan bilgiler de yer alacak.
Yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisine doğrudan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde izlenecek usul ve esaslar ile Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu formatı Kurum tarafından belirlenecek
ÖZ TÜKETİM İÇİN KAPASİTE TAHSİSLERİ
Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı bileşenlerine dahil hibe programları kapsamında; yenilenebilir enerji kaynağına dayalı, sadece kendi elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere bağlantı sözleşme gücünü geçmeyecek şekilde, tarım ve kırsal kalkınma amaçlı kurulu gücü azami 300 kW olan üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı bağlantı noktasında olduğu projeler için her bir trafo merkezinde toplam 1 MW kapasite tahsis edilecek. Köy İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu ve 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu kapsamında kurulan birlikler ve kooperatifler tarafından geliştirilen projeler için de TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezi için 5 MW bağlantı kapasitesi tahsis edilecek.
8/3/2011 tarihli ve 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu kapsamında kurulan birlikler ve söz konusu birliklerin DSİ ile birlikte tüketim birleştirme kapsamında yapacağı başvuru da bu kapsamda değerlendirilecek.
TEKNİK DEĞERLENDİRME RAPORU ŞEFFAFLIĞI
Teknik değerlendirmesi uygun bulunan başvurulara ait teknik değerlendirme raporu her ayın beşine kadar YEGM internet sayfasında ilan edilecek.
İlan edilen rüzgar enerjisine dayalı başvuru sahipleri Teknik Etkileşim İzni için TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi’ne başvuruda bulunacak. Söz konusu başvurunun eksiksiz yapıldığına dair belge YEGM’in ilan tarihinden itibaren otuz gün içerisinde YEGM'e sunulacak.
LİSANSSIZ BAŞVURUSU YAPILAMAYACAK SAHALAR
Önlisans veya üretim lisansı başvurusuna konu üretim tesisi sahası için ilgili mevzuatta yer alan düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla lisanssız üretim başvurusu yapılamayacak, yapılması halinde ilgili başvurular iade edilecek.
RÜZGAR VE GÜNEŞ DIŞINDAKİ BAŞVURULAR
Rüzgar ve güneş enerjisi dışında diğer kaynaklara dayalı önlisans ve lisans başvurusunda bulunulması ve lisanssız üretime ilişkin başvurunun Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu almaya hak kazanmamış olması hallerinde ilgili lisanssız üretime ilişkin başvuru reddedilecek.
Rüzgar ve güneş enerjisi dışında diğer kaynaklara dayalı önlisans ve lisans başvurusunda bulunulması ve lisanssız üretime ilişkin başvurunun Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu almaya hak kazanmış olması hallerinde ilgili önlisans ve lisans başvurusu reddedilecek ve lisanssız üretime ilişkin başvurular ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde sonuçlandırılacak. Ancak, aynı günde ilgili üretim tesisi sahasında üretim tesisi kurulması için yapılan lisanssız üretim başvurusunun Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu almaya hak kazanması ve önlisans ve lisans başvurusunda bulunulması hallerinde lisanssız üretime ilişkin başvuru reddedilecek.
BAĞLANTI BAŞVURULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
TEİAŞ tarafından belirlenen maksimum bağlanabilir kapasitesinin tahsis edilmiş olması halinde ilgili trafo merkezine ilişkin başvurular herhangi bir işlem tesis edilmeksizin iade edilecek. TEİAŞ görüşü sorulan başvurular, TEİAŞ görüşünün dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ulaştığı tarih itibariyle mevcut başvurular ile birlikte Tebliğ’de belirlenen usule göre değerlendirilecek. Başvuruyu takip eden ayın ilk yirmi günü için düzenlenen süre bu başvurularda sadece dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin işlemleri için uygulanacak.
YEGM tarafından Teknik Değerlendirme Raporu hazırlanması için Tebliğ’de belirlenen usule göre işlem tesis edilecek bağlantılara rüzgarın yanında güneş başvuruları da eklendi.
BİRDEN FAZLA YENİLENEBİLİR KAYNAK BAŞVURULARI
Birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı başvuru olması ve başvuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde olması hallerinde üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede, başvuruya konu üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinin bağlantı sözleşme gücü en yüksek olan başvuruya öncelik verilecek. Ancak, başvuruların tüm kriterleri sağlaması durumunda İlgili Şebeke İşletmecisine veya varsa ilgili İl Özel İdaresine yapılan başvuru tarihi sıralamaya esas alınarak işlem tesis edilecek.
Proje onayına yetkili Kurum veya Kuruluş, proje onayı için başvuruda bulunan kişiler ile başvuru tarihlerini haftalık olarak internet sayfasında ilan edecek.
Üretim tesisleri, sistem kullanım anlaşmasında belirtilen tarihten itibaren sisteme enerji verebilecek ve bu tarih hiçbir şekilde Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin ön kabulünün yapıldığı tarihten önce olamayacak.
BAĞLANABİLİRLİK ORANI ŞARTI KALKTI
Bağlanılacak noktanın bağlanabilirlik oranının; kurulu gücü 1000 kWe’ın üzerindeki kojenerasyon tesisleri için 30’un, diğer üretim tesisleri için 70’in üzerinde olması şartı yürürlükten kaldırıldı.
RÜZGAR SANTRALLERİNE OLAĞANÜSTÜ HAL YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Bu Yönetmelik kapsamındaki rüzgar enerjisine dayalı inşa halinde veya işletmedeki üretim tesisi sahibi kişiler; kriz, gerginlik ve harp durumlarında Genelkurmay Başkanlığı ve/veya MİT Müsteşarlığı tarafından talep edildiğinde, Genelkurmay Başkanlığı’nın sorumluluğunda işletilen Haberleşme, Seyrüsefer ve Radar Sistemlerine ve/veya MİT Müsteşarlığı’nın sorumluluğunda işletilen sistemlere etkisi olduğu tespit edilen türbinlere ilişkin talep edilen tedbirleri yerine getirmekle yükümlü olacaklar.
DİĞER DEĞİŞİKLİKLER
Sayaçlar İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından temin ve tesis edilecek.
OSB dağıtım şebekesi içinde kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen ihtiyaç fazlası enerji OSB dağıtım şebekesine bağlı aynı gerçek veya tüzel kişiye ait tüketim tesislerinde tüketilebilecek.
Tüketim birleştirme için aynı bağlantı noktasına bağlı olma veya elektrik enerjisi tüketimlerinin tek bir ortak sayaç ile ölçülebilmesi şartı; organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri ile katılımcıları, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri vasıtasıyla kurulan tesisler için yapılan tüketim birleştirme ve sulama birliklerinin DSİ ile oluşturduğu tüketim birleştirmeleri için aranmayacak.
Lisanssız üretim başvurusuna esas olan şartların ortadan kalktığının, bu şartların baştan mevcut olmadığının veya yapılan talep ve işlemlerde kanuna karşı hile veya gerçek dışı beyanda bulunulduğunun tespiti hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın ilgili başvuru iade edilecek, Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu veya Bağlantı ve/veya Sistem Kullanım Anlaşması iptal edilecek.
Üretim tesisinin işletmede olduğu yıla ilişkin yıllık işletim bedeli; üretim tesisinin işletmede olduğu ay sayısı dikkate alınarak, işletmede olduğu her takvim yılının Temmuz ve Aralık ayları son işgünü mesai bitimine kadar görevli tedarik şirketine ödenecek.
Dağıtım şirketleri ile OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, ilgili dağıtım bölgesinde bağlantı kapasitelerine ve lisanssız üretim başvurularına ilişkin bilgileri Kurum tarafından belirlenecek formata uygun olarak her ayın yirmi beşinde kendi internet sayfalarında yayımlayacaklar. Eski uygulamada sadece Ocak, Nisan, Temmuz ve Eylül aylarının ilk haftası içerisinde yayımlanıyordu.
Bağlantı görüşü oluşturulmasında ve varsa alternatif bağlantı noktası için kullanılacak veriler, başvuru sahibi tarafından yazılı olarak talep edilmesi halinde başvuru sahibine üç iş günü içerisinde yazılı olarak verilecek.
İlgili şebeke işletmecilerince internet sayfalarında yayımlanan duyurular, yıllar itibariyle aylık bazda internet sayfalarında sistematik olarak arşivlenecek.
İlgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olması halinde tarım arazilerinin bir kısmında tarımsal sulama amacıyla üretim tesisi kurulabilecek. Ancak ilgili üretim tesisinin kurulu gücü söz konusu sulama pompası kurulu gücünden fazla olamayacak. Bu kapsamda yapılacak başvurularda DSİ tarafından verilen Yeraltısuyu Kullanma Belgesinin sunulması zorunlu olacak.
Kendisine Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu verilen kişiler tarafından, talep edilmesi halinde bir defaya mahsus olmak üzere Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubunda yer alan kurulu güçten en fazla yüzde on oranında eksiltme yapılabilecek.
1 MW'a kadar olan olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için başvuru tarihinden, başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici kabulü yapılana kadar, veraset dışında pay devri yapılamayacak. Pay devri yapılması halinde ilgili tüzel kişiye ait Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu iptal edilecek. Yapılacak pay devrinde, İlgili Şebeke İşletmecisine pay devir işlemi gerçekleşmeden bir ay önce bilgi verilecek. İlgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri İlgili Şebeke İşletmecisine, pay devir işleminden sonra en geç on işgünü içerisinde sunacak.
Yönetmelik kapsamında, dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin doğrudan ve dolaylı ortakları ve bu kapsama giren gerçek kişilerin birinci derece akrabaları, dağıtım ve görevli tedarik şirketleri ile bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilen kişiler ve bunların birinci derece akrabaları, bu iki grup kapsamına giren gerçek ve tüzel kişilerin kontrolünde olan tüzel kişiler, ilgili dağıtım şirketinin dağıtım bölgesi ve ilgili dağıtım şirketinin hissedarı olduğu dağıtım bölgesinde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kW’dan fazla lisanssız üretim faaliyetinde bulunamayacak.
Ayrıca yapılan değişiklikle dağıtım sistemine bağlı üretim tesislerinin kısa devre katkısı hariç bağlantı noktasındaki üç faz kısa devre akımının, bağlanacak üretim tesisinin nominal akımına bölümü ile elde edilecek değeri olarak tanımlanan Bağlanabilirlik Oranı tanımı da yürürlükten kaldırıldı.
Sabiha KÖTEK